دانشگاه تبریز
فهرست نشریات دارای اعتبار وزارت علوم، تحقیقات و فناوری
پایگاه استنادی علوم جهان اسلام (ISC)

 آمار

تعداد نشریات44
تعداد شماره‌ها1,323
تعداد مقالات16,270
تعداد مشاهده مقاله52,954,399
تعداد دریافت فایل اصل مقاله15,625,003
شمس, اسماعیل. (1403). واکاوی اقدامات شریف‎الدوله والی کردستان به‌مثابه پیش‎درآمد پروژۀ ایجاد دولت اقتدارگرا در دورۀ رضاشاه. سامانه مدیریت نشریات علمی, 15(40), 109-135. doi: 10.22034/jiiph.2023.58392.2464
اسماعیل شمس. "واکاوی اقدامات شریف‎الدوله والی کردستان به‌مثابه پیش‎درآمد پروژۀ ایجاد دولت اقتدارگرا در دورۀ رضاشاه". سامانه مدیریت نشریات علمی, 15, 40, 1403, 109-135. doi: 10.22034/jiiph.2023.58392.2464
شمس, اسماعیل. (1403). 'واکاوی اقدامات شریف‎الدوله والی کردستان به‌مثابه پیش‎درآمد پروژۀ ایجاد دولت اقتدارگرا در دورۀ رضاشاه', سامانه مدیریت نشریات علمی, 15(40), pp. 109-135. doi: 10.22034/jiiph.2023.58392.2464
شمس, اسماعیل. واکاوی اقدامات شریف‎الدوله والی کردستان به‌مثابه پیش‎درآمد پروژۀ ایجاد دولت اقتدارگرا در دورۀ رضاشاه. سامانه مدیریت نشریات علمی, 1403; 15(40): 109-135. doi: 10.22034/jiiph.2023.58392.2464

واکاوی اقدامات شریف‎الدوله والی کردستان به‌مثابه پیش‎درآمد پروژۀ ایجاد دولت اقتدارگرا در دورۀ رضاشاه

فصلنامه تاریخ نامه ایران بعد از اسلام
دوره 15، شماره 40، مهر 1403، صفحه 109-135    اصل مقاله (929.1 K)
نوع مقاله: مقاله پژوهشی
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22034/jiiph.2023.58392.2464
نویسنده
اسماعیل شمس*
استادیار دانشگاه علامه طباطبائی تهران
چکیده
در حافظه تاریخی مردم و در پژوهش‌های تاریخ‌نگاران کمابیش این باور حاکم است که ایجاد دولت متمرکز و اقتدارگرا در ایران کار رضاشاه بوده و دست‌کم با اقدامات او پس از کودتای ۱۲۹۹ ش آغاز شده است. مسئلۀ اصلی این پژوهش که به روش توصیفی‌تحلیلی و برپایه روزنامه‌ها و اسناد آن دوره انجام شده، نقد این باور و آوردن شواهدی است که نشان دهد چنین پروژه‌ای برای نخستین بار در دولت وثوق‎الدوله و با همکاری انگلیس آغاز شده بود و یکی از نخستین نشانه‌های اجرای آن اقدامات شریف‎الدوله حاکم ولایت کردستان در سال‌های ۱۲۹۷ تا ۱۳۰۰ ش است. پرسش اصلی این است که شریف‌الدوله در سطح ایالتی و محلی چه اقداماتی انجام داد که رضاشاه بعدها در سطح ملی و کشوری آن‌ها را تکرار کرد و توسعه و تعمیق بخشید؟ یافته‎های پژوهش نشان می‎دهد که مواردی مانند برقراری حکومت‌نظامی، ایجاد نهادهای اداری مدرن، پایان دادن به قدرت و نفوذ نیروهای مرکزگریز، سرکوب عشایر و تخته‌قاپو کردن آنان، تأسیس مدارس و گسترش آموزش عمومی به زبان فارسی که پیش‎درآمد ایجاد یک دولت متمرکزند، پیش از رضاشاه همچون نمونه‎ای موردی در کردستان انجام شده بودند و رضاخان که در آغاز حکومت شریف‌الدوله، فرمانده گروه کوچکی از قزاق‌ها در کردستان بود از نزدیک در جریان این اقدامات قرار داشت.
کلیدواژه‌ها
کردستان؛ شریف‌الدوله؛ اقتدار گرایی؛ دولت پهلوی؛ انگلستان
مراجع
کتاب‎ها

