آمار
| تعداد نشریات | 45 |
| تعداد شماره‌ها | 1,360 |
| تعداد مقالات | 16,663 |
| تعداد مشاهده مقاله | 53,905,832 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 16,527,024 |
شناسایی استراتژی و اولویت های تحقیقات اقتصادی و اجتماعی در بخش کشاورزی، منابع طبیعی و توسعه روستایی | ||
| جغرافیا و برنامهریزی | ||
| دوره 28، شماره 90، بهمن 1403، صفحه 414-390 اصل مقاله (947.8 K) | ||
| نوع مقاله: مقاله علمی پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22034/gp.2024.58351.3185 | ||
| نویسندگان | ||
| صفت اله رحمانی* 1؛ علیرضا نیکویی2؛ مهرنوش میرزایی2؛ ندا علیزاده2 | ||
| 1نویسنده مسئول و دانشیار پژوهشی سازمان تات،تهران،ایران. | ||
| 2عضو هیات علمی سازمان تحقیقات کشاورزی،تهران،ایران. | ||
| چکیده | ||
| تدوین استراتژی برنامه تحقیقاتی مبتنی بر اهداف و سیاستهای کلان بالادستی و عملیاتی کردن آن بر اساس ظرفیتها و امکانات، از جمله اقدامات مهم و اساسی است که در مجموعه سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی (تات) انجام شده است. بخشی از این برنامه شناسایی استراتژیک و اولویت ها، تحقیقات اقتصادی و اجتماعی کشاورزی و توسعه روستایی است. که با استفاده از روش تحقیق توصیفی، پیمایشی و میدانی، با استفاده از تکنیک سوات انجام شده است. پس از بررسی اسناد بالا دستی، اقدام به برگزاری جلسات خبرگی با حضور محققین خبره و با تجربه حوزه تحقیقات اقتصاد و اجتماعی بخش کشاورزی و توسعه روستایی در سطح کشور گردید. نتایج نشان می دهد که از میان 11 نقاط ضعف بررسی شده، سه مورد تنوع اقلیمی، اطلاعات حاصل از مطالعات و وجود ظرفیت قانونی و از میان 21 نقاط ضعف بررسی شده، خرد شدن ارضی، عدو وجود نگرش مثبت اقتصادی و اجتماعی در تحقیقات و برنامه ریزی توسعه بخش از امتیاز و اهمیت بالایی برخوردار است. همچنین از میان 14 مورد فرصت بررسی شده، دو مورد جهت گیری بخش به دانش بنیان و امکان ظرفیت افرایش تولید محصولات کشاورزی و از میان 11 مورد تهدید بررسی شده، دو مورد فقدان اعتقاد عملی به ساختار مناسب و کم توجهی به نتایج تحقیقات در برنامه ریزی از امتیاز و اهمیت بالایی برخوردار می باشند. براساس نتایج حاصل از بررسی عوامل درونی و عوامل بیرونی، ماتریس ارزیابی نشان می دهد که وضعیت فعلی تحقیقات اقتصاد کشاورزی و توسعه روستایی، در ناحیه تدافعی می باشد. به عبارت دیگر، تلاش برای حفظ وضع موجود است. برای 9 حوزه پژوهشی در 14 محور پژوهشی بیش از 700 طرح/ پروژه اقتصادی و اجتماعی شناسایی شده که برای اجرای آنها نیاز به تامین امکانات، اعتبارات و نیروی انسانی متخصص با مشارکت بخش خصوصی، دانشگاه ها قابل اجرا است. | ||
تازه های تحقیق | ||
نتایج مطالعه نشان می دهد که از میان 11 نقاط ضعف بررسی شده، سه مورد تنوع اقلیمی، اطلاعات حاصل از مطالعات و وجود ظرفیت قانونی و از میان 21 نقاط ضعف بررسی شده، خرد شدن ارضی، عدو وجود نگرش مثبت اقتصادی و اجتماعی در تحقیقات و برنامه ریزی توسعه بخش از امتیاز و اهمیت بالایی برخوردار است. همچنین از میان 14 مورد فرصت بررسی شده، دو مورد جهت گیری بخش به دانش بنیان و امکان ظرفیت افرایش تولید محصولات کشاورزی و از میان 11 مورد تهدید بررسی شده، دو مورد فقدان اعتقاد عملی به ساختار مناسب و کم توجهی به نتایج تحقیقات در برنامه ریزی از امتیاز و اهمیت بالایی برخوردار می باشند. براساس نتایج حاصل از بررسی عوامل درونی و عوامل بیرونی، ماتریس ارزیابی نشان می دهد که وضعیت فعلی تحقیقات اقتصاد کشاورزی و توسعه روستایی، در ناحیه تدافعی می