تعداد نشریات | 44 |
تعداد شمارهها | 1,303 |
تعداد مقالات | 16,020 |
تعداد مشاهده مقاله | 52,489,385 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 15,216,947 |
بررسی و تحلیل گزارش ابنسینا از نظریة مُثل در کتاب شفاء | ||
مجله پژوهش های فلسفی | ||
دوره 18، شماره 49، آذر 1403، صفحه 61-82 اصل مقاله (998.87 K) | ||
نوع مقاله: مقاله علمی- پژوهشی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22034/jpiut.2024.62528.3821 | ||
نویسنده | ||
مجید صدرمجلس* | ||
دانشیار گروه فلسفه، دانشگاه تبریز، ایران | ||
چکیده | ||
ابنسینا در دو رساله از رسالههای کتاب شفاء به گزارش و توصیف نظریة مثُل روی آورده و سپس به نقد آن میپردازد: مورد نخست فصل دهم از مقالة دوم در رسالۀ برهان از کتاب شفاء است و مورد بعدی فصل دوم از مقالة هفتم در رسالۀ الهیّات شفاء. در اینجا میکوشیم تا با ارائۀ گزارش و تحلیل مطالب ابنسینا، تا حدّ ممکن جنبههای گوناگون برداشت وی را دربارۀ مسألۀ مُثل ترسیم و تبیین کنیم؛ در بررسی گزارش ابنسینا و تحلیل آن باید به اصطلاحها و عبارتهای خود وی پایبند باشیم تا بتوانیم هر چه بیشتر به جنبههای گوناگون برداشت ابنسینا نزدیک شویم. بررسی نقدهای ابنسینا بر نظریة مُثل مجال دیگری میطلبد و در اینجا تنها به تبیین توصیف و برداشت وی از این نظریه بسنده خواهد شد. در پژوهش حاضر به مواردی مانند میزان آشنائی ابنسینا با مسألة مُثل، چگونگی برداشت ابنسینا از حقیقت مُثل، کارکرد فلسفی نظریۀ مُثل در نگاه وی خواهیم پرداخت. همین بررسی کمک خواهد نمود تا انگیزههای فکری ابنسینا در تدارک نظریۀ جایگزین یعنی پذیرش صورت به معنی ارسطوئی کلمه بجای مثالِ افلاطونی هم نمایان شود. شایان ذکر است که در گزارشهای ابنسینا هم با توصیف مثُل به عنوان امر کلّی و جدا از امور جزئی روبرو خواهیم شد و هم با بیان اجمالی از سه دلیل که افلاطون و افلاطونیان برای اثبات وجود مثُل به آنها متوسل میشوند: دلیل از راه علوم و دانشها، دلیل از راه واحد فوق کثیر و دلیل از راه تفکر به چیزی بویژه چیز نابود شده. | ||
کلیدواژهها | ||
ابنسینا؛ افلاطون؛ ارسطو؛ نظریۀ مُثل؛ صورت مفارِق؛ کلّی؛ محسوس و معقول | ||
مراجع | ||
ابنسینا، حسین بن عبدالله. (۱۴۲۸ ه.ق.). رسالۀ البرهان من کتاب الشفاء، تحقیق ابوالعلاء عفیفی، (اُفست ایران)، انتشارات ذَویالقربی. ابنسینا، حسین بن عبدالله. (۱۳۸۴). شرح برهان شفا، جلد اول و دوم (مشتمل بر مقالههای اول و دوم)، محمدتقی مصباح یزدی، تحقیق و نگارش: محسن غرویان، مرکز انتشارات مؤسسۀ آموزشی و پژوهشی امام خمینی. ابنسینا، الشیخ الرئیس. (۱۳۸۸). الهیّات از کتاب شفاء، ویرایش و ترجمه ابراهیم دادجو، انتشارات امیرکبیر. ابنسینا، حسین بن عبدالله. (۱۳۷۳)، برهان شفا، ترجمه مهدی قوام صفری، انتشارات فکر روز. ارسطو. (1367). متافیزیک (مابعدالطبیعه)، ترجمه از یونانی شرفالدین خراسانی (شرف)، چاپ دوم، نشر گفتار. ارسطو. (1383). ایساغوجی و مقولات، ترجمه محمد خوانساری، مرکز نشر دانشگاهی، چاپ اول، مرکز نشر دانشگاهی. افلاطون. (۱۳۶۷). دورة آثار افلاطون، ترجمه محمدحسن لطفی تبریزی، چاپ دوم شرکت سهامی عام انتشارات خوارزمی. افلوطین. (۱۴۱۳ ه.ق.). اُثولوجیا، ِافلوطین عند العرب، نصوص حَقّقها و قَدّم لها عبدالرّحمن البدوی، (اُفست ایران)، انتشارات بیدار. توازیانی، زهره. (1386). مقالۀ «ابنسینا در چالش با نظریة مُثل افلاطون»، حکمت سینوی، شمارة ۳۸، ۲۳-۱. تیوای، محمدعلی. (1388). مقالۀ «مشّائیان و نظریة مُثل»، فصلنامۀ فلسفه و کلام اسلامی آینة معرفت، 8(21)، ۵۹-۳۵. تیوای، محمدعلی. (1390). مقالۀ «مثُل افلاطونی از منظر ارسطو و ابن سینا»، مطالعات اسلامی: فلسفه و کلام، ۴۳، (۲/۸۷)، ۲-۹. ساکت، امیرحسین. (1400). مقالۀ «جزئی و کلّی در آثار افلاطون»، پژوهشهای فلسفی، دانشگاه تبریز، 15(37)، 975-952. صدرمجلس، مجید. (1387). مقالۀ «افلاطون و تفکیک مثال زیبایی از مفهوم کلّی زیبایی در مهمانی»، پژوهشهای فلسفی، 2(203)، 61-83. غفّاری، ابوالحسن. (1397). مقالۀ «تحلیل انتقادی تأویل ابن سینا و میرداماد از نظریة مثُل افلاطونی از منظر سیداحمد علوی و ملامحمّد آقاجانی»، فلسفۀ دین، 15(1)، ۲۹۱-۲۷۵. گراهام، دانیل دبلیو. (1399)، پاره نوشتههای پیشاسقراطی، ترجمۀ بهناز دهکردی، چاپ دوم، انتشارات امیرکبیر. مصباح یزدی، محمدتقی. (1395)، شرح