تعداد نشریات | 43 |
تعداد شمارهها | 1,275 |
تعداد مقالات | 15,744 |
تعداد مشاهده مقاله | 51,852,352 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 14,682,605 |
بررسی کمیت و کیفیت آب زیرزمینی و تاثیر آن بر هیدروژئوشیمی آبخوان دشت آذرشهر و تعیین منشا محتمل آلودگیها | ||
هیدروژئومورفولوژی | ||
دوره 11، شماره 38، فروردین 1403، صفحه 79-60 اصل مقاله (680.79 K) | ||
نوع مقاله: پژوهشی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22034/hyd.2024.58969.1710 | ||
نویسندگان | ||
ناصر جبرائیلی اندریان1؛ عطا الله ندیری* 2؛ مریم قره خانی3 | ||
1گروه علوم زمین،دانشکده عوم طبیعی،دانشگاه تبریز،تبریز،ایران | ||
2استاد هیدروژئولوژی، دانشگاه تبریز، تبریز، ایران، | ||
3دکتری هیدروژئولوژی، دانشکده علوم طبیعی، دانشگاه تبریز | ||
چکیده | ||
در سه دهه گذشته، مخازن آب زیرزمینی ایران با چالشهای مهم و مرتبطی مواجه بوده است. کاهش همزمان حجم و کیفیت این آبها که با افزایش آلایندهها نیز برای اغلب مصارف غیر قابل استفاده میشود. بنابراین برای جلوگیری همین مقدار آب در دسترس ضرورت ارزیابی کیفیت آبهای زیرزمینی و شناسایی عوامل انسانی یا طبیعی تاثیر گذار بر کیفیت بیش از پیش تاکید میشود. در این پژوهش ابتدا با بررسی هیدروژئوشیمیایی آلودگی حاصل از عناصر اصلی، فرعی و کمیاب شناسایی گردید و سپستغییرات آبنمود معرف آبخوان در مقابل هدایت الکتنوریکی منابع آب موجود در آبخوان دشت آذرشهر بررسی شده است. بهمنظور دستیابی به اهداف پژوهش در منطقه موردمطالعه داده های بلند مدت سطح آب و هدایت الکتریکی از آب منطقهای استان آذربایجان شرقی اخذ شده و پس از بررسی اولیه، اقدام به نمونهبرداری از چاهها و قناتهای موجود در منطقه گردید و تعداد 33 نمونه با توزیع مناسب از آبخوان برداشت گردیده و به آزمایشگاه آب دانشگاه تبریز منتقل شد. پارامترهای اندازهگیری شده شامل pH، هدایت الکتریکی، عناصر اصلی، فرعی و کمیاب بود. نتایج حاصل از تجزیه شیمیایی عناصر، غلظت بیشازحد مجاز شرب نیترات و عناصر آرسنیک، سرب، نیکل و کروم را نشان داد. به منظور بررسی تیپ آب منطقه از نمودارهای پایپر و استیف استفاده شد که نشان داد تیپ آب عمدتا سولفاته و بیکربناته میباشد؛ که منشا آبهای موجود مطابق سازندهای زمینشناسی منطقه، آب حاصل از اختلاط و آبهای حاصل تعویض یونی بودند. همچنین یافتههای حاصل از آنالیزهای آماری چند متغیره تحلیل عاملی نیز چهار گروه عاملی را در کیفیت منابع آب منطقه موثر نشان دادند که تنها عامل چهارم انسانزاد تلقی شد. بهطور کل اکثریت عناصر کمیاب موجود در منابع آبی متأثر از سازندها و اندرکنش آب-سنگ است. روند کلی آبنمود معرف کمیت آبخوان در طی بازه زمانی 25 ساله تقریباَ متعادل و با شیب نزولی کم میباشد ولی روند کلی نمودار کموگراف هدایت الکتریکی در این آبخوان به صورت صعودی با شیب بسیار بالاتر است که نشانگر افزایش فعالیتهای انسانزاد و وجود شورابهها و لایههای با شوری بالا میباشد که در اثر انحلال و نفوذ به آب زیرزمینی منجر به کاهش کیفیت مخزن آب زیرزمینی شده است. در منطقه مطالعاتی عمده نمونههای آلوده از نظر عناصر اصلی و کمیاب در اطراف شهر گوگان که انتهای دشت میباشد. آلودگی در انتهای دشت با روند کلی انحلال در مسیر حرکت آبزیرزمینی و تمرکز چاههای پمپاژ در این منطقه مرتبط است | ||
کلیدواژهها | ||
عناصر کمیاب؛ نمودار پایپر؛ تحلیل عاملی؛ هیدروگراف؛ آبخوان دشت آذرشهر | ||
مراجع | ||