باشد. به عبارت دیگر، تلاش برای حفظ وضع موجود است. که استمرار این وضعیت مناسب و مطلوب نیست. همچنین برای 9 حوزه پژوهشی در 14 محور پژوهشی بیش از 700 طرح/پروژه اقتصادی و اجتماعی برآورد شده است که برای اجرای آنها نیاز به تامین امکانات، اعتبارات و نیروی انسانی متخصص است. این برنامه با مشارکت بخش خصوصی، دانشگاه ها و سازمان تات قابل اجرا است. پیشبینی شده است این برنامه در طی مدت زمان ده ساله اجراء شود. عملیاتی و اجرایی شدن این برنامه، نیاز به تامین امکانات، اعتبارات، نیروی انسانی متخصص دارد. اجرای این برنامه میتواند با مشارکت بخش خصوصی، دانشگاه ها و سازمان تات عملیاتی و اجراء شود. لذا ضرورت دارد:
توجه و سرمایهگذاری در بخش تحقیقات اقتصادی کشاورزی، هم میتواند در تحقیقات ویژه اقتصادی و اجتماعی موثر باشد و هم در تحلیل و بررسی تاثیرگذاری سایر تحقیقات و فعالیهای اجرائی بخش کشاورزی و توسعه اثر گذار واقع شود. بطور کلی تحقیقات اقتصادی و اجتماعی در بخش کشاورزی و توسعه روستایی، در بر گیرنده تمام مراحل و سطوح بخش در سطح کلان و خرد میباشد. لذا این بخش از تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی و توسعه روستایی، از گستردگی و تنوع زیادی برخوردار است. بطوری که از سطح سیاستگذاری و برنامهریزی کلان بخش تا سطح بهره بردار و واحدهای خرد تولیدی را شامل میشود. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| تحقیقات اقتصادی و اجتماعی؛ نیازهای تحقیقاتی؛ کشاورزی و توسعه روستایی؛ تکنیک سوات(swot) | ||
| اصل مقاله | ||
|
تدوین استراتژی برنامه تحقیقاتی مبتنی بر اهداف و سیاستهای کلان بالادستی و عملیاتی کردن آن بر اساس ظرفیتها و امکانات، از جمله اقدامات مهم و اساسی است که در مجموعه سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی (تات) انجام شده است. بخشی از این برنامه شناسایی استراتژیک و اولویت ها، تحقیقات اقتصادی و اجتماعی کشاورزی و توسعه روستایی است. که با استفاده از روش تحقیق توصیفی، پیمایشی و میدانی، با استفاده از تکنیک سوات انجام شده است. پس از بررسی اسناد بالا دستی، اقدام به برگزاری جلسات خبرگی با حضور محققین خبره و با تجربه حوزه تحقیقات اقتصاد و اجتماعی بخش کشاورزی و توسعه روستایی در سطح کشور گردید. نتایج نشان می دهد که از میان 11 نقاط ضعف بررسی شده، سه مورد تنوع اقلیمی، اطلاعات حاصل از مطالعات و وجود ظرفیت قانونی و از میان 21 نقاط ضعف بررسی شده، خرد شدن ارضی، عدو وجود نگرش مثبت اقتصادی و اجتماعی در تحقیقات و برنامه ریزی توسعه بخش از امتیاز و اهمیت بالایی برخوردار است. همچنین از میان 14 مورد فرصت بررسی شده، دو مورد جهت گیری بخش به دانش بنیان و امکان ظرفیت افرایش تولید محصولات کشاورزی و از میان 11 مورد تهدید بررسی شده، دو مورد فقدان اعتقاد عملی به ساختار مناسب و کم توجهی به نتایج تحقیقات در برنامه ریزی از امتیاز و اهمیت بالایی برخوردار می باشند. براساس نتایج حاصل از بررسی عوامل درونی و عوامل بیرونی، ماتریس ارزیابی نشان می دهد که وضعیت فعلی تحقیقات اقتصاد کشاورزی و توسعه روستایی، در ناحیه تدافعی می باشد. به عبارت دیگر، تلاش برای حفظ وضع موجود است. برای 9 حوزه پژوهشی در 14 محور پژوهشی بیش از 700 طرح/ پروژه اقتصادی و اجتماعی شناسایی شده که برای اجرای آنها نیاز به تامین امکانات، اعتبارات و نیروی انسانی متخصص با مشارکت بخش خصوصی، دانشگاه ها قابل اجرا است. | ||
| مراجع | ||
|
احمدی، ثریا و همکاران (1399). نیازسنجی و تعیین اولویتهای پژوهشی محیط زیست. فصلنامه پژوهش های محیط زیست، 11(21)، 324-309.
