آمار
| تعداد نشریات | 45 |
| تعداد شماره‌ها | 1,387 |
| تعداد مقالات | 17,009 |
| تعداد مشاهده مقاله | 54,703,747 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 17,255,664 |
تأمّلی در بیت پانزدهم دیباچۀ شاهنامه از این پرده برتر ... | ||
| زبان و ادب فارسی (نشریه سابق دانشکده ادبیات دانشگاه تبریز) | ||
| مقاله 3، دوره 77، شماره 250، 1403، صفحه 41-54 اصل مقاله (1.46 M) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22034/perlit.2025.64609.3742 | ||
| نویسنده | ||
| محمدحسن جلالیان* | ||
| دانشیار گروه فرهنگ و زبانهای باستانی دانشگاه تبریز. تبریز. ایران | ||
| چکیده | ||
| با وجود تلاشهای بسیاری که برای تصحیح شاهنامۀ فردوسی انجام شده، هنوز در این اثر مسائل فراوانی هست که نیازمند تحقیق و تجدید نظر است و برای هر چه بیشتر نزدیک شدن به آنچه از قلم فردوسی تراویده، لازم است که پژوهشگران درحوزه‌های مختلف مرتبط با این اثر با مراجعه به ضبطهای نسخه‌ها و سنجش و مقایسۀ تصحیح‌های موجود به بازنگری یکایک عناصر این اثر اقدام نمایند. گاه صورت اصیلی توسّط مصحّحان از متن خارج شده و گاه تفاوت‌های موجود در تصحیح‌ها خوانندۀ متفنّن و متخصّص را سردرگم می‌کند. در مورد نخست باید با شواهد و دلایل کافی صورت صحیح مغفول به متن باز گردانده شود و در مورد دوم باید کوشید تا تکلیف واژه، مصرع و یا بیت روشن گردد تا مصحّحان در بازنگریها و چاپهای بعدی با در نظر گرفتن این گونه آثار، صورتی منقّح‌تر از متن ارائه نمایند. در این نوشتار بر پانزدهمین بیت از دیباچۀ شاهنامه تمرکز شده است و با بهره‌گیری از ضبط دستنویس‌ها و تأمل در معنای واژۀ «هستی» و نیز صفت برتر «بر» در متون سده‌های نخستین اسلامی و پیشینۀ آنها در متون فارسی میانه، خوانشی و معنایی جدید اما متناسب‌تر با فحوای دیباچه ارائه گردیده است. در نهایت پیشنهاد شده است که بیت مذکور به شکل زیر تصحیح شود: ازین پرده برتر سخن راه نیست / ز هستی بر، اندیشه آگاه نیست | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| شاهنامه؛ دیباچه؛ فارسی میانه؛ هستی؛ بر | ||
| مراجع | ||
|
احمدی گیوی، حسن. (1380)، دستور تاریخی فعل، 2 جلد، تهران: نشر قطره.
اسدی طوسی، ابومنصورعلیبن‌احمد. (1354). گرشاسپنامه. به اهتمام حبیب یغمایی. چاپ دوم. تهران: کتابخانۀ طهوری.
انوری، اوحدالدّین. (1364). دیوان. تصحیح سعید نفیسی. تهران: سکه و پیروز
انوری، حسن. (1381). فرهنگ بزرگ سخن. تهران: سخن.
خالقی‌مطلق، جلال. (1391). یادداشتهای شاهنامه. 3 جلد. تهران: دایره‌المعارف بزرگ اسلامی.
دستنویس شاهنامة فردوسی همراه با خمسة نظامی مربوط به سدة ۸ هجری قمری (معروف به شاهنامة سعدلو)، چاپ عکسی از روی نسخة متعلق به مرکز دایره‌المعارف بزرگ اسلامی، با مقدمة فتح‌الـله مجتبایی.
دستنویس شاهنامة فردوسی از روی نسخۀ کتابت اواخر سدۀ هفتم و اوایل سدۀ هشتم هجری قمری (کتابخانۀ شرقی، وابسته به دانشگاه سنژوزف بیروت، شمارۀ NC. 43) به کوشش ایرج افشار، محمود امیدسالار و نادر مطلّبی کاشانی.
دستنویس شاهنامۀ فردوسی کتابخانۀ بادلیان به شمارۀ Or. 716.