Abbasnia, A., Yousefi, N., Mahvi, A. H., Nabizadeh, R., Radfard, M., Yousefi, M., & Alimohammadi, M. (2019). Evaluation of groundwater quality using water quality index and its suitability for assessing water for drinking and irrigation purposes: Case study of Sistan and Baluchistan province (Iran). Human and Ecological Risk Assessment: An International Journal, 25(4), 988-1005. Adimalla, N., Vasa, S. K., & Li, P. (2018). Evaluation of groundwater quality, Peddavagu in central telangana (PCT), South India: An insight of controlling factors of fluoride enrichment. Modeling Earth Systems and Environment, 4(2), 841–852. doi:10.1007/s40808-018-0443-z Aravinthasamy, P., Karunanidhi, D., Shankar, K., Subramani, T., Setia, R., Bhattacharya, P., & Das, S. (2021). COVID-19 lockdown impacts on heavy metals and microbes in shallow groundwater and expected health risks in an industrial city of South India. Environmental nanotechnology, monitoring & management, 16, 100472. Balamurugan, P., Kumar, P., Shankar, K., Nagavinothini, R., & Sajil Kumar, P.(2020). Impact of climate and anthropogenic activities on groundwater quality for domestic and irrigation purposes in Attur region, Tamilnadu, India. India. Desalin. Water Treat, 208, 172-195. Balamurugan, P., Kumar, P., Shankar, K., Nagavinothini, R., & Vijayasurya, K. (2020). Non-carcinogenic risk assessment of groundwater in southern part of Salem District in Tamilnadu, India. Journal of the Chilean Chemical Society, 65(1), 4697-4707. Brhane, G. K. (2018). Characterization of hydro chemistry and groundwater quality evaluation for drinking purpose in Adigrat area, Tigray, northern Ethiopia. Water Science, 32(2), 213-229. Cloutier, V., Lefebvre, R., Therrien, R., & Savard, M. M. (2008). Multivariate statistical analysis of geochemical data as indicative of the hydrogeochemical evolution of groundwater in a sedimentary rock aquifer system. Journal of hydrology, 353(3-4), 294-313. Demir Yetis, A., & Akyuz, F. (2021). Water quality evaluation by using multivariate statistical techniques and pressure-impact analysis in wetlands: Ahlat Marshes, Turkey. Environment, development and sustainability, 23, 969-988. Esmaeili, S., Asghari Moghaddam, A., Barzegar, R., & Tziritis, E. (2018). Multivariate statistics and hydrogeochemical modeling for source identification of major elements and heavy metals in the groundwater of Qareh-Ziaeddin plain, NW Iran. Arabian Journal of Geosciences, 11, 1-14. Fetter, C. W., Boving, T. B., & Kreamer, D. K. (1999). Contaminant hydrogeology (Vol. 1138). Upper Saddle River, NJ: Prentice hall. Ghadirzadeh, A. (2003). Geological map of Azarshahr quadrangle. Geological Survey and Mineral Exploration of Iran. Gorgij, A. D., Kisi, O., & Moghaddam, A. A. (2017). Groundwater budget forecasting, using hybrid wavelet-ANN-GP modelling: a case study of Azarshahr Plain, East Azerbaijan, Iran. Hydrology Research, 48(2), 455-467. Jabraili Andrian, N., Nadiri, A. A., Taheri Zangi, S., & Sedghi, Z. (2023). Calculating the Groundwater Quality Index and Comparing It to the Carcinogenic and Non-Carcinogenic Risk. Water and Irrigation Management, 13(2), 369-384. Karunanidhi, D., Aravinthasamy, P., Deepali, M., Subramani, T., & Shankar, K. (2021). Groundwater pollution and human health risks in an industrialized region of southern India: impacts of the COVID-19 lockdown and the monsoon seasonal cycles. archives of environmental contamination and toxicology, 80, 259-276. Kawo, N. S., & Karuppannan, S. (2018). Groundwater quality assessment using water quality index and GIS technique in Modjo River Basin, central Ethiopia. Journal of African Earth Sciences, 147, 300-311. Krishan, G., Kumar, B., Sudarsan, N., Rao, M. S., Ghosh, N. C., Taloor, A. K., Bhattacharya, P., Singh, S., Kumar, C. P., & Sharma, A. (2021). Isotopes (δ18O, δD and 3H) variations in groundwater with emphasis on salinization in the state of Punjab, India. Science of the total environment, 789, 14805. Krishan, G., Kumar, M., Rao, M. S., Garg, R., Yadav, B. K., Kansal, M., Singh, S., Bradley, A., Muste, M., & Sharma, L. (2023). Integrated approach for the investigation of groundwater quality through hydrochemistry and water quality index (WQI). Urban Climate, 47, 101383. Kubicz, J., Lochyński, P., Pawełczyk, A., & Karczewski, M. (2021). Effects of drought on environmental health risk posed by groundwater contamination. Chemosphere, 263, 128145.
Liu, J., Gao, Z., Wang, Z., Xu, X., Su, Q., Wang, S., Qu, W., & Xing, T. (2020). Hydrogeochemical processes and suitability assessment of groundwater in the Jiaodong Peninsula, China. Environmental monitoring and assessment, 192, 1-17. Liu, J., Peng, Y., Li, C., Gao, Z., & Chen, S. (2021). An investigation into the hydrochemistry, quality and risk to human health of groundwater in the central region of Shandong Province, North China. Journal of cleaner production, 282, 125416. Mohanakavitha, T., Divahar, R., Meenambal, T., Shankar, K., Rawat, V. S., Haile, T. D., & Gadafa, C. (2019a). Dataset on the assessment of water quality of surface water in Kalingarayan Canal for heavy metal pollution, Tamil Nadu. Data in brief, 22, 878-884. Mohanakavitha, T., Shankar, K., Divahar, R., Meenambal, T., & Saravanan, R. (2019b). Impact of industrial wastewater disposal on surface water bodies in Kalingarayan canal, Erode district, Tamil Nadu, India. Archives of Agriculture and Environmental Science, 4(4), 379-387. Nadiri, A., Asghari Moghaddam, A., Sadeghi, F., & Aghaee, H. (2012). Investigation of Arsenic Anomalies in Water Resources of Sahand Dam. Journal of Environmental Studies, 38(3), 61-74. doi: 10.22059/jes.2012.29149. Nadiri, A.A., Sadeghi, Aghdam, F., Asghari Moghadam, A. & Naderi, K. (2015). Evaluation of salinity and arsenic as destructive factors of surface and groundwater quality in Sahand dam catchment, Journal of Hydro geomorphology 2 (4), 79-99. Nadiri, A. A.,Sadeghi Aghdam, F. S., Razzagh, S., Barzegar, R., Jabraili-Andaryan, N., & Senapathi, V. (2022). Using a soft computing OSPRC risk framework to analyze multiple contaminants from multiple sources; a case study from Khoy Plain, NW Iran. Chemosphere, 308, 136527. Nadiri, A. A., Azari Oskoie, Z., Hosseinzadeh, M., Fadaie, R., & Hatamzadeh, S. (2021). Investigation of Contamination Potential in the Area of Mazraeh Ahar Copper Mine and Determination of Their Origin. Journal of Environmental Studies, 47(4), 461-479. doi: 10.22059/jes.2022.333150.1008243. Nadiri, A. A., Moghaddam, A. A., Tsai, F. T., & Fijani, E. (2013). Hydrogeochemical analysis for Tasuj plain aquifer, Iran. Journal of earth system science, 122, 1091-1105. Nadiri, A., Navin, F., Barzegari, A., Ojaghi, Mehdi, and Nouri N. (2022). Investigating the hydrochemistry and quality of water resources in the Hajilarchai basin and determining the origin of trace elements. Hydrogeomorphology, 8(29), 148-127. Norallahi, S., Moghaddam, A., Elham, F., & Barzegar, R. (2020). Assessing the effective factors on groundwater quality of Meshgin-Shahr plain aquifer (Ardebil province) with emphasis on possible origin of some heavy