آمار
| تعداد نشریات | 44 |
| تعداد شماره‌ها | 1,303 |
| تعداد مقالات | 16,020 |
| تعداد مشاهده مقاله | 52,489,381 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 15,216,947 |
توزیع زمانی-مکانی فصلی گردوغبار در شرق و جنوب_شرق ایران بر اساس داده_های ایستگاهی و سنجش ازدور | ||
| جغرافیا و برنامه‌ریزی | ||
| مقاله 1، دوره 28، شماره 87، اردیبهشت 1403، صفحه 20-1 اصل مقاله (1.37 M) | ||
| نوع مقاله: مقاله علمی پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22034/gp.2024.17732 | ||
| نویسندگان | ||
| سعید جهانبخش* 1؛ مجید رضایی بنفشه1؛ علی محمد خورشیددوست2؛ هاجر فرهمند3 | ||
| 1استاد، دانشگاه تبریز، دانشکده برنامه ریزی و علوم محیطی | ||
| 2استاد گروه آب و هواشناسی دانشگاه تبریز | ||
| 3دانشجوی دکتری/ دانشکده برنامه ریزی و علوم محیطی | ||
| چکیده | ||
| جنوبشرق و شرق ایران به دلیل خشکسالیهای متعدد، سدسازیهای بالادستی و تغییرات شدید کاربری اراضی طی سالهای اخیر به یکی از مهمترین کانونهای تولید گردوغبار تبدیل‌شده است. در این مطالعه باهدف توزیع زمانی- مکانی گردوغبار فصلی در شرق و جنوبشرق ایران از داده-های ایستگاهی (15 ایستگاه سینوپتیک طی دوره 2015-1980)، شاخص عمق نوری هواویز (AOD) سنجنده MODIS ماهواره Terra و شاخص جذب هواویز (AAI) سنجنده OMI ماهواره Aura طی دوره 2015-2005 استفاده شد. برای ارزیابی روند روزهای گردوغباری آزمون ناپارامتریک من-کندل (MK) به‌کاربرده شد. نتایج نشان داد که متوسط روزهای گردوغباری در این منطقه از ایران 24/9 روز است و بیشینه روزهای گردوغباری با 51/45 روز در فصل تابستان در ایستگاه زابل اتفاق میافتد. تغییرات فصلی گردوغبار شرق و جنوبشرق ایران دارای دو فاز حداکثری بهاره و تابستانه است. همچنین گردوغبار با ارتفاع و عرض جغرافیایی رابطه معکوس نشان داده است. پارامترهای جوی، خشک شدن رودها و دریاچه_ها و تغییرات کاربری اراضی سه عامل اساسی در تولید گردوغبار در شرق و جنوبشرق ایران هستند. داده_های ماهوارهای و ایستگاهی چهار منطقه شامل سواحل مکران، بسترهای خشک‌شده دریاچه_های هامون و جازموریان، دشت لوت و منطقه مرزی ایران، افغانستان و پاکستان را به‌عنوان کانونهای اصلی تولید و انتشار گردوغبار نشان دادند. روند گردوغبار در غالب ایستگاه_های مطالعاتی به‌غیراز ایستگاههای زابل، بم و کرمان روندی افزایشی را نشان داده است و در فصل بهار بیشینه شدت روند گردوغبار و در فصل تابستان بیشینه وسعت مکانی پهنه_های با روند افزایشی گردوغبار قابل‌مشاهده است. | ||
تازه های تحقیق | ||
