دانشگاه تبریز
فهرست نشریات دارای اعتبار وزارت علوم، تحقیقات و فناوری
پایگاه استنادی علوم جهان اسلام (ISC)

 آمار

تعداد نشریات44
تعداد شماره‌ها1,306
تعداد مقالات16,052
تعداد مشاهده مقاله52,609,915
تعداد دریافت فایل اصل مقاله15,286,969
کروبی, آرزو, فیّاض انوش, ابوالحسن, احمدی, نزهت. (1402). مقایسۀ کاربست تاریخ در متون اخلاق عرفانی و اخلاق سیاسی در سده های میانه تاریخ ایران. سامانه مدیریت نشریات علمی, 14(37), 125-148. doi: 10.22034/jiiph.2023.56546.2432
آرزو کروبی; ابوالحسن فیّاض انوش; نزهت احمدی. "مقایسۀ کاربست تاریخ در متون اخلاق عرفانی و اخلاق سیاسی در سده های میانه تاریخ ایران". سامانه مدیریت نشریات علمی, 14, 37, 1402, 125-148. doi: 10.22034/jiiph.2023.56546.2432
کروبی, آرزو, فیّاض انوش, ابوالحسن, احمدی, نزهت. (1402). 'مقایسۀ کاربست تاریخ در متون اخلاق عرفانی و اخلاق سیاسی در سده های میانه تاریخ ایران', سامانه مدیریت نشریات علمی, 14(37), pp. 125-148. doi: 10.22034/jiiph.2023.56546.2432
کروبی, آرزو, فیّاض انوش, ابوالحسن, احمدی, نزهت. مقایسۀ کاربست تاریخ در متون اخلاق عرفانی و اخلاق سیاسی در سده های میانه تاریخ ایران. سامانه مدیریت نشریات علمی, 1402; 14(37): 125-148. doi: 10.22034/jiiph.2023.56546.2432

مقایسۀ کاربست تاریخ در متون اخلاق عرفانی و اخلاق سیاسی در سده های میانه تاریخ ایران

فصلنامه تاریخ نامه ایران بعد از اسلام
مقاله 7، دوره 14، شماره 37، دی 1402، صفحه 125-148    اصل مقاله (716.99 K)
نوع مقاله: مقاله پژوهشی
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22034/jiiph.2023.56546.2432
نویسندگان
آرزو کروبی1؛ ابوالحسن فیّاض انوش* 2؛ نزهت احمدی2
1دانشجوی دکتری تاریخ ایران بعد از اسلام دانشگاه اصفهان
2دانشیار دانشگاه اصفهان
چکیده
در نظام اندیشه تا پیش از قرون جدید، تاریخ با عبرت‎ها قرین بود و تاریخ‎نویسی رنگی اخلاقی داشت. از دیگر سو، در اخلاق‎نویسی نیز از تاریخ بهره برده می‎شد. هدف از این نوشتار، مقایسۀ کاربست تاریخ در متون اخلاق عرفانی با کاربست تاریخ در متون اخلاق سیاسی در سده‎های میانه تاریخ ایران است. متون اخلاق، حاوی اندیشۀ نویسندگان این متون هستند و برای فهم این اندیشه از میان رویکردهای مختلف، رویکرد تحلیل گفتمان برگزیده شده‌است. با این رویکرد به این پرسش پاسخ داده خواهد شد که کاربست تاریخ در متون اخلاق عرفانی و اخلاق سیاسی چه شباهت و تفاوتی دارد و منشأ این تفاوت چیست؟ تاریخ در متون اخلاق عرفانی، در قالب اقوال و افعال مشایخِ گذشته و به‌صورت نقلی روایت می‎شود. مخاطب متونِ اخلاق عرفانی در سلسله‌مراتب معرفتی، جایگاه پایین‎تری از نویسندگان این متون دارد. نویسندگان به‌صورت آشکارا، تاریخِ مقدسِ عرفانی را برای مخاطب، شایسته الگوبرداری می‎دانند و بر آن تأکید می‎کنند. آنان تاریخ مقدسِ عرفانی را در قالبِ یک کلیّتِ باثبات و پیوسته تصویر می‎کنند تا در مقابل گفتمان رقیب، از خود حفاظت کرده باشند. تاریخ در متون اخلاق سیاسی در قالب اندرز و حکایت روایت می‎شود اما چون مخاطب متونِ اخلاق سیاسی جایگاه اجتماعیِ بالاتری از نویسندگان این متون دارد، نویسندگان برای تشویقِ مخاطب به الگوبرداری از تاریخ محدودیت‎هایی دارند. آنان تاریخ را متضمن درس تغییر احوال دانسته‎اند، تا به این شیوه از جایگاه خود در برابر گفتمان رقیب دفاع کرده باشد.
کلیدواژه‌ها
کاربستِ‎ تاریخ؛ اخلاق‎ عرفانی؛ اخلاق‎ سیاسی؛ تاریخِ مقدسِ عرفانی؛ تغییر احوال
سایر فایل های مرتبط با مقاله
مراجع
کتاب‎ها