دهخدا، علیاکبر. (1377). لغتنامۀ دهخدا. تهران: انتشارات دانشگاه تهران- مؤسسۀ لغتنامۀ دهخدا.
زریاب خویی، عباس. (1370). نگاهی تازه به مقدمۀ شاهنامه. ایراننامه. شمارۀ 37: 14-23.
سوزنی سمرقندی. (1338). دیوان. تصحیح ناصرالدّین شاهحسینی. تهران: امیرکبیر.
یعی، محمود. (1377). شاهنامه و دستور. چاپ دوم. تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
فرّخی سیستانی. (1335). دیوان حکیم فرّخی سیستانی. به کوشش محمّد دبیرسیاقی. تهران: انتشارات شرکت اقبال و شرکا.
فردوسی، ابوالقاسم. (1380). شاهنامه. تصحیح مصطفی جیحونی. 5 جلد (0-4). تهران: گروه انتشارات شاهنامهپژوهی.
فردوسی، ابوالقاسم. (1384). گزیدۀ شاهنامه. تصحیح و گزینش مصطفی جیحونی تهران: سازمان چاپ و انتشارات وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی.
فردوسی، ابوالقاسم. (1386). شاهنامه. تصحیح جلال خالقی مطلق. هشت جلد. تهران: دایره‌المعارف بزرگ اسلامی.
فردوسی، ابوالقاسم. (1393). شاهنامه. تصحیح جلال خالقی‌مطلق. 2 جلد. تهران: سخن.
فردوسی، ابوالقاسم. (1353)، شاهنامه، تصحیح ژول مول، هفت جلد، چاپ اوّل، تهران: شرکت سهامی کتابهای جیبی.
فردوسی، ابوالقاسم. (1960- 1971). شاهنامه، متن انتقادی، تحت نظر عبدالحسین نوشین، مسکو: ادارۀ دانش، شعبۀ ادبیات خاور.
کزّازی، میرجلالالدین. (1390). نامۀ باستان. ویرایش و گزارش شاهنامة فردوسی. 9 جلد. تهران: سمت.
مسعود سعدسلمان. (1339). دیوان. تصحیح رشید یاسمی. تهران: پیروز.
نسفی، ابوحفص نجمالدّین عمر. (1354). تفسیر نسفی. تصحیح عزیزالله جوینی. دو جلد. تهران: انتشارات بنیاد فرهنگ ایران.
وطواط، رشیدالدّین. (1339). دیوان. تصحیح سعید نفیسی. تهران: کتابخانۀ بارانی.
Anklesaria, E. T. D. (1913). Dânâk-u Mainyô-i Khard. Bombay.
Anklesaria, E. T. D. (1956). Zand-Āāsīh: Iranian or Great Bundahišn. Bombay.
Bartholomae, C. (1961). Altiranisches Wörterbuch. Berlin: Walter de Gruyter & Co.
Durkin-Meisterernst, D. (2014). Grammatik des Westmitteliranischen. Wien: Verlag der Österreichischen Akademie der Wissenschaften.
Jackson, A. V. W. (1892). An Avesta grammar: In comparison with Sanskrit. Stuttgart: W. Kohlhammer.
Madan, D. M. (1911). The complete text of the Pahlavi Dinkard. Bombay: The Society for the Promotion of Researches into the Zoroastrian Religion.
De Menasce, J. (1973). Le troisième livre du Dēnkart. Paris: Librairie C. Klincksiek.
Mohl, J. (1876–1877). Le Livre des Rois (Vols. 1–7). Paris: Imprimerie Nationale.
Nyberg, H. S. (1974). A manual of Pahlavi (Vols. 1–2). Wiesbaden: Otto Harrassowitz.
Pakzad, F. (2005). Bundahišn, Zoroastrische Kosmogonie und Kosmologie. Bund 1: Kritische Edition. Tehran: Centre for the Great Islamic Encyclopaedia.
Vahman, F. (1986). Ardā Wirāz Nāmag. London & Malmö: Curzon Press.
West, E. W. (1982). Pahlavi texts. The sacred books of the East. Oxford: Clarendon Press.
Wolff, F. (1965). Glossar zu Firdosis Schahname. Berlin: Georg Olms Verlagsbuchhandlung Hildeshei. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 258 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 433 |
||