جنوب شرق و شرق ایران به دلیل خشکسالیهای متعدد، سدسازیهای بالادستی و تغییرات شدید کاربری اراضی طی سالهای اخیر به یکی از مهمترین کانونهای تولید گردوغبار تبدیل‌شده است. در این مطالعه باهدف توزیع زمانی- مکانی گردوغبار فصلی در شرق و جنوبشرق ایران از دادههای ایستگاهی (15 ایستگاه سینوپتیک طی دوره 2015-1980)، شاخص عمق نوری هواویز (AOD) سنجنده MODIS ماهواره Terra و شاخص جذب هواویز (AAI) سنجنده OMI ماهواره Aura طی دوره 2015-2005 استفاده شد. برای ارزیابی روند روزهای گردوغباری آزمون ناپارامتریک من-کندل (MK) به‌کاربرده شد. نتایج نشان داد که متوسط روزهای گردوغباری در این منطقه از ایران 24/9 روز است و بیشینه روزهای گردوغباری با 51/45 روز در فصل تابستان در ایستگاه زابل اتفاق میافتد. تغییرات فصلی گردوغبار شرق و جنوبشرق ایران دارای دو فاز حداکثری بهاره و تابستانه است. همچنین گردوغبار با ارتفاع و عرض جغرافیایی رابطه معکوس نشان داده است. پارامترهای جوی، خشک شدن رودها و دریاچهها و تغییرات کاربری اراضی سه عامل اساسی در تولید گردوغبار در شرق و جنوبشرق ایران هستند. دادههای ماهوارهای و ایستگاهی چهار منطقه شامل سواحل مکران، بسترهای خشک‌شده دریاچههای هامون و جازموریان، دشت لوت و منطقه مرزی ایران، افغانستان و پاکستان را به‌عنوان کانونهای اصلی تولید و انتشار گردوغبار نشان دادند. روند گردوغبار در غالب ایستگاههای مطالعاتی به‌غیراز ایستگاههای زابل، بم و کرمان روندی افزایشی را نشان داده است و در فصل بهار بیشینه شدت روند گردوغبار و در فصل تابستان بیشینه وسعت مکانی پهنههای با روند افزایشی گردوغبار قابل‌مشاهده است. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| واژگان کلیدی: گردوغبار؛ شاخص جذب هواویز (AAI)؛ عمق نوری هواویز (AOD)؛ روند فصلی گردوغبار؛ شرق و جنوب_شرق ایران | ||
| مراجع | ||
|
احمدی، محمود؛ چترچی، پرسیا؛ داداشی رودباری، عباسعلی (1397). مدلسازی روند بارش در منطقه غرب آسیا تحت واداشت دگرگونی آب‌وهوایی، پژوهشهای دانش زمین، سال 9، شماره 35، صص 68-80.
احمدی، محمود؛ داداشی رودباری، عباسعلی. (1398). توزیع زمانی-مکانی ذرات معلق (PM2.5) با رویکرد محیط‌زیست در غرب و جنوب ایران بر مبنای سنجنده های SeaWifs، MISR و MODIS، محیط‌شناسی، 45(3)، 380-395.
احمدی، محمود؛ شکیبا، علیرضا؛ داداشی رودباری، عباسعلی. (1398). بررسی نقش شاخص‌های پوشش گیاهی و مؤلفه‌های جغرافیایی مکان بر عمق نوری هواویزهای فصلی ایران. فیزیک زمین و فضا، 45(1)، 211-233.
براتی، غلامرضا؛ مرادی، محمد؛ شامخی، عایشه؛ داداشی رودباری، عباسعلی. (1396). تحلیل روابط توفان‌های غباری جنوب ایران با کم‌فشار سند، مخاطرات محیط طبیعی، 6(13)، 91-108.
تقوی، فرحناز؛ اولاد، الهه؛ صفر راد، طاهر؛ ایران‌نژاد، پرویز. (1392). تشخیص و پایش توفان گردوغبار غرب ایران با استفاده از روش‌‌‌های سنجش‌ازدور، فیزیک زمین و فضا، 39(3)،83-96.
داداشی رودباری، عباسعلی؛ احمدی، محمود. (1398). وردایی زمانی-مکانی و نقطه تغییر شاخص جذب هواویز (AAI) ایران مبتنی بر برونداد سنجنده های TOMS و OMI، فیزیک زمین و فضا، 45 (3). 503-486. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 128 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 256 |
||