ارفع بلوچی، فاطمه.، کارشکی، حسین.، آهنچیان، محمد.رضا. (1395). ضرورت نیازسنجی پژوهشی در پژوهشهای سازمانی. دومین همایش ملی مدیریت پژوهش و فناوری، دانشگاه صنعتی شریف.
افراخته، حسن . حجی پور، محمد. گورزین، مریم و نجاتی، بهناز .(2013). وضعیت توسعه پایدار کشاورزی در برنامههای توسعه ایران مورد مطالعه: برنامههای پنج ساله پس از انقلاب. فصلنامه سیاستهای کلان و راهبردی. دوره 1، شماره1
ارزیابی برنامههای پنج ساله توسعه بخش کشاورزی.(1391). مرکز پژوهش های مجلس شورای اسلامی
امینی، فتانه. مصدق راد، علی.محمد. (1394). مدل برنامهریزی استراتژیک در سازمان بهزیستی. فصلنامه اطلاع رسانی، آموزشی و پژوهشی، 9(36)، 8-1.
بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران (۱۳۸۷). گزارش شاخص‌های اقتصادی- اجتماعی. تهران: پدیدآورنده.
پیرس، جان و رابینسون، ریچاردکنت (۱۳۹۵). برنامهریزی و مدیریت استراتژیک (سهراب خلیلی شورینی، مترجم). تهران: یادواره کتب (نشر اثر اصلی ۱۹۸۸).
تقی زادفانید، ابوالقاسم. دین پرست،ساجده. نصیری زارع، سعید و پاشایی، پارسا.(1401). شناسایی و ارزیابی عملکرد مدیران در توسعه مناطق روستایی (مطالعه موردی: روستاهای دهستان دولت آباد شهرستان مرند). نشریه جغرافیا و برنامه ریزی. دوره 26 شماره 82، ص82-67
تقی زادفانید، ابوالقاسم و مقنی جانسوز، منیر.(1401). بررسی رابطه مشارکت مردم و توسعه گردشگری (مطالعه موردی: کلانشهر تبریز) . نشریه علمی جغرافیا و برنامه ریزی،دوره 26، شماره 80 ، ص 98-83
دفتر ریاست جمهوری (۱۳۹۵). سیاستهای کلی نظام در بخش کشاورزی. تهران: پدیدآورنده.
دفتر مقام معظم رهبری (۱۳۹۲). سیاستهای کلی اقتصاد مقاومتی. تهران: پدیدآورنده.
ذاکرنسب، عباس و افشاری پور، علی.( 1400). اولویت بندی استقرار صنایع تبدیلی کشاورزی در دهستانهای بخش مرکزی شهرستان میناب. اقتصاد فضا و توسعه روستایی. ۱۰ (۳۷) :۱۲۸-۱۱۳
رحمانی، صفت اله، (۱۳۹۶). تدوین برنامه استراتژیک تحقیقات اقتصاد و اجتماعی کشاورزی (گزارش نهایی پروژه). تهران:سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی.
سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی. (۱۳۹۱). نقشه جامع علمی بخش کشاورزی. تهران: مرکز فناوری اطلاعات و اطلاع‌رسانی کشاورزی.
سازمان مدیریت و برنامهریزی کشور (۱۳۹۵). گزارش قانون برنامه اول تا ششم. تهران: پدیدآورنده.
شریفزادگان،محمد،حسین. ملک پور،بهزاد. (1392). مبانی نظری و تجارب بکارگیری ماتریس سوات در برنامهریزی استراتژیک توسعه منطقه ای. انتشارات دانشگاه شهید بهشتی.
