دانشگاه تبریز
فهرست نشریات دارای اعتبار وزارت علوم، تحقیقات و فناوری
پایگاه استنادی علوم جهان اسلام (ISC)

 آمار

تعداد نشریات43
تعداد شماره‌ها1,253
تعداد مقالات15,411
تعداد مشاهده مقاله51,249,515
تعداد دریافت فایل اصل مقاله14,256,700
امیری فروتقه, زهره, عظیم زاده طهرانی, طاهره, دلبری, شهربانو. (1403). بررسی سرپوش زنان کُرد، ترک و ترکمن شمال خراسان در سده اخیر. سامانه مدیریت نشریات علمی, 15(38), 23-61. doi: 10.22034/jiiph.2023.57558.2452
زهره امیری فروتقه; طاهره عظیم زاده طهرانی; شهربانو دلبری. "بررسی سرپوش زنان کُرد، ترک و ترکمن شمال خراسان در سده اخیر". سامانه مدیریت نشریات علمی, 15, 38, 1403, 23-61. doi: 10.22034/jiiph.2023.57558.2452
امیری فروتقه, زهره, عظیم زاده طهرانی, طاهره, دلبری, شهربانو. (1403). 'بررسی سرپوش زنان کُرد، ترک و ترکمن شمال خراسان در سده اخیر', سامانه مدیریت نشریات علمی, 15(38), pp. 23-61. doi: 10.22034/jiiph.2023.57558.2452
امیری فروتقه, زهره, عظیم زاده طهرانی, طاهره, دلبری, شهربانو. بررسی سرپوش زنان کُرد، ترک و ترکمن شمال خراسان در سده اخیر. سامانه مدیریت نشریات علمی, 1403; 15(38): 23-61. doi: 10.22034/jiiph.2023.57558.2452

بررسی سرپوش زنان کُرد، ترک و ترکمن شمال خراسان در سده اخیر

فصلنامه تاریخ نامه ایران بعد از اسلام
دوره 15، شماره 38، فروردین 1403، صفحه 23-61    اصل مقاله (1.41 M)
نوع مقاله: مقاله پژوهشی
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22034/jiiph.2023.57558.2452
نویسندگان
زهره امیری فروتقه1؛ طاهره عظیم زاده طهرانی* 2؛ شهربانو دلبری3
1دانشجوی دکتری تاریخ و تمدن ملل اسلامی دانشگاه آزاد اسلامی مشهد، ایران
2دانشیار دانشگاه آزاد اسلامی واحد مشهد، ایران
3استادیار دانشگاه آزاد اسلامی واحد مشهد، ایران
چکیده
یکی از نمادهای فرهنگی هر قومی، تن‌پوش آنان است که از این میان، سرپوش مشخّص‌ترین آن‏هاست. منطقه شمال خراسان به‌علّت سکونت اقوام گوناگون کُرد، ترک و ترکمن از تنوّع فرهنگی خاصی برخوردار است. این تنوع در پوشش مردان و زنان منطقه اثر گذاشته و نمود یافته‌است. مقاله حاضر با توجّه به گوناگونی اقوامِ منطقه و اهمیّت آن‌، درصدد مطالعه، مقایسه و بررسی وجوه اشتراک و افتراق سرپوش زنان کُرد، ترک و ترکمن است. روش پژوهش، توصیفی‌تحلیلی با استفاده از شیوه گردآوری کتابخانه‌ای است. در صورت لزوم به مشاهده پرداخته و با افراد آگاه در زمینه پوشاک، مصاحبه انجام شده‌است. نتیجه بررسی کتاب‏ها، پژوهش‏ها و مصاحبه‌های شفاهی، نشانگر تنوّعِ سرپوش زنان اقوام گوناگون در شمال خراسان با نام‌های خاص محلی است. هر سه قوم معمولاً از شال و عرقچین با طرح‌های منقّش و رنگ‌های شاد، به‌ویژه رنگ قرمز استفاده می‌کنند. برخی از سرپوش‌ها همچون دیکلیجک (تبرلیک) بیشتر توسط ترکمن‌ها به‌کار می‌رود و یا لیچک را یک طایفه از کُردها می‌پوشند. پژوهش همچنین مشخص کرد در سال‏های اخیر با توجه به ارتباط بیشتر میان اقوام و تبادل فرهنگ‌ها شباهت بیشتری در سرپوش اقوام دیده می‌شود و تفاوت بین سرپوش‏ها بیشتر از نظر نوع تزئین و نام آن‏هاست.
کلیدواژه‌ها
سرپوش زنان؛ شمال خراسان؛ کُردها؛ ترک‌ها؛ ترکمن‌ها
سایر فایل های مرتبط با مقاله
مراجع
کتاب‌ها

