دانشگاه تبریز
فهرست نشریات دارای اعتبار وزارت علوم، تحقیقات و فناوری
پایگاه استنادی علوم جهان اسلام (ISC)

 آمار

تعداد نشریات44
تعداد شماره‌ها1,303
تعداد مقالات16,035
تعداد مشاهده مقاله52,539,419
تعداد دریافت فایل اصل مقاله15,243,091
کاظمی, سید سجاد, کاکاوند, محمد. (1403). مطالعۀ تطبیقی مفاهیم «قابل‌گذشت و غیرقابل گذشت» در حقوق کیفری عرفی با مفاهیم «حق‌الله و حق‌الناس» در فقه امامیه. سامانه مدیریت نشریات علمی, 15(34), 245-277. doi: 10.22034/law.2023.53929.3194
سید سجاد کاظمی; محمد کاکاوند. "مطالعۀ تطبیقی مفاهیم «قابل‌گذشت و غیرقابل گذشت» در حقوق کیفری عرفی با مفاهیم «حق‌الله و حق‌الناس» در فقه امامیه". سامانه مدیریت نشریات علمی, 15, 34, 1403, 245-277. doi: 10.22034/law.2023.53929.3194
کاظمی, سید سجاد, کاکاوند, محمد. (1403). 'مطالعۀ تطبیقی مفاهیم «قابل‌گذشت و غیرقابل گذشت» در حقوق کیفری عرفی با مفاهیم «حق‌الله و حق‌الناس» در فقه امامیه', سامانه مدیریت نشریات علمی, 15(34), pp. 245-277. doi: 10.22034/law.2023.53929.3194
کاظمی, سید سجاد, کاکاوند, محمد. مطالعۀ تطبیقی مفاهیم «قابل‌گذشت و غیرقابل گذشت» در حقوق کیفری عرفی با مفاهیم «حق‌الله و حق‌الناس» در فقه امامیه. سامانه مدیریت نشریات علمی, 1403; 15(34): 245-277. doi: 10.22034/law.2023.53929.3194

مطالعۀ تطبیقی مفاهیم «قابل‌گذشت و غیرقابل گذشت» در حقوق کیفری عرفی با مفاهیم «حق‌الله و حق‌الناس» در فقه امامیه

مطالعات حقوق تطبیقی معاصر
دوره 15، شماره 34، فروردین 1403، صفحه 245-277    اصل مقاله (899.21 K)
نوع مقاله: مقاله پژوهشی
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22034/law.2023.53929.3194
نویسندگان
سید سجاد کاظمی1؛ محمد کاکاوند* 2
1دانشیار دانشگاه ملایر
2استادیاردانشگاه ملایر
چکیده
در حقوق کیفری عرفی جز در موارد معدودی از جرم حق‌اللهی یا حق‌الناسی نامی برده نشده، اما بارها از جرایم قابل‌گذشت و غیرقابل گذشت سخن به میان آمده است. جرایم قابل‌گذشت و غیرقابل گذشت ازنظر میزان مداخلۀ بزه‌دیده و اثرگذاری در آغاز، ادامه و فرجام دعوی کیفری تأثیری سرنوشت‌ساز دارند؛ اما در متون فقهی بدون ذکری از جرم قابل‌گذشت یا غیرقابل گذشت، عموم آثار این جرایم با به‌کارگیری اصطلاح جرایم حق‌اللهی و حق‌الناسی مورد تصریح واقع شده است. نگارندگان پژوهش حاضر با نگاهی تطبیقی و با اتخاذ روش توصیفی - تحلیلی و به‌کارگیری ابزار کتابخانه‌ای تلاش دارند به این پرسش اساسی پاسخ دهند که جرایم قابل‌گذشت و غیرقابل گذشت تا چه میزان قابلیت انطباق با اصطلاح حق‌الله و حق‌الناس از نظر مصادیق و آثار مترتب را دارد؟ علی‌رغم تفاوت‌هایی که میان این دو دسته اصطلاح از نظر دامنه و آثار مترتب وجود دارد، اما هر دو با نیت دستیابی به اهداف مشابه وضع شده و مورد استفاده قرار گرفته‌اند. ازآنجا که مطابق قانون اساسی منبع اصلی دریافت احکام و مقررات کشور ما ضرورتاً می‌بایست فقه اسلامی (امامیه) باشد و علی‌رغم اینکه اصطلاحات حق‌الله و حق‌الناس در فقه اسلامی و امامیه در دسترس و قابل استفاده بوده، اما قانون‌گذار عادی به تأسی از نظام‌های حقوقی دیگر و مشابه همان روشی که برای تقسیم‌بندی جرایم در قوانین جزایی عمومی قبل از انقلاب استفاده می‌شد، از مفاهیم قابل گذشت و غیرقابل گذشت بهره برده است.
کلیدواژه‌ها
بزه‌دیده؛ جرم قابلگذشت؛ جرم غیرقابل گذشت؛ حق‌الله؛ حق‌الناس
مراجع
الف) منابع فارسی