  • اتابکی، تورج (۱۳۷۶). آذربایجان در ایران معاصر، تهران: توس.
  • اتحادیه، منصوره (۱۳۷۹). رضاقلی‎خان نظام‎السلطنه–صورت جلسات، تهران: تاریخ ایران.
  • ادموندز،‌ای.جی (۱۳۸۲). کردها، ترکها و عربها، ترجمه ابراهیم یونسی، تهران: روزبهان.
  • بامداد، مهدی (۱۳۴۷). شرح رجال ایران، تهران: چاپخانه بانک بازرگانی.
  • برویین‎سن، مارتین (۱۳۷۹). آغا، شیخ، دولت، ترجمه ابراهیم یونسی، تهران: پانیذ.
  • پالمر، رابرت روزول (۱۳۸۴). تاریخ جهان نو، ترجمه ابوالقاسم طاهری، تهران: امیرکبیر.
  • تیمورزاده، مصطفی (۱۳۸۰). وحشت در سقز، تهران: شیرازه.
  • حلمی، رفیق (۱۹۵۶ م). یادداشته‎کان، بغداد: معارف.
  • حیرت سجادی، عبدالحمید (۱۳۸۱). پیشینه آموزش و پرورش کردستان، تهران: عابد.
  • خسروزاده، سیروان (۱۳۹۷). راه بی‌سرانجام، تهران: شیرازه.
  • دائرةالمعارف دموکراسی (۱۳۸۳). به کوشش سیمون مارتیبن لیپست، تهران: وزارت خارجه.
  • دبا [دائرةالمعارف بزرگ اسلامی] (۱۳۸۹). به کوشش کاظم موسوی بجنوردی، تهران: دائرةالمعارف بزرگ.
  • دنسترویل، لیونل چارلز (۱۳۶۱). سرکوبگر جنگل (خاطرات)، تهران: فرزان روز.
  • دولت‎آبادی، یحیی (۱۳۷۱). حیات یحیی، تهران: عطار.
  • رسول‎زاده، محمدامین (۱۳۸۰). جمهوری آذربایجان، چگونگی شکل‎گیری و وضعیت کنونی آن، ترجمه تقی سلام‎زاده، تهران: شیرازه.
  • سالنامه معارف کردستان (بی‌تا). ۱۳۱۵ـ۱۳۱۶، تهران: اقبال.
  • سپهر، احمدعلی (۱۳۳۶). ایران در جنگ بزرگ، تهران: چاپخانۀ بانک ملی.
  • سلیم، محمدرضا (۱۳۹۲). تاریخ کردستان، تصحیح دل‎آرا مردوخی، تهران: کتابخانه مجلس شورای اسلامی.
  • شریف‌الدوله، علی‌محمد (١٣٨٨). شورش لرستان و خوزستان در اواخر سلطنت احمدشاه قاجار، به کوشش یدالله ستوده، خرم آباد: شاپورخواست.
  • ضیایی، شیخ‎رئوف (۱۳۶۷). یادداشت‌هایی از کردستان، ارومیه: صلاح‎الدین ایوبی.
  • عین السلطنه، قهرمان سالور (١٣٧۴). روزنامه خاطرات، به کوشش ایرج افشار و مسعود اخوین، تهران: اساطیر.
  • کرد و کردستان در اسناد محرمانه بریتانیا (۱۳۷۸). به کوشش و. همدی، ترجمه بهزاد خوشحالی، تهران: نور علم.
  • کسروی، احمد (۱۳۷۸). تاریخ هیجده‌سالۀ آذربایجان، تهران: امیرکبیر.
  • کمره‎ای، محمد (۱۳۸۲). خاطرات سید محمد کمره‎ای، به کوشش محمدجواد مرادی‎نیا، تهران: شیرازه.
  • کندال، عصمت شریف وانلی و مصطفی نازدار (۱۳۷۲). کردها، ترجمۀ ابراهیم یونسی، تهران: روزبهان.
  • گزیده‌ای از اسناد کردستان، (۱۳۹۲). به کوشش اسماعیل شمس، تهران: کتابخانه مجلس شورای اسلامی.
  • مردوخ، محمد (بی‎تا). تاریخ مردوخ، تهران: چاپخانه ارتش.
  • ملایی توانی، علیرضا (۱۳۷۸). ایران و دولت ملی در جنگ جهانی اول، تهران: مؤسسه مطالعات تاریخ معاصر ایران.
  • نیکیتین، ب (بی‎تا). ایرانی که من شناخته‎ام، ترجمه علی محمد فره‎وشی، تهران: معرفت.
  • وقایع مشروطیت در کردستان و کرمانشاهان (١٣٨۵). به کوشش رضا آذری، تهران: کتابخانه مجلس شورای اسلامی.
مقاله‌ها

