آمار
| تعداد نشریات | 44 |
| تعداد شماره‌ها | 1,304 |
| تعداد مقالات | 15,960 |
| تعداد مشاهده مقاله | 52,317,205 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 15,075,254 |
تکثیرِ شَرّ (یک بن‌مایۀ اسطوره‌ای و خاستگاه و گردشِ آن در متن‌های ایرانی) | ||
| زبان و ادب فارسی (نشریه سابق دانشکده ادبیات دانشگاه تبریز) | ||
| مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 20 آبان 1403 | ||
| نوع مقاله: علمی- پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22034/perlit.2024.62991.3703 | ||
| نویسنده | ||
| خلیل کهریزی* | ||
| گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشکدۀ زبان و ادبیات، دانشگاه کردستان، سنندج، ایران | ||
| چکیده | ||
| یکی از مفاهیمِ بنیادین در اساطیرِ جهان رویش است که در کانونِ پاره‌ای از مهم‌ترین اسطوره‌های ایرانی نیز دیده می‌شود. در پرتوِ این مفهوم می‌توان داستان‌های مهمی از اسطوره‌های ایرانی مانندِ مرگِ کیومرث و رویشِ مشی و مشیانه، کشته شدنِ سیاوش و بندی شدنِ ضحّاک را تحلیل کرد. ظاهراً در کنارِ بن‌مایه‌های معروفی که از مفهومِ رویش برآمده‌اند و در کانون شماری از اسطوره‌های ایرانی نیز دیده می‌شوند، بن‌مایه‌ای پدید آمده است که در آن بوده‌های اهریمنی نیز می‌توانند برویند و تکثیر شوند. ما این بن‌مایه را که نمودی جهانی دارد، تکثیرِ شرّ نامیده‌ایم و در این مقاله، نخست، معروف‌ترین نمودهای آن را در اسطوره‌های مللِ غیرایرانی به دست داده‌ایم. سپس در اسطوره‌های ایرانی در ماجرایِ مرگِ سریت، کُشندۀ گاوِ مرزنما، به دستِ پریِ تکثیرشونده و در پاره‌ای از اسطوره‌های مربوط به ضحّاک نیز آن را پی‌گیری کرده‌ایم. در حماسههای ایرانی این بن‌مایه را در شمارِ شگفتی‌هایی که پهلوان برای گذر از آنها باید از نیروهای معنوی و شیوه‌های آیینی کمک بگیرد، در گرشاسب‌نامه و بعضی حماسههای عامیانه و شفاهی جست‌وجو و تحلیل کرده‌ایم. تکثیرِ شرّ با رواجِ ادبِ عرفانی در ایران در پیوند با مفهومِ نفس روی می‌نماید و دو نمونه از حضورِ آن را در این‌گونه متون به دست داده‌ایم. این مقاله حاصلِ تلاشی است برای معرفیِ بن‌مایۀ تکثیرِ شرّ و نمودهای آن به همراه تحلیل و پی‌گیریِ نگاهِ ایرانیان به آن در سه دورۀ مختلف. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| بن‌مایه؛ رویش؛ اهریمن؛ تکثیر شرّ | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 37 |
||