بررسی اخبار حیات و سیمای سیاسی فرهنگی و اجتماعی حضرت فاطمه (س) در منابع تاریخی تا سده پنجم هجری

1. ابن سعد، محمد، 1374، طبقات، ترجمه محمود مهدوی دامغانی، تهران: انتشارت فرهنگ و اندیشه.
2. ابن شبه نمیرى، عمر، 1380، تاریخ مدینه منوره، ترجمه حسین صابری، تهران: نشر مشعر.
3. ابن هشام، محمد بن اسحاق، 1375، سیره النبویه، ترجمه سید هاشم رسولی، تهران: کتابچی.
4. اصفهانی، ابوالفرج بن حسین، 1399، مقاتل الطالبین، ترجمه جواد فاضل، تهران: علمی.
5. الویری، محسن، 1388، «فرا نقش هدایتگری و سیره اجتماعی فاطمه (س) درآمد روش شناسی»، شیعه شناسی، ش 28، صص 30 –
6. بلاذرى، احمد بن یحیى، 1337، فتوح البلدان، ترجمه محمد توکل، تهران: نشر نقره.
7. بیهقی، ابوبکر احمد بن حسین (1)، 1361، دلائل النبوه، ترجمه محمود مهدوی دامغانی، تهران: علمی و فرهنگی.
8. بیهقى، على بن زید (2)، 1361، تاریخ بیهق، تهران: کتاب‌فروشی فروغی.
9. ثقفی کوفی، ابواسحاق ابراهیم بن محمد، 1373، الغارات، ترجمع عزیز الله عطاردی، بی‌جا: عطارد.
10. حسینی شاهرودی، محمد، 1377، فاطمه حامی ولایت، قم: شجره طوبی.
11. حیدر، سید اعجاز، 1400، «بررسی تحلیلی گزاره های مربوط به دیدگاه «نارضایتی» حضرت فاطمه زهرا (س) نسبت به خلفا (شیخین در منابع اهل‌سنت تا قرن 7» پایان‌نامه جهت دریافت درجه کارشناسی‌ارشد رشته تاریخ اهل‌بیت (ع)، جامع آموزش عالی امام خمینی (ره) جامعه المصطفی.
12. دینوری، ابن قتیبه، 1380، امامت و سیاست، سید ناصر طباطبایی، تهران: ققنوس.
13. رشاد، علی‌اکبر، 1401، دانشنامه فاطمی، تهران: پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی.
14. رضوی، عبد الهادی، 1384، «مواضع سیاسی حضرت زهرا (س) در دفاع از ولایت»، پایان‌نامه جهت دریافت درجه کارشناسی‌ارشد رشته فقه و معارف اسلامی، مدرسه عالی فقه و معارف اسلامی مرکز جهانی علوم اسلامی.
15. زواری، سید حسین، 1390، زندگی نامه حضرت فاطمه (ع) از منظر شیعه و اهل سنت، قم: رسالت.
16. سبحانی تبریزی، جعفر، 1328، یاس در آتش؛ شهادت فاطمه زهرا (ع) در آینه اسناد تاریخی اهل سنت، ترجمه ابوالحسن عمرانی، قم: موسسه امام صادق (ع).
17. شهیدی، سید جعفر، 1386، زندگانی فاطمه زهرا (ع)، تهران: دفتر نشر فرهنگ اسلامی.
18. طبری، محمد بن جریر، 1375، تاریخ طبری، ترجمه ابوالقاسم پاینده، تهران: اساطیر.
19. علیزاده، عمران، 1377، دفاع از حریم حق، بی‌جا: رسالت.
20. قطبی، هادی، 1390، بانوی بی نشان، بی‌جا: بهار دل‌ها.
21. قمى، حسن بن محمد، 1361، تاریخ قم، ترجمه حسن بن علی بن عبدالملک قمی، تحقیق سید جلال‌الدین تهرانی، تهران: توس.
22. کاظم الشحمانی، احمد جواد، 1399، «حضرت فاطمه زهرا در آثار مستشرقان»، پایان‌نامه جهت دریافت درجه کارشناسی‌ارشد رشته تاریخ، دانشکده ادبیات و علوم‌انسانی دانشگاه فردوسی مشهد
23. گردیزی، ابوسعید عبدالحی بن ضحاک، 1363، تاریخ گردیزی، تحقیق عبدالحی حبیبی، تهران: دنیای کتاب.