  • ابوالفتح محمّد بن مطهر (1343). حدیقة‎الحقیقه، باهتمام محمّدعلی موحد، تهران: بنگاه ترجمه و نشر کتاب.
  • اصفهانی، محمود بن محمد (1364). دستورالوزاره، تصحیح رضا انزابی‎نژاد، تهران: امیرکبیر.
  • الیاده، میرچا (1375). مقدس و نامقدس، مترجم نصرالله زنگوئی، تهران: سروش.
  • پند پیران (1357). به تصحیح جلال متینی، بی‎جا: انتشارات بنیاد فرهنگ ایران.
  • تحفه در اخلاق و سیاست (1341). به اهتمام محمّدتقی دانش‎پژوه، تهران: بنگاه ترجمه و نشر کتاب.
  • جامی، عبدالرحمن بن احمد (بی‎تا). نفحات‎الانس من حضرات‎القدس، تصحیح مهدی توحیدی پور، بی‎جا: انتشارات کتابفروشی محمودی.
  • جوینی، معین (بی‎تا). نگارستان، نسخه خطی کتابخانه مجلس شورای اسلامی، شماره بازیابی 5746.
  • خوارزمی، تاج‎الدّین حسین (1395). نصیحت‎نامه شاهی، تصحیح اکرم آقاجانلو، تهران: مولی.
  • رازی، نجم‎الدّین (1352). مرموزات اسدی در مزمورات داودی، به اهتمام محمدرضا شفیعی کدکنی، تهران: مؤسسه مطالعات اسلامی دانشگاه مک گیل.
  • رازی، نجم‎ا‎لدّین ابوبکر عبداللّه بن محمّد (1383). مرصادالعباد، به اهتمام محمّدامین ریاحی، تهران: علمی و فرهنگی.
  • رجایی، فرهنگ (1373). معرکه جهان‎بینی‎ها در خردورزی سیاسی و هویت ما ایرانیان، تهران: احیاء کتاب.
  • روزنتال، فرانتس (1366). تاریخ تاریخ‎نگاری در اسلام، ترجمه اسدالله آزاد، مشهد: انتشارات آستان قدس رضوی.
  • روضةالملوک (1279 ق). نسخه خطی کتابخانه مرکزی و مرکز اسناد دانشگاه تهران، شماره بازیابی 3520.
  • سجاسی، اسحاق بن ابراهیم (1368). فرائدالسلوک، به تصحیح و تحشیه نورانی وصال، غلامرضا افراسیابی، بی‎جا: پاژنگ.
  • شفیعی کدکنی، محمّدرضا [مصحح] (1384). نوشته بر دریا از میراث عرفانی ابوالحسن خرقانی، تهران: سخن.
  • شیرازی، ابن ظافر (1398). کنوزالودیعه من رموزالذریعه، تصحیح و تعلیقات غلامرضا شمسی، تهران: میراث مکتوب.
  • طباطبایی، سید جواد (1387). درآمدی بر تاریخ اندیشه سیاسی در ایران، تهران: کویر.
  • طوسی، نظام‎الملک (1395). سیرالملوک، به اهتمام هیوبرت دارک، تهران: علمی و فرهنگی.
  • ظهیری کاتب سمرقندی، محمّد بن علی (1349). اغراض‎السیاسه فی اعراض‎الریاسه، به تصحیح و اهتمام جعفر شعار، تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
  • ظهیری سمرقندی، محمّد بن علی (1381). سندبادنامه، تصحیح محمّدباقر کمال‎الدّینی، تهران: میراث مکتوب.
  • عطار نیشابوری، فریدالدّین (1905م). تذکرةالاولیاء، تصحیح رینولد نیکلسون، لیدن: مطبعه لیدن.
  • غزالی، محمّد (1394). نصیحةالملوک، به کوشش قوام‎الدّین طه، تهران: جامی.
  • غزنوی، سدیدالدّین محمد (1384). مقامات ژنده‎پیل، تصحیح حشمت مؤید، تهران: علمی و فرهنگی.
  • فرکلاف، نورمن (1379). تحلیل انتقادی گفتمان، ترجمه گروه مترجمان، تهران: مرکز مطالعات و تحقیقات رسانه‎ها.
  • فوکو، میشل (1389). تئاتر فلسفه، ترجمه نیکو سرخوش و افشین جهاندیده، تهران: نی.
  • کاشانی، عزّالدّین محمود بن علی (1394). مصباح‎الهدایه و مفتاح‎الکفایه، به تصحیح جلال‎الدّین همایی، تهران: سخن.
  • کاشفی، حسین بن علی (1399). اخلاق محسنی، تصحیح و شرح محبوبه طبسی، تهران: زوّار.
  • گفتار در عرفان (بی‎تا)، نسخه خطی کتابخانه مجلس شورای اسلامی، شماره بازیابی 10071.
  • مبارکشاه، محمّد بن منصور (1346). آداب‎الحرب و الشجاعه، تصحیح احمد سهیلی خوانساری، بی‎جا: اقبال.
  • میهنی، محمّد بن منور (1376). اسرارالتوحید فی مقامات‎الشیخ ابی‎سعید، تصحیح محمدرضا شفیعی کدکنی، تهران: آگاه.
  • ناسخ‎ التستری، علی بن احمد (1389). تحفةالملوک، تصحیح اسماعیل حاکمی، محمد فرهمند، تهران: دانشگاه آزاد اسلامی.
  • نسفی، عزیزالدّین (1386). الانسان الکامل، تصحیح ماریژان موله، تهران: طهوری.
  • نسفی، عزیزالدّین بن محمّد (1351). مقصدالاقصی، به کوشش حامد ربانی، تهران: کتابخانه علمیه حامدی.
  • نیشابوری، رضی‎الدّین ابوجعفر محمّد (1341). مکارم اخلاق، بکوشش محمّدتقی دانش‎پژوه، تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
  • هجویری، ابوالحسن علی بن عثمان (1375). کشف‎المحجوب، تصحیح و- ژوکوفسکی، تهران: طهوری.
مقالات

