آمار
| تعداد نشریات | 43 |
| تعداد شماره‌ها | 1,253 |
| تعداد مقالات | 15,411 |
| تعداد مشاهده مقاله | 51,248,423 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 14,255,826 |
شناسایی نقش آموزش بر توانمندی سواد اطلاعاتی دانش‌آموزان بازمانده از تحصیل در استفاده از کتابخانه‌های دیجیتال و پایگاه‌های اطلاعاتی | ||
| نشریه مطالعات دانش پژوهی | ||
| دوره 3، شماره 1 - شماره پیاپی 7، خرداد 1403 | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22034/jkrs.2024.60945.1074 | ||
| نویسندگان | ||
| فریبرز درودی* 1؛ صوفیا عبدالرحمانی2 | ||
| 1استادیار، پژوهشگاه علوم و فناوری اطلاعات ایران(ایرانداک)، تهران، ایران | ||
| 2دانش‌آموخته کارشناس ارشد علم اطلاعات و دانش‌شناسی؛ کرمان، ایران | ||
| چکیده | ||
| هدف: سواد اطلاعاتی مجموعه‌ای از توانایی‌های یکپارچه است که شامل شناخت نیاز اطلاعاتی، درک چگونگی تولید و ارزش‌گذاری اطلاعات و استفاده از اطلاعات در ایجاد دانش جدید و مشارکت اخلاقی در تولید پژوهش است. درواقع سواد اطلاعاتی عبارت است از: توانایی مکان‌یابی، ارزیابی و استفاده از اطلاعات برای تبدیل‌شدن به یادگیرندگان مستقل مادام‌العمر. سایر پیامدهای آموزشی مرتبط با سواد اطلاعاتی شامل سواد سنتی، سواد رایانه، مهارت‌های پژوهش و مهارت‌های تفکر انتقادی است. هدف اصلی پژوهش شناسایی نقش آموزش بر توانمندی سواد اطلاعاتی دانش‌آموزان بازمانده از تحصیل در استفاده از کتابخانه‌های دیجیتال و پایگاه‌های اطلاعاتی است. روش پژوهش: در این مطالعه، روش پژوهش نیمه تجربی و نیز پیمایشی است. به این منظور، پس از مطالعات نظری و مطالعه پنج مهارت تدوین‌شده از استانداردهای سواد اطلاعاتی، مشترکات آن‌ها به‌عنوان الگوهایی برای ارزیابی، استخراج شد و پس از تعیین پایایی و روایی این الگو،کار تحلیل به انجام رسید. جامعه آماری پژوهش عبارت است از 195 نفر دانش‌آموزان بازمانده از تحصیل در دو مدرسه (مدرسه مشتاق در کرمان و مدرسه پسرانه ارسلان در رفسنجان) که به دانش‌آموزان بازمانده از تحصیل خدمات آموزشی ارائه می‌دهند. حجم نمونه به روش تصادفی ساده به تعداد 100 نفر انتخاب شد. بررسی‌ها در دو مرحله قبل و بعد از آموزش سواد اطلاعاتی در دوره یک ترم درسی مورد تحلیل قرار گرفت. ابزار گردآوری اطلاعات، سیاهه وارسی است که شامل پیام‌های سواد اطلاعاتی، در قالب 5 مؤلفه و 15 نشانگر تنظیم شد. روش سنجش روایی، روایی صوری و میزان پایایی با سنجش روش آلفای کرونباخ به میزان ۸۵۱/. محاسبه شد. سیاهه وارسی بر اساس مشاهده تکمیل شد. یافته‌ها: یافته‌های حاصل از پژوهش نشان داد که، میزان دسترسی دانش‌آموزان بازمانده از تحصیل به پایگاه‌های اطلاعاتی و کتابخانه‌های دیجیتال (پایگاه تبیان نت، کتابخانه دیجیتال کتابخانه ملی، کتابخانه دیجیتال کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان، و پایگاه اطلاعاتی خانه کتاب و ادبیات ایران) با میانگین 935/2 در سطح نسبتاً مطلوب ارزیابی می‌شود. میزان مهارت دانش‌آموزان بازمانده از تحصیل درزمینۀ بازیابی اطلاعات از پایگاه‌های اطلاعاتی و کتابخانه‌های دیجیتال قبل از آموزش با میانگین 125/2 در سطح نامطلوب ارزیابی می‌شود. ولی میزان مهارت آن‌ها در زمینه بازیابی اطلاعات از پایگاه‌های اطلاعاتی و کتابخانه‌های دیجیتال بعد از آموزش با میانگین 45/2 در سطح نسبتاً مطلوب قرار دارد. میزان مهارت دانش‌آموزان درزمینۀ استفاده از پایگاه‌های اطلاعاتی تمام متن در کتابخانه‌های دیجیتال با میانگین 38/2 در سطح نسبتاً مطلوب ارزیابی می‌شود. نتیجه‌گیری: نتایج پژوهش نشان داد که در درس‌نامه‌های موردبررسی، به روش‌های جایابی، دستیابی و گزینش اطلاعات، جست‌وجوی کتابخانه‌ای و الکترونیکی بیشتر توجه شده است. ضرورت دارد تا دانش آموزان توانایی تشخیص منابع اطلاعاتی و معتبر را از منابع نادرست یاد بگیرند. همچنین توانایی جست‌وجوی اطلاعات شامل شناخت کلیدواژه‌ها، منطق بولی، فرمول‌بندی و کاربرد محدودسازی عبارت‌های جست‌وجو با انواع عملگرها نیز در قالب مهارت‌های سواد اطلاعاتی قابل‌ملاحظه است. آموزش درک بیان مسئله، آموزش بهره‌گیری از پایگاه‌های اطلاعاتی، استفاده صحیح از فناوری‌های اطلاعاتی و محیط وب، از زمره پیشنهادهای پژوهش است. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| آموزش؛ بازیابی اطلاعات؛ دانش‌آموزان؛ سواد اطلاعاتی؛ کتابخانه دیجیتال؛ یادگیری | ||
| مراجع | ||
|
| ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 55 |
||