- کتاب‌ها

  1. آشوری، محمد (1400). آیین دادرسی کیفری. تهران: سمت.
  2. اردبیلی، محمدعلی (1400). حقوق جزای عمومی. تهران: میزان.
  3. اسرافیلیان، رحیم (1380). جرایم قابل‌گذشت از دیدگاه حقوق کیفری اسلام. تهران: میزان.
  4. ایزدهی، سیدسجاد (1392). نقد نگرش‌های حداقلی در فقه سیاسی. تهران: بوستان کتاب، پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی.
  5. خالقی، علی (1400). آیین دادرسی کیفری. تهران: شهر دانش.
  6. عمید زنجانی، عباسعلی (1382). آیات الاحکام. تهران: دفتر مطالعات و تحقیقات علوم اسلامی.
  7. صورت مشروح مذاکرات مجلس بررسی نهایی قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران (1364). تهران: ادارۀ کل امور فرهنگی و روابط عمومی مجلس شورای اسلامی.
  8. شیری، عباس (1372). سقوط مجازات در حقوق کیفری اسلام و ایران. تهران: جهاد دانشگاهی شهید بهشتی.
  9. عابدی، احمدرضا (1401). آیین دادرسی کیفری. تهران: قوۀ قضاییه.
  10. کاظمی، سید سجاد (1400). آیین دادرسی کیفری. تهران: مجد.
  11. معاونت آموزش و تحقیقات قوۀ قضاییه (1384). حق‌الله و حق‌الناس در جرایم و مجازات‌ها. تهران: جنگل.
  12. مجموعه پاسخ و سؤال از کمیسیون استفتائات و مشاورین حقوقی شورای عالی قضایی (1361). تهران: روزنامۀ رسمی.
  13. هاشمی شاهرودی، سید محمود (1378). بایسته‌های فقه جزا. تهران: میزان.
- مقالات

  1. افشین‌پور، مصطفی و نقوی، مهدی (1400). سیاست کیفری ناهمگون قانون مجازات اسلامی در تعدیل کیفر. مطالعات حقوق تطبیقی معاصر، 12(23)، 1-28.
Doi: 10.22034/law.2021.39220.2576

  1. اکرمی، روح‌الله (1400). بازتاب فقه در قوانین مجازات کشورهای شافعی مذهب؛ مطالعه موردی اندونزی، برونئی، مالزی و یمن. مطالعات حقوق تطبیقی معاصر، 12(23)، 29-53.
Doi: 10.22034/law.2021.43192.2777

  1. جعفرزاده، سیامک؛ علیزاده، حمید و جان‌نثار کهنه‌شهری، علی (1401). جرایم قابل‌گذشت و غیرقابل گذشت در نظام کیفری ایران، حقوق کیفری، 13(1)، 7-28.
Doi: 10.22124/jol.2022.20902.2217

  1. دانش‌آرا، سجاد و کاظمی، سید سجاد (1401). دگردیسی حقوق کیفری در موازنه‌ی سنّت و مدرنیته؛ با تأکید بر حقوق کیفری ایران. مطالعات حقوقی، 14(4)، 213-183.
Doi: 10.22099/jls.2023.40290.4348