  • حسنی‎فر، عبدالرحمن (1393). تحلیل گفتمان به مثابه روش، جستارهای سیاسی معاصر، 5(1)، 67-49.
  • رستمی، فاطمه، فرهانی منفرد، مهدی (1391). بررسی شاخص‎های گفتمان وزارت محور در قرون میانه ایران تا روی کار آمدن تیموریان، گنجینه اسناد، 22(1)، 17-6.
  • سعیدی، محمدرضا، صیامیان گرجی، زهیر، و فروزش، سینا (1399). خلفای اربعه در گفتار صوفیانه و تاریخ اجتماعی ایران در قرون میانه: الگوسازی عارفانه برای همگرایی اجتماعی در جامعه اسلامی، ‎تاریخ اجتماعی و اقتصادی، 9(2)، 109-136.
 Doi: 10.30465/sehs.2021.33231.1643

  • صدقی، ناصر (1390). مبانی معرفتی جریان‎های فکری تصوف در ایران عصر سلجوقی (با تأکید بر حوزه عراق عجم) تاریخ‎نامه ایران بعد از اسلام، 2(3)، 111-132.
  • صیامیان گرجی، زهیر، موسوی سیانی، سعید (1396). چالش خوانش عقل‎گروانه از آثار تاریخ‎نگاری ایرانی اسلامی کاربست تفسیر خلاصه‎وار در بازخوانی البدءوالتاریخ، تاریخ‎نامه ایران بعد از اسلام، 8(14)،151-182.
آمار
تعداد مشاهده مقاله: 147
تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 179


سامانه مدیریت نشریات علمی. قدرت گرفته از سیناوب