سعیدی، عباس. 1377. مبانی جغرافیای روستایی. انتشارات سمت
شورای عالی علوم، تحقیقات و فناوری (1400). اولویتهای پژوهش و فناوری کشور در افق زمانی 1405-1401. انتشارات شورای عالی عتف.
صمدی طاری،زهرا؛ نوری،جعفر و ارجمندی، رضا ،(1399)، مدیریت راهبردی توسعه پایدار گردشگری در مناطق ساحلی با استفاده از مدل SWOT و ماتریس QSPM(منطقه مورد مطالعه: استان مازندران). فصلنامه علوم و تکنولوژی محیط زیست، دوره 22، شماره 1 - شماره پیاپی 92، صفحه 227-245
فلاح حقیقی، نگین. رمضان پور نرگسی، قاسم. عبدالله زاده، غلامحسین و شریفی، زینب.( 1402).ارزیابی توسعه‌یافتگی استان‌های کشور بر اساس شاخص‌های زیربنایی. نشریه علمی جغرافیا و برنامه ریزی. دوره 27، شماره 83، 116- 103
قدیری معصوم، مجتبی . خراسانی، محمد، امین، ترکاشوند، ز هراو عمیدی، شیما،(1400)، شناسایی و اولویت‌بندی پیشران‌های توسعه کارآفرینی در مناطق روستایی ایران. اقتصاد فضا و توسعه روستایی. ۱۰ (۳۷) :۴۰-۲۱
کاظمیه، فاطمه و موسی، آرش .(1398)، تحلیل توانمندیها و تنگناهای بخش کشاورزی استان آذربایجان شرقی در راستای پایداری. نشریه: دانش کشاورزی و تولید پایدار (دانش کشاورزی). دوره:29، شماره:4ص 305 -293
کرمی، فریبا. بیانی خطیبی، مریم. رستمی همای علیا، نرگس. ( 1401). بررسی تابآوری نواحی روستایی پیراشهری در برابر سیلاب (مطالعه موردی: برخی روستاهای دهستان میدان چای). نشریه جغرافیا و برنامه ریزی . دوره 26-ص 271-251
گزارش فائو،(2019)، چشم انداز محصولات کشاورزی در سال ۲۰۲۰-۲۰۱۹
مروتی، مریم و اکبریان، سمانه،(1398)، برنامهریزی راهبردی توسعه پایدار اکوتوریسم با بهره‌گیری از مدل تلفیقی SWOT و ANP (مطالعه موردی: پناهگاه حیات‌وحش دره انجیر و نی باز). نشریه علوم و تکنولوژی محیط زیست دوره 21، شماره 11 - شماره پیاپی 90. ص159-172
مجلس شورای اسلامی، (۱۳۹۶)، سیاستهای کلی برنامه ششم توسعه. تهران: پدیدآورنده.
مرکز پژوهشهای مجلس شورای اسلامی (۱۳۸۹). قانون افزایش بهره‌وری کشاورزی. تهران: پدیدآورنده.
معدنی، جواد و تقوی زیروانی،اسمائیل ،(1401)، اولویت‌بندی پیشران‌های کلیدی و مؤثر گردشگری روستایی در بهبود معیشت خانوارهای روستایی(موردمطالعه:روستاهای پیرامون شهر سرعین). فصلنامه اقتصاد فضا وتوسعهروستایی. ۱۱(۴۰) :۲۴۹-۲۳۳
مومنپور آکردی، مریم ، قربان زاده زعفرانی،سیده، زلیخا و رسولی، سید،حسن، (1401)، سنجش مطلوبیت توسعه اقتصاد کشاورزی در فضاهای روستایی پیراشهری (مورد مطالعه: استان گلستان). فصلنامه اقتصاد فضا و توسعه روستایی. (۴۰) :۱۶۴-۱۴۳
مومنی، فرشاد. دشتبانی، سارا. بانویی، علی، ا صغر.(1396) . اهمیت بخش کشاورزی در حفظ تعادل اقتصادی – اجتماعی ساختار شهر و روستایی ایران. فصل نامه اقتصادفضا و توسعه روستایی. سال ششم. شماره4 . ص 46 – 17
یگانه، منصور؛ فضلی، فاطمه و یگانه، خدیجه، (1393)، چارچوب تهیه برنامههای استراتژیک مراکز مطالعاتی دستگاه‌های اجرایی کشور. پژوهشهای مدیریت راهبردی، 20(56)، 27-57. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 306 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 180 |
||