24. عالمی, خدیجه. (1403). امکان‌سنجی سیره حضرت فاطمه (س) در ورود به ادبیات داستانی. تاریخ فرهنگ ایران. 1(2): 70-55. DOI: 10.22034/ihc.2024.19226
25. صفوی, حلیمه و عزیزیان, مریم. (1403). بازنمایی حیات حضرت زهرا (س) در روایت سیره نگاران شیعی در قرن ششم و هفتم هجری (مطالعه موردی: روایت محمد بن حسین رازی در کتاب نزهة الکرام). تاریخ فرهنگ ایران 1(2): 204-188. DOI: 10.22034/ihc.2025.19257
26. مزاحم منقری، نصر، 1370، وقعه صفین، ترجمه پرویز اتابکی، تهران: انتشارات و آموزش انقلاب اسلامی.
27. مسعودی، ابوالحسن علی بن الحسین، 1365، التنبه و الاشراف، ترجمه ابوالقاسم پاینده، تهران: علمی و فرهنگی.
28. مسعودی، ابوالحسن علی بن الحسین، 1374، مروج‌الذهب و معادن الجوهر، ترجمه ابوالقاسم پاینده، تهران: علمی و فرهنگی.
29. مقدسی، محمد بن احمد، 1361، أحسن التقاسیم فی معرفة الأقالیم، ترجمه علینقی منزوی، تهران: شرکت مولفان و مترجمان.
30. مقدسی، مطهر بن طاهر، 1374، آفرینش و تاریخ، ترجمه محمد رضا شفیعی کدکنی، تهران: آگه.
31. موسوی، فاطمه، 1389، «بررسی سیر تاریخی نگاه مورخان اهل سنت به حضرت فاطمه (س) از آغاز تا قرن هفتم هجری»، پایان‌نامه جهت دریافت درجه کارشناسی‌ارشد تاریخ اسلام، دانشکده علوم سیاسی،اجتماعی، تاریخ و مدرسی معارف اسلامی دانشگاه باقر العلوم (ع).
32. مهوش منصف، سعید، 1399، «تأثیر منزلت و شخصیت حضرت فاطمه (س) در حیات فرهنگی و تمدنی مسلمانان تا بایان قرن پنجم»، رساله جهت دریافت درجه دکتری، دانشکده فلسفه و اخلاق دانشگاه باقرالعلوم (ع).
33. واقدی، محمد بن عمر، 1369، مغازی، ترجمه محمود مهدوی دامغانی، تهران: نشر دانشگاهی.
34. هاشمی حسینی، مهدی، 1380، فاطمه زهرا (س) در کلام اهل سنت، قم: حر.
35. یعقوبی، احمد بن ابی یعقوب ابن واضح، 1371، تاریخ یعقوبی، ترجمه محمد ابراهیم آیتی، تهران: علمی و فرهنگی.
36. یوسفی, زهرا و نجفیان رضوی, لیلا. (1403). کتاب امالی؛ بازنمایی جایگاه و شخصیت حضرت زهرا (س) در منظومۀ فکری شیخ طوسی. تاریخ فرهنگ ایران 1(1): 124-111. DOI: 10.22034/ihc.2024.19229

1. ابن حزم، ابومحمد علی، 1983، جمهره انساب العرب، تحقیق لجنه من العلما، بیروت: دارالکتب.
2. ابن عبدالبر، ابو عمر یوسف، 1992، الاستیعاب فی معرفه الاصحاب، تحقیق علی‌محمد البجاوی، بیروت: دارالجیل.
3. ابن قتیبه، ابومحمد عبدالله بن مسلم، 1992، المعارف، تحقیق ثروت عکاشه، قاهره: الهیه المصریه العامه للکتاب.
4. بخاری الجعفی، ابوعبدالله محمد بن اسماعیل، 1987، صحیح‌البخاری، بیروت: دار ابن کثیر.
5. بلاذری، احمد بن یحیى، 1996، انساب الاشراف، تحقیق سهیل زکار و ریاض زرکلی، بیروت: دارالفکر.
6. خلیفه بن خیاط، ابو عمر، 1995، تاریخ خلیفه بن خیاط، تحقیق فواز، بیروت: دارالکتب العلمیه.
7. واقدی، محمد بن عمر، 1990، الرده، تحقیق یحیی الجبوری، بیروت: دارالغرب الاسلامی.