metals. Scientific Quarterly Journal of Geosciences, 29(114), 143-152. doi: 10.22071/gsj.2018.105540.1318 World Health Organization, W. H. (2017). Guidelines for drinking-water quality: first addendum to the fourth edition. Pang, Y. X., Foo, D. C., Yan, Y., Sharmin, N., Lester, E., Wu, T., & Pang, C. H. (2021). Analysis of environmental impacts and energy derivation potential of biomass pyrolysis via Piper diagram. Journal of Analytical and Applied Pyrolysis, 154, 104995. Qu, S., Duan, L., Shi, Z., Liang, X., Lv, S., Wang, G., Liu, T., & Yu, R. (2022). Hydrochemical assessments and driving forces of groundwater quality and potential health risks of sulfate in a coalfield, northern Ordos Basin, China. Science of the total environment, 835, 155519. Ravindra, K., Thind, P. S., Mor, S., Singh, T., & Mor, S. (2019). Evaluation of groundwater contamination in Chandigarh: Source identification and health risk assessment. Environmental Pollution, 255, 113062. Rodell, M., Famiglietti, J. S., Wiese, D. N., Reager, J., Beaudoing, H. K., Landerer, F. W., & Lo, M.-H. (2018). Emerging trends in global freshwater availability. Nature, 557(7707), 651-659. Sajil Kumar, P., & James, E. (2019). Geostatistical and geochemical model-assisted hydrogeochemical pattern recognition along the groundwater flow paths in Coimbatore district, South India. Environment, development and sustainability, 21, 369-384. Şener, Ş., Şener, E., & Davraz, A. (2017). Evaluation of water quality using water quality index (WQI) method and GIS in Aksu River (SW-Turkey). Science of the total environment, 584, 131-144. Sharma, M., Kumar, M., Malik, D., Singh, S., Patre, A., Prasad, B., Sharma, B., Saini, S., Shukla, A., & Das, P. (2022). Assessment of groundwater quality and its controlling processes in Bemetara District of Chhattisgarh State, India. Applied Water Science, 12(5), 102. Sundaram, B., Feitz, A., Caritat, P. d., Plazinska, A., Brodie, R., Coram, J., & Ransley, T. (2009). Groundwater sampling and analysis—a field guide. Geosci Aust Rec, 27(95), 104. Tarawneh, M. S. M., Janardhana, M., & Ahmed, M. M. (2019). Hydrochemical processes and groundwater quality assessment in North eastern region of Jordan valley, Jordan. HydroResearch, 2, 129-145. Vaezihir, A., Jabraili Andaryan, N., & Bakhtiyari, S. (2019). Investigation of Karst Development in Kurdistan Province; Geomorphology Mechanism of the Caves and Hydrogeology of Karstic Springs. Hydrogeomorphology, 6(20), 41-56. Voudouris, K., Panagopoulos, A., & Koumantakis, J. (2000). Multivariate statistical analysis in the assessment of hydrochemistry of the Northern Korinthia prefecture alluvial aquifer system (Peloponnese, Greece). Natural Resources Research, 9(2), 135-146. Yang, Q., Li, Z., Ma, H., Wang, L., & Martín, J. D. (2016). Identification of the hydrogeochemical processes and assessment of groundwater quality using classic integrated geochemical methods in the Southeastern part of Ordos basin, China. Environmental Pollution, 218, 879-888. Yousefi, M., Ghoochani, M., & Mahvi, A. H. (2018). Health risk assessment to fluoride in drinking water of rural residents living in the Poldasht city, Northwest of Iran. Ecotoxicology and environmental safety, 148, 426-430.
| ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 255 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 249 |