تعداد نشریات | 44 |
تعداد شمارهها | 1,301 |
تعداد مقالات | 15,907 |
تعداد مشاهده مقاله | 52,155,482 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 14,925,080 |
بررسی روند تغییرات کالبدی روستاهای خوابگاهی (بررسی موردی: روستاهای حوزه نفوذ کلانشهر تبریز) | ||
جغرافیا و برنامهریزی | ||
مقاله 3، دوره 16، شماره 39، اردیبهشت 1391، صفحه 51-72 اصل مقاله (930.5 K) | ||
نوع مقاله: مقاله علمی پژوهشی | ||
نویسنده | ||
محمد ظاهری* | ||
مرکز پژوهش های جغرافیایی، دانشگاه تبریز | ||
چکیده | ||
در دهههای اخیر رشد شتابان شهرنشینی و نیز وجود تأثیرات متقابل فضایی و روابط عملکردی بین کلان شهرها با نواحی پیرامونی، موجبات تغییرات عمدهای در جوامع و بالاخص عرصههای روستایی حوزه نفوذ آنها گردیده است. تغییر ساختارهای کارکردی و کالبدی از جمله آنهاست. وجود مشکلات و معضلات عدیده در کلانشهرها (اعم از گرانی زمین و مسکن، آلودگی بیش از حد هوا و...) به عنوان عوامل دافعه و در مقابل ارزانی زمین و مسکن، هوا و محیط سالم و... در مناطق روستایی به عنوان عوامل جاذبه در این امر تأثیرگذار بودهاند. تحقیق حاضرکه عمدتاً بر تغییرات کالبدی روستاهای خوابگاهی تأکید دارد، از نوع کاربردی و توسعهای بوده و روش بررسی آن توصیفی ـ تحلیلی میباشد. شالوده مطالعه مبتنی بر مطالعات میدانی است و جهت به تصویر کشیدن تغییرات، از تصاویر ماهوارهای چندزمانهای سنجنده TM و ETM+ مربوط به سالهای 1366 و 1382 بهره گرفته میشود. نتایج بررسی نشان میدهد که تغییرات کالبدی قابل توجهی در روستاهای خوابگاهی مورد مطالعه بوقوع پیوسته است. از بین رفتن زمینهای زراعی و باغات به نفع دیگر کاربریها و بالاخص کاربری مسکونی از تبعات منفی این تغییرات بوده است. در ضمن نحوه گسترش فیزیکی کلانشهر تبریز حکایت از گسترش آن به جانب روستاهای مورد مطالعه و بویژه روستاهای کرکج، نعمتآباد و کجاآباد دارد. در کل از آنجایی که تمامی این تحولات خودجوش و بدون برنامهریزی صورت گرفته است، به نظر میرسد که در سالهای آتی روستاهای مورد مطالعه در صورت تداوم روند کنونی، دچار مشکلات و از آن جمله مشکلات زیست محیطی بیشماری گردند. | ||
کلیدواژهها | ||
روستاهای خوابگاهی؛ تغییرات کالبدی؛ کلانشهر تبریز | ||
مراجع | ||
1ـ رحمانی، بیژن و شیرازی، محمدرضا (1381)، «شهر یا روستا، کدام یک؟» نشریه علومزمین، شمارههای 8 و 9 ، دانشگاه شهید بهشتی. 2ـ رضوانی،علی اصغر (1382)، «روابط متقابل شهر و روستا با تأکید بر ایران»، دانشگاه پیام نور، تهران. 3ـ رهنمایی، محمدتقی (1369)، «توسعه تهران و دگرگونی در ساختارهای نواحی روستایی اطراف»، فصلنامه تحقیقات جغرافیایی، شماره 16 صص 53-24. 4ـ ــــــــــ (1369)، «مجموعه مباحث و روشهای شهرسازی»، جغرافیا، مرکز مطالعات و تحقیقات شهرسازی و معماری وزارت مسکن و شهرسازی، تهران . 5ـ سلیمانی، مجید (1381)، «دگرگونی روستاهای حاشیه شهرهای جدید صنعتی»، فصلنامه تحقیقات جغرافیایی، شمارههای 66-65 صص150-127. 6ـ سیفالدین، فرانـک (1379)، «گسترش حومـهای شـهرها»، فصلنامه تحقیقات جغرافیایی، شمارههای 58 -59، صص 212-200. 7ـ شکویی، حسین (1379)، «دیدگاههای نو در جغرافیای شهری»، جلد اول، انتشارات سمت، تهران. 8ـ ظاهری، محمد (1386)، «طرح تحقیقاتی: تحقیقی پیرامون آبادیهای خوابگاهی حوزه نفوذ کلانشهر تبریز»، دانشگاه تبریز. 9ـ فشارکی، پریدخت (1375)، «جغرافیای روستایی»، مرکز انتشارات علمی دانشگاه آزاد اسلامی، تهران. 10ـ فشارکی، پریدخت (1364)، «شهرگرایی روستا و معیارهای تفکیک آن از شهر»، مجموعه مقالات سمینار جغرافیایی شماره 1، بنیاد پژوهشهای اسلامی، مشهد. 11ـ مرکز آمار ایران (1345)، نتایج سرشماری نفوس و مسکن. 12ـ مرکز آمار ایران (1385)، نتایج سرشماری نفوس و مسکن. 13ـ نظری، عبدالحمید (1377)، «بررسی گسترش فیزیکی ـ کالبدی سکونتگاههای روستایی با تأکید بر افزایش جمعیت و تغییر کاربری اراضی»، فصلنامه تحقیقات جغرافیایی، شماره پیاپی 49 و 50 صص 241-225. 14ـ نظریان، اصغر (1370)، «گسترش فضایی شهر تهران و پیدایش شهرکهای اقماری»، فصلنامه تحقیقات جغرافیایی، شماره 1، صص 124-117. 15ـ نظریان، اصغر (1364)، «سیر تحول روابط شهر و روستا در ایران»، مجموعه مقالات سمینار جغرافیایی شماره 1، بنیاد پژوهشهای اسلامی، مشهد. 16ـ هدایت، محمود (1364)، «گسترش شهر اصفهان»، مجموعه مقالات سمینار جغرافیایی شماره 2، بنیاد پژوهشهای اسلامی، مشهد. 17- Bonnamour, J., (1973), “Geographic Rurale”, Methodes et Perspectives du Geographie Applicable, Masson Paris, P 25. | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 3,843 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 1,505 |