1. Ibn Saʿd, Muḥammad. (1374). Ṭabaqāt. Trans. Maḥmūd Mahdavī Dāmghānī. Tehran: Enteshārāt-e Farhang va Andīsheh.
2. Ibn Shabba Namīrī, ʿUmar. (1380). Tārīkh al-Madīna al-Munawwara. Trans. Ḥosayn Ṣāberī. Tehran: Nashr-e Mashʿar.
3. Ibn Hishām, Muḥammad b. Isḥāq. (1375). Sīrat al-Nabawiyya. Trans. Seyyed Hāshem Rasūlī. Tehran: Ketābchī.
4. Eṣfahānī, Abū al-Faraj b. Ḥosayn. (1399). Maqātil al-Ṭālibīyīn. Trans. Javād Fāżel. Tehran: ʿElmī.
5. Alvīrī, Moḥsen. (1388). “Farā-Naqsh-e Hedāyatgarī va Sīra-ye Ejtemāʿī-ye Fāṭema (S): Darāmadī Rūsh-shenāsāna.” Shīʿa-shenāsī, 28, 7–30.
6. Balādhurī, Aḥmad b. Yaḥyā. (1337). Futūḥ al-Buldān. Trans. Moḥammad Tavakkol. Tehran: Nashr-e Noqre.
7. Bayhaqī, Abū Bakr Aḥmad b. Ḥosayn. (1361). Dalāʾil al-Nubuwwa. Trans. Maḥmūd Mahdavī Dāmghānī. Tehran: ʿElmī va Farhangī.
8. Bayhaqī, ʿAlī b. Zayd. (1361). Tārīkh-e Bayhaq. Tehran: Ketābforūshī-ye Forūghī.
9. Thaqafī Kūfī, Abū Isḥāq Ibrāhīm b. Muḥammad. (1373). Al-Ghārāt. Trans. ʿAzīzollāh ʿAṭārdi. N.p.: ʿAṭārdi.
10. Ḥoseynī Shāhrūdī, Moḥammad. (1377). Fāṭema Ḥāmī-ye Velāyat. Qom: Shajare-ye Ṭūbā.
11. Ḥaydar, Seyyed Ejāz. (1400). Barrasi-ye Taḥlīlī-ye Goẓārehā-ye Didgāh-e “Nāreżāyatī” Ḥażrat Fāṭema Zahrā (S)… MA Thesis. Jāmeʿe-ye Āmūzesh-e ʿĀlī-ye Emām Khomeynī (RA), Jāmeʿat al-Muṣṭafā.
12. Dīnawarī (Ibn Qutayba). (1380). Emāmat va Sīyāsat. Trans. Seyyed Nāṣer Ṭabāṭabāʾī. Tehran: Qoqnūs.
13. Rashād, ʿAlī-Akbar. (1401). Dāneshnāmeh-ye Fāṭemī. Tehran: Pazhūheshgāh-e Farhang va Andīsheh-ye Eslāmī.
14. Rażavī, ʿAbd al-Hādī. (1384). Mavāżeʿ-e Sīyāsī-ye Ḥażrat Zahrā (S) dar Defāʿ az Velāyat. MA Thesis. Markaz-e Jahānī-ye ʿOlūm-e Eslāmī.
15. Zavārī, Seyyed Ḥosayn. (1390). Zendegī-nāmeh-ye Ḥażrat Fāṭema (ʿA) az Manẓar-e Shīʿa va Ahl-e Sonnat. Qom: Resālat.
16. Subḥānī Tabrīzī, Jaʿfar. (1328). Yās dar Ātash. Trans. Abū al-Ḥasan ʿOmrānī. Qom: Moʾassese-ye Emām Ṣādeq (ʿA).
17. Shahīdī, Seyyed Jaʿfar. (1386). Zendegānī-ye Fāṭema Zahrā (ʿA). Tehran: Daftar-e Nashr-e Farhang-e Eslāmī.
18. Ṭabarī, Muḥammad b. Jarīr. (1375). Tārīkh al-Ṭabarī. Trans. Abū al-Qāsem Pāyandeh. Tehran: Asāṭīr.
19. ʿAlīzādeh, ʿEmrān. (1377). Defāʿ az Ḥarīm-e Ḥaqq. N.p.: Resālat.
20. Qoṭbī, Hādī. (1390). Bānū-ye Bī-Neshān. N.p.: Bahār-e Delhā.
21. Qomī, Ḥasan b. Muḥammad. (1361). Tārīkh-e Qom. Ed. Seyyed Jalāl al-Dīn Tehrānī. Tehran: Tūs.
22. Al-Shahmānī, Aḥmad Jawād Kāẓem. (1399). Ḥażrat Fāṭema Zahrā dar Āthār-e Mostashreqān. MA Thesis. Ferdowsī University of Mashhad.
