آمار
| تعداد نشریات | 43 |
| تعداد شماره‌ها | 1,228 |
| تعداد مقالات | 15,067 |
| تعداد مشاهده مقاله | 50,603,086 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 13,696,101 |
حکایات مشایخ در منظومه‌های صوفیانه فارسی | ||
| زبان و ادب فارسی (نشریه سابق دانشکده ادبیات دانشگاه تبریز) | ||
| مقاله 3، دوره 76، شماره 248، اسفند 1402، صفحه 47-68 اصل مقاله (799.1 K) | ||
| نوع مقاله: علمی- پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22034/perlit.2024.59696.3609 | ||
| نویسندگان | ||
| سالومه صیاد راجبی1؛ محمد ابراهیم پور نمین* 2؛ خسرو جلیلی کهنه‌شهری1 | ||
| 1گروه زبان و ادبیات فارسی، واحد آستارا، دانشگاه آزاد اسلامی، آستارا، ایران | ||
| 2گروه زبان وادبیات فارسی، واحد آستارا، دانشگاه آزاد اسلامی، آستارا، ایران. | ||
| چکیده | ||
| ادبیات صوفیه در دو صورت منثور و منظوم آن، بخشی بزرگ و مهم از ادبیات فارسی است با گونه‌ها و زیرگونه‌های متنوعی چون دستینه‌ها و آثار منثور و منظوم تعلیمی و نیز آثار خلاقه‌ای که گزارش‌گر لحظات شور و اشراق صوفی در زبانی غنایی یا رمزی(سمبلیک) است. یکی از مواد اصلی و مشترک در میان تقریباً تمامی این انواع گوناگون، نقل «حکایات» و «اقوال» مشایخ صوفی است. این پژوهش کوششی است برای ارائۀ تصویری دقیق و مستند از کمّ و کیفِ بازتابِ «حکایات» (و نه اقوالِ) مشایخ صوفی در مهم‌ترین منظومه‌های تعلیمی صوفیانۀ فارسی شامل حدیقةالحقیقۀ سنایی، مثنوی معنوی مولانا، و هفت‌اورنگ جامی. نتایج این پژوهش نشان می‌دهد از مجموع 300 حکایت منقول در مجموع این آثار، گذشته از حکایات منسوب به پیران ناشناس (47 حکایت)، که بالاترین میزان حکایات را تشکیل می‌دهد، بیشترین حکایت‌ها به‌ترتیب مربوط به بایزید(با 24مورد)، ابوسعید ابوالخیر(با 21 مورد) و شبلی(با 20 حکایت) است. همچنین حدود یک‌چهارم از مجموع کل حکایات، «حکایات کرامات»اند و مضمون بقیۀ حکایات، تعلیم معارف و مفاهیم صوفیانه است. گفتنی است در نگاهی تاریخی و تطبیقی، به‌روشنی‌می‌توان افزایش توجه به نقل حکایاتِ کرامات را در فاصلۀ سنایی تا مولانا دید؛ چنان‌که در حدیقة‌الحقیقه، هیچ حکایت کرامتی نقل نشده اما از میان 26 حکایت منقول در دفاتر ششگانۀ مثنوی مولانا، 15 حکایت، (یعنی حدود 60درصد حکایات) کرامت‌محور است. درنهایت نیز می‌توان مجموع منظومه‌های صوفیانۀ فارسی را در مقایسه با انواعی همچون تذکره‌ها و اولیانامه‌ها و نیز عده‌ای از دستینه‌های کهن عربی، برخوردار از توجه کمتری به حکایات کرامات تلقی کرد. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| ادبیات تصوف»؛ منظومه‌های صوفیانه فارسی»؛ حکایات مشایخ»؛ «؛ کرامت» | ||
| مراجع | ||
|
| ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 52 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 41 |
||