الهیّات شفاء، جلد 3، چاپ اول، انتشارات مؤسسۀ آموزشی و پژوهشی امام خمینی (ره). مطهرّی، مرتضی. (1376). درسهای الهیّات شفا، جلد 3، چاپ اول، انتشارات حکمت. Aristotle. (1993). On Ideas (Aristotle's Criticism of Plato's Theories of Ideas), Gail Fine, Clarendon Press Oxford. Aristotle. (1984). The Complete Works of Aristotle, vol. 2, the revised Oxford translation & edited by J. Barnes, Princeton University Press. Aristotel. (1988). Metaphysics (Mab'd al-Tabi'a), trans. Sh. Khorasani, 2nd Edition, publishing Goftar. (In Persian) Aristotel. (2004). Isagoge & Categories, translated by M. Khansari, 1st Edition Academic Publishing Center. (In Persian) Avicenna. (2005). The Metaphysics of the Healing, a parallel English- Arabic text translated, introduced and annotated by M. E. Marmura, Brigham Young University Press. Bluck, R. C. (1955). Plato's Phaedo, International Library of Philosophy. (new print by Routledge, 2010) Ghaffari, A. (2018). The Critical analysis of the interpretation of Avicenna and Mirdamad of the theory of the Platonic Forms based on the perspectives of Seyyed Ahmad Alavi and Molla Mohammad Aqajani, Journal of philosophy of religion, 15(1), 275-291 (In Persian) https://doi.org/10.22059/jpht.2018.230778.1005462 Graham, W. D. (2020). Fragments of Pre-Socratic writings, trans. B. Dehkordi, 2nd Edition, Amir Kabir Publications. (In Persian) Graham, W. D. (2010). Texts of Early Greek Philosophy, The Complete Fragments and Selected Testimonies of the Major Pre-Socratic, Parts 1 and 2, Cambridge University Press. Ibn Sina, Η. (2007). The treatise of Demonstration, from the book of Healing, research by A. Afifi, (Offset in Iran) Zawi al-Qurabi Publications (In Arabic) Ibn Sina, H. (2005). Description of the Healing, vol. 1 & 2., Research and writing M. Garaviyan, Publications of Imam Khomeini Educational and Research Institute. (In Persian) Ibn Sina, H. (2009). Theology (Metaphysics) from the book of healing, Editing and translation by I. Dadju, Amir Kabir Publications. (In Persian) Ibn Sina, H. (1994). Demonstration of the Healing, trans. M. Gawam Safari, Fekr-e Rooz Publications. (In Persian) Misbah Yazdi, M. T. (2016). Commentary of the Theology of the Healing, vol. 3, 1st Editon, Publications of Imam Khomeini Educational and Research Institute. (In Persian) Mutahhari, M. (1997). Lessons on the Theology of the Healing, vol.3, 1st Editon, Hekmat Publications. (In Persian) Plato. (1998). Plato Complete Works, edited with introduction & notes by J. M. Cooper, associate editor: D. S. Hutchinson, Hackett Publishing Company. Plato. (1988). Plato Complete Works, trans. M. H. Lotfi Tabrizi, Khwarezmi Publications. (In Persian) Plotinus. (1992). Theology (Theologia); Plotinus among the Arabs, texts by A. Badavi, Bidar Publications. (In Arabic) Saket, A. H. (2021). Universal and particular in Plato's works, Journal of Philosophical Investigations, 15(37), 952-973. https://doi.org/10.22034/jpiut.2021.48161.2995 (In Persian) Sadr Majles, M. (2008). Plato and separation of the Idea of Beauty from the universal concept of the Beauty in the Symposium, Journal of Philosophical Investigations, 2(203), 61-83. (In Persian) Tawaziyani, Z. (2007). Ιbn-Sina in challenge with Plato's theory of Ideas, Avicennian Philosophy Journal, 38 (11), 24-45. (In Persian) Tywai, M. A (2009). Perpatetics and the theory of Ideas, Ayeneh Ma‘refat, 8(2), 35-59 (In Persian) Tywai, Μ. A. (2011). Plato's Ideas from the point of view of Aristotle and Ibn-Sina, Journal of Islamic Studies 87(2), 9-32. (In Persian) | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 143 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 34 |