23. Gardīzī, Abū Saʿīd ʿAbd al-Ḥayy b. Żaḥḥāk. (1363). Tārīkh-e Gardīzī. Ed. ʿAbd al-Ḥayy Ḥabībī. Tehran: Donyā-ye Ketāb.
24. ʿĀlamī, Khadījeh. (1403). “Emkān-sanjī-ye Sīra-ye Ḥażrat Fāṭema (S) dar Vorūd be Adabiyāt-e Dāstānī.” Tārīkh-e Farhang-e Īrān, 1(2), 55–70.
25. Ṣafavī, Ḥalīmeh & ʿAzīziyān, Maryam. (1403). “Bāznemāyī-ye Ḥayāt-e Ḥażrat Zahrā (S)….” Tārīkh-e Farhang-e Īrān, 1(2), 188–204.
26. Naṣr b. Muzāḥim al-Manqarī. (1370). Vaqʿat-e Ṣiffīn. Trans. Parvīz Atābakī. Tehran: Entešārāt-e Enghelāb-e Eslāmī.
27. Masʿūdī, Abū al-Ḥasan ʿAlī b. al-Ḥosayn. (1365). Al-Tanbīh wa al-Ashrāf. Trans. Abū al-Qāsem Pāyandeh. Tehran: ʿElmī va Farhangī.
28. Masʿūdī, Abū al-Ḥasan ʿAlī b. al-Ḥosayn. (1374). Morūj al-Dhahab. Trans. Abū al-Qāsem Pāyandeh. Tehran: ʿElmī va Farhangī.
29. Moqaddasī, Muḥammad b. Aḥmad. (1361). Aḥsan al-Taqāsīm. Trans. ʿAlī-Naqī Manzavī. Tehran: Sherkat-e Moʾallefān va Motarjemān.
30. Moqaddasī, Moṭahhar b. Ṭāher. (1374). Āfarīnesh va Tārīkh. Trans. Moḥammad-Reżā Shafīʿī Kadkanī. Tehran: Āgah.
31. Mūsavī, Fāṭemeh. (1389). Barrasi-ye Sīr-e Tārīkhī-ye Negāh-e Morrekhān-e Ahl-e Sonnat… MA Thesis. University of Bāqer al-ʿOlūm (ʿA).
32. Mahvash Monṣef, Saʿīd. (1399). Taʾthīr-e Manzelat-e Ḥażrat Fāṭema (S)… PhD Dissertation. University of Bāqer al-ʿOlūm (ʿA).
33. Wāqidī, Muḥammad b. ʿOmar. (1369). Maghāzī. Trans. Maḥmūd Mahdavī Dāmghānī. Tehran: Nashr-e Dāneshgāhī.
34. Hāshmī Ḥoseynī, Mahdī. (1380). Fāṭema Zahrā (S) dar Kalām-e Ahl-e Sonnat. Qom: Ḥorr.
35. Yaʿqūbī, Aḥmad b. Abī Yaʿqūb. (1371). Tārīkh-e Yaʿqūbī. Trans. Moḥammad Ebrāhīm Āyatī. Tehran: ʿElmī va Farhangī.
36. Yūsofī, Zahrā & Najafiyān Rażavī, Leilā. (1403). “Ketāb-e Amālī….” Tārīkh-e Farhang-e Īrān, 1(1), 111–124.

آوانگاری منابع عربی

1. Ibn Ḥazm, Abū Muḥammad ʿAlī. (1983). Jamharat Ansāb al-ʿArab. Beirut: Dār al-Kutub.
2. Ibn ʿAbd al-Barr, Abū ʿUmar Yūsuf. (1992). Al-Istīʿāb fī Maʿrifat al-Aṣḥāb. Beirut: Dār al-Jīl.
3. Ibn Qutayba, ʿAbdallāh b. Muslim. (1992). Al-Maʿārif. Cairo: al-Hayʾa al-Miṣriyya al-ʿĀmma lil-Kitāb.
4. Al-Bukhārī, Muḥammad b. Ismāʿīl. (1987). Ṣaḥīḥ al-Bukhārī. Beirut: Dār Ibn Kathīr.
5. Balādhurī, Aḥmad b. Yaḥyā. (1996). Ansāb al-Ashrāf. Beirut: Dār al-Fikr.
6. Khalīfa b. Khayyāṭ. (1995). Tārīkh Khalīfa b. Khayyāṭ. Beirut: Dār al-Kutub al-ʿIlmiyya.
7. Wāqidī, Muḥammad b. ʿOmar. (1990). Al-Ridda. Beirut: Dār al-Gharb al-Islāmī