  • اتین، جوهانز (۱۳۶۷). رنگ، ترجمه محمدحسین حلیمی، تهران: وزارت فرهنگ و ارشاد.
  • اشپولر، برتولد (1379). تاریخ ایران در قرون نخستین، ترجمه جواد فلاطوری، تهران: علمی و فرهنگی.
  • امیدی، ناهید (1382). دیده و دل و دست (پژوهشی در پوشاک و هنرهای سنّتی خراسان)، مشهد: به‌نشر.
  • بیگدلی، محمّدرضا (۱۳۶۹). ترکمن‌های ایران، تهران: پاسارگاد.
  • پاپلی‌یزدی، محمّدحسین (1371). کوچ‌نشینی در شمال خراسان، ترجمه اصغر کریمی، مشهد: آستان قدس رضوی.
  • پولاک، یاکوب ادوارد (۱۳۶۸). سفرنامه پولاک، ایران و ایرانیان، ترجمه کیکاووس جهانداری، تهران: خوارزمی.
  • توحّدی، کلیم‌الله (کانیمال) (۱۳۹۶). حرکت تاریخی کُرد به خراسان در دفاع از استقلال ایران، مشهد: مولف.
  • دادور، ابوالقاسم و منصوری، الهام (1390). درآمدی بر اسطوره‌ها و نمادهای ایران و هند در عهد باستان، تهران: دانشگاه الزهراء.
  • رحمتی، علی (۱۳۹۶). بررسی و شناخت ایلات و طوایف در خراسان، بجنورد: بیژن یورد.
  • رنج‌دوست، شبنم (۱۳۸۷). تاریخ لباس ایران، تهران: جمال هنر.
  • دالمانی، هانری رنه (۱۳۳۵). سفرنامه از خراسان تا بختیار، ترجمه محمدعلی فره وشی، تهران: امیرکبیر.
  • روملو، حسن‏بیگ (۱۳۵۷). احسن‌التواریخ، به تصحیح عبدالحسین نوایی، تهران: بابک.
  • سالاریان، اسماعیل (۱۳۹۸). نگاهی به فرهنگ ترکان خراسان: فولکلور ترکان خراسان، بجنورد: درج سخن.
  • سعیدیان، عبدالحسین (۱۳۷۵). مردمان ایران، تهران: علم و زندگی.
  • سلوکی، حوری (۱۳۸۵). پوشاک محلی اقوام مختلف ایران، رشت: شهرباران.
  • شفرد، راونا و رابرت (۱۳۹۳). هزار نماد در هنر و اسطوره شکل به چه معناست، مترجمان آزاده بیداربخت و نسترن لواسانی، تهران: نی.
  • قاجار، ناصرالدین شاه (۱۳۶۱). سفرنامه خراسان بخط میرزا محمد رضا کلهر، تهران: بابک.
  • قلی‌زاده مزروجی، جلال (1390). آشنایی با زبان ترکی خراسان، مشهد: دامینه.
  • کارری، جملی (۱۳۴۸). سفرنامه کارری، ترجمه دکتر عباس نخجوانی و عبدالله کارنگ، نشر اداره فرهنگ و هنر آذربایجان شرقی با همکاری مؤسسه انتشارات فرانکلین.
  • کرزن، جورج ناتانیل (1388). ایران و قضیه ایران، ترجمه غلامعلی وحید مازندرانی، تهران: علمی و فرهنگی.
  • کوپر، جی، سی (1379). فرهنگ مصور نمادهای سنتی، ترجمه ملیحه کرباسیان، تهران: فرشاد.
  • گلی، امین (۱۳۶۶). تاریخ سیاسی و اجتماعی ترکمن‌ها، تهران: علم.
  • گرترود، جابز (۱۳۹۵). فرهنگ سمبل‌ها، اساطیرو فولکلور، ترجمه محمدرضا بقاپور، تهران: اختران.
  • لوگاشوا، بی‌بی رابعه (۱۳۵۹). ترکمن‌های ایران (پژوهش تاریخی- مردم‌شناسی)، ترجمه سیروس ایزدی، حسین تحویلی، تهران: شباهنگ.
  • مجدی، علی‌اکبر؛ عربی، نسرین و شادکام، گلی (1399). جامعه‌شناسی ایلات و عشایر، مشهد: خانه علوم تربیتی.
  • محمدی، رامونا (1388). پوشاک و زیورآلات مردم ترکمن، تهران: جمال هنر.
  • معطوفی، اسدالله (1383). تاریخ، فرهنگ و هنر ترکمان، تهران: انجمن آثار و مفاخر فرهنگی.
  • مک گرگر، کلنل سی.‌ام. (۱۳۶۶). سفری به ایالت خراسان، ترجمه مجید مهدی‏زاده، مشهد: آستان قدس رضوی.
  • میرنیا، علی (1381). نگاهی به فرهنگ عامه مردم خراسان: جغرافیای خراسان، مشاغل مردم...، مشهد: سخن‌گستر.
  • وطن‌دوست، سارا (۱۳۹۴). پوشاک و زیورآلات عشایر کُرمانج خراسان، قم: عمو علوی.
  • یاوری، حسین و سرخوش، شیدا (1389). آشنایی با لباس‌ها و پوشاک سنتی مردم مناطق مختلف ایران، تهران: سیمای دانش.
  • -یوسف‏زاده، آمنه (1388). رامشگران شمال خراسان، تهران: موسسه‏ی فرهنگی-هنری ماهور.
  • ییت، چارلز ادوارد (۱۳۶۵). سفرنامه خراسان و سیستان، ترجمه قدرت‌الله روشنی و مهرداد رهبری، تهران: یزدان.
مقاله‌ها