  • بیات، کاوه (1371). عباس خان سردار رشید و کردستان، گنجینه اسناد، (5 و 6)، ۲۰-۳۴.
  • حاجی میرزایی، صلاح (1392). جنبش ضداستعماری در کردستان در اواخر دوره قاجار، خردنامه، (11)، ۳۹-۴۸.
  • روستایی، محسن (1380). نگاهی گذرا به شورش لرستان (۱۳۴۳ق)، کتاب ماه تاریخ و جغرافیا، (46 و 47)، ۱۰۸-۱۱۱.
  • شمس، اسماعیل (1401). تأثیر منازعات روسیه و عثمانی بر وضعیت ساوجبلاغ (مهاباد کنونی) در جنگ جهانی اول، تاریخ‌نامه ایران بعد از اسلام، 13(32)، ۵۱-۷۶.
  • شمس، اسماعیل (1401). ارزیابی و تحلیل فعالیت انجمن‌ها و تشکیلات اجتماعی کردستان در دوره مشروطه، تحقیقات تاریخ اجتماعی، 12(1)، ۲۳۱-۲۵۶.
  • صالح، علی پاشا (1356). شریف‌الدوله بنی‌آدم، وحید، (211 و 212)، ۲۷-۲۸.
  • علی صوفی، علیرضا؛ فرخی، یزدان و احمدی، حمید (1399). کارنامه سیاسی و نظامی سردار اکرم در کردستان، مطالعات تاریخ و تمدن ایران و اسلام، 5(2)، ۴۸-۶۵.
  • [نویسنده نامعلوم] (1356). وفیات معاصران، رضاعلی دیوان بیگی، گوهر، (52)، ۳۲۷-۳۳۰.
  • هاشمیان، هادی (1388). دو نظامنامه مدارس ایرانیان در قفقاز، پیام بهارستان، 2(5)، ۷۷-۱۱۸.
اسناد

  • (ساکما، 5712/297)، نظامنامه شورای عالی معارف کردستان و اسامی اعانه‌دهندگان.
  • استادوخ (آرشیو و مرکز اسناد وزارت خارجه)، کارتن ۴۴، دوسیه ۱۴؛ کارتن ۴۵، دوسیه ۷.
  • کمام (کتابخانه و مرکز اسناد مجلس شورای اسلامی)، ١٧١۵٠٠: ١٣٣٣ق؛ ٣٠٠٣١٧، ٣١٨٨٠۵: ١٣٠٠ش.
 

روزنامه‎ها

  • ایران، س ۳، شماره‌های ۳۸۷، ۴۱۴، ۴۳۶، ۴۲۱، ۴۹۱، ۴۹۹، ۴۵۰، ۵۱۲، ۵۳۳، ۵۴۲، ۵۵۵، ۵۸۹، ۶۹۱، ۷۶۹، ۷۸۱؛ س ۴؛ ش ۳۸۶، ۵۴۶، ۵۷۵، ۶۰۰، ۶۴۷، ۶۴۸، ۶۶۶، ۷۴۵، ۷۵۰، ۷۸۱، ۹۵۲؛ س ۵؛ ش ۵۲۲،
  • ایران نو، س ۲، ش ۱۲۱.
  • بیستون، س ۳، شماره های ۵۶، ۷۰، ۷۶.
  • رعد، ش ۲۳۱، س ۷.
  • رهنما، س ۱، شماره‌های ۱۱، ۲۲، ۳۳، ۴۶، ۶۹، ۱۲۱؛ س ۲، شماره‎های ۷۰، ۸۰.
  • ستاره ایران، س ۳، شماره‌های ۷۰، ۷۸، ۹۸.
  • صدای طهران، ش ۵۶، س ۱.
  • عصر جدید، ش ۲۳، س ۲.
  • گلشن، ش ۳۱، س ۳؛ ش ۷، س ۴.
  • نوبهار، ش ۷۷، س ۶.
آمار
تعداد مشاهده مقاله: 63
تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 113


سامانه مدیریت نشریات علمی. قدرت گرفته از سیناوب