  1. فروغی، فضل‌الله (1383). جرایم قابل گذشت در حقوق ایران. علوم اجتماعی و انسانی دانشگاه شیراز، 21(2)، 17-34.
  2. مرتضوی، سید ضیاء (1400). به‌کارگیری قضات غیرجامع شرائط و دامنۀ اختیارات آنان. فقه، (105)، 66-91. Doi: 10.22081/jf.2021.59201.2160
  3. مرعشی، محمدحسن (1370). شرح قانون حدود و قصاص مصوب دی ماه 1370. دانشگاه علوم قضایی و خدمات اداری، (2)، 33-58.
  4. هادی‌پور، محمدعلی (1398). دلالت‌های نظریات عدم مغایرت و مطابقت در فقه دولت اسلامی. فرهنگ پژوهش، 12(40)، 191-217. Doi: 10.22081/fpq.2020.69891
ب) منابع عربی

- کتاب‌ها

  1. ابن ابی جمهور، محمدبن زین‌الدین (1405 ق). عوالی اللئالی العزیزیة فی الأحادیث الدینی. قم: دار سید الشهداء.
  2. ابن‌بابویه، محمدبن علی (1398 ق). التوحید (للصدوق). قم: جامعۀ مدرسین.
  3. ابن‌بابویه، محمدبن علی (1404 ق). من لایحضره الفقیه. قم: مؤسسة النشر الإسلامی.
  4. الجوهری، اسماعیل‌بن حماد (1407 ق). الصحاح (تاج اللغه و صحاح العربیه). بیروت: دار العلم الملایین.
  5. بخاری، محمدبن اسماعیل (1410 ق). صحیح بخاری. قاهره: وزارة الاوقاف المجلس الاعلی للشئون الاسلامیة لجنة إحیاء کتب السنة.
  6. حر عاملی، محمدبن حسن (1409 ق). وسائل الشیعه. قم: مؤسسۀ آل البیت (ع)،
  7. خمینی موسوی، سید روح‌الله (1392). تحریر الوسیله. تهران: مؤسسۀ نشر و تنظیم آثار امام خمینی.
  8. زحیلی، وهبه (1401 ق). العقوبات الشرع و القضیه و الشهادات. بی‌جا: کلیه الدعوه الاسلامیه.
  9. شهید اول، محمدبن مکی (1430 ق). موسوعه شهید اول (القواعد و الفوائد). قم: مکتب الاعلام الاسلامی فی الحوزة العلمیة، معاونیة الابحاث مرکز العلوم و الثقافة الاسلامیة.
  10. شهید ثانی، زین‌الدین‌بن علی العاملی (1419 ق). مسالک الافهام الی تنقیح شرایع الاسلام. قم: مؤسسۀ المعارف الاسلامیه.
  11. شیخ طوسی، محمدبن حسن (1387 ق). المبسوط فی فقه الامامیه. تهران: مکتبه المرتضویه.
  12. شیخ طوسی، محمدبن حسن (1407 ق). تهذیب الاحکام. تهران: دار الکتب الاسلامیه.
  13. کلینی، محمدبن یعقوب (1429 ق). الکافی. قم: دار الحدیث.
  14. محقق اردبیلی، احمدبن محمد (بی‌تا). مجمع الفائده و البرهان. قم: مؤسسۀ نشر اسلامی.
  15. محمد، ابوزهره (بی‌تا). الجریمه. بیروت: دارالفکر الاسلامی.
  16. مکارم شیرازی، ناصر (1418 ق). انوار الفقاهه (کتاب حدود و تعزیرات). قم: مدرسه الامام علی‌بن ابی طالب (ع).
  17. موسوی اردبیلی، عبدالکریم (1423 ق). فقه القضاء. قم: مؤسسۀ النشر لجامعه المفید.
  18. نجفی، محمدحسن (بی‌تا). جواهر الکلام فی شرح شرایع الاسلام. بیروت: دار الاحیاء التراث العربی.
  19. نوری، حسین‌بن تقی (1408 ق). مستدرک الوسائل. قم: مؤسسه آل البیت (ع).
آمار
تعداد مشاهده مقاله: 97
تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 113


سامانه مدیریت نشریات علمی. قدرت گرفته از سیناوب