  • ابوالقاسمی، علی و ذکرتی، سرور (۱۳۹۷). بررسی وام واژه‌های ترکی خاص گویش فارسی همدانی، ادبیات و زبان‌های محلی ایران زمین، ۴(۴)، ۱-۱۵.
  • رستمی، مصطفی و میر، طاهره (1398). تاثیر عقیده‏ها و باورهای دینی بر آرایه‏های زیور آلات ترکمنی، هنرهای حوزه کاسپین، 1(۱)،۸۷-105.
  • سیف‏علی، سمیرا و فهیمی‏فر، اصغر (۱۳۹۷). بررسی تأثیر تحولات اجتماعی بر تن‏پوش صفویان (۹۰۷-۱۱۳۵ق) در آیینه نگاره‏ها، تاریخ‏نامه ایران بعد از اسلام، ۹(17)، 93-122.
  • شعبانی مقدم، عادل و دهقان‌نژاد، مرتضی (۱۳۹۵). شالبافی در جامعه ایران؛ بررسی تحولات تجارت شال در عصر قاجار (۱۲۰۹-۱۳۴۴ق/۱۷۹۵-۱۹۲۵م)، تاریخ‏نامه ایران بعد از اسلام، ۷(۱۳)، ۸۱-۱۱۰.
  • کاظم‌پور، داریوش و سلیمانی، محسن (۱۳۹۱). مطالعه نقوش دست‌بافته‌های خراسان شمالی و استفاده از آن‏ها در طراحی نشانه، گلجام. 8(۲۱)، ۴۵-۶۴.
  • کروبی، آرزو و فیاض‏انوش، ابوالحسن (۱۳۹۵). بررسی تاریخی پوشاک زنان در دوره ایلخانان (۷۳۶-۶۵۴ق)، تاریخ‏نامه ایران بعد از اسلام، ۷(۱۳)، ۱۶۱-۱۸۹.
 

پایان‏نامه‌

  • لامی، فهیمه (۱۳۹۴). مطالعه مردم‌شناختی لباس سنتی زنان روستای لایین نو در دوران معاصر، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه مشهد.
  • مصلحی جویباری، فاطمه (۱۳۹۷). قوم ترکمن و بررسی نقوش پوشاک و زیورآلات. پایان‏نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه آزاد اسلامی واحد قائمشهر، گروه هنر.
مصاحبه‌‏ها

  • اسپونتن‌فرد، ناهید حسن (۸ اسفند ۱۳۹۸)، مصاحبه، بجنورد، فرهنگی.
  • ایزانلو، محمدعلی (۳ اردیبهشت ۱۳۹۸)، مصاحبه، بجنورد، فروشنده لباس‌های سنتی کُردی، در زمینه پوشاک کُرد.
  • جواهری، سکینه (۱۳ آبان ۱۴۰۰)، مصاحبه، خانه‌دار.
  • حصاری، مریم (۱۲مهر ۱۳۹۸)، مصاحبه، بجنورد، دانشگاه فرهنگیان.
  • روحانی، عبدالناصر (۱۲ دی ۱۳۹۸)، مصاحبه، بجنورد، دبیر و پژوهشگر پوشاک ترک خراسان.
  • شادکام، ریزه‌گل (۲ آبان ۱۴۰۰)، مصاحبه، بجنورد، خانه‌دار.
  • شادکام، گلی (۱۵ مهر ۱۳۹۸)، مصاحبه، مشهد، پژوهشگر لباس‌های سنتی کُرمانج.
  • عابدی، زینت (۵ آذر ۱۴۰۱)، مصاحبه، بجنورد، دبیر و پژوهش در زمینه مطالعه نقش‌مایه‌های پوشاک اقوام شمال شرق ایران؛ نمونه موردی قوم کُرمانج خراسان شمالی
  • کوهستانی اسیق سو، علی (۵ آذر ۱۳۹۸)، مصاحبه، بجنورد، فرهنگی.
آمار
تعداد مشاهده مقاله: 38
تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 37


سامانه مدیریت نشریات علمی. قدرت گرفته از سیناوب