آمار
| تعداد نشریات | 43 |
| تعداد شماره‌ها | 1,229 |
| تعداد مقالات | 15,075 |
| تعداد مشاهده مقاله | 50,615,782 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 13,704,064 |
خاک‌خواری و بازتاب آن در متون کهن فارسی و عربی | ||
| زبان و ادب فارسی (نشریه سابق دانشکده ادبیات دانشگاه تبریز) | ||
| مقاله 2، دوره 76، شماره 248، اسفند 1402، صفحه 27-46 اصل مقاله (755.23 K) | ||
| نوع مقاله: علمی- پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22034/perlit.2024.58658.3577 | ||
| نویسنده | ||
| محمود ندیمی هرندی* | ||
| گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران | ||
| چکیده | ||
| تبیین مسئله: خاک‌خواری، یعنی عادت به خوردنِ خاک وگِل و نظایر آن، سابقۀ طولانی در سراسر جهان دارد. این پدیده در متون کهن فارسی و عربی نیز به صورت‌های مختلف انعکاس یافته است و طیف‌های گوناگونی از مردم، اعمّ از زاهدان و صوفیان، خلفا و پادشاهان و دولتمردان، فُقرا، زنان، کودکان، دیوانگان و عموم مردم به آن گرایش داشته‌اند. در این پژوهش به بررسیِ بازتابِ خاک‌خواری در متون نظم ونثر فارسی و عربی پرداخته‌ایم. روش: این پژوهش را به روش توصیفی- تحلیلی انجام داده‌ایم و با شناساییِ منابعِ گوناگونی که در آنها اشاره‌ای به خاک‌خواری شده است و استناد به آنها به بررسی و تحلیل موضوع پرداخته‌ایم. نتایج: چنان‌که از شواهد متون کهن برمی‌آید، خاک‌خواری، گذشته‌از جُنون، غالباً به‌سببِ فقر، زُهد و ورع، التذاذ و اعتیاد، و یا ویارِ زنانِ باردار بوده است. رواجِ امثالِ گوناگون در میانِ اقوامِ ایرانی با مضمونِ خاک‌خواری نشانگرِ میزانِ شیوع و همچنین دشواریِ ترکِ این عادت بوده است. جُز زاهدانِ قرونِ نخستین اسلام که خاک‌خواری را نوعی زهد و ورع و پرهیز از امور دنیوی و تقیّد به حلال‌خواری و کم‌آزاری می‌پنداشته‌اند، شاعران و نویسندگان اغلب برخورد منفی با این پدیده داشته‌اند وآن را از عادت‌های ناپسند و بیمارگونه شمرده‌اند و به خودداری از آن دعوت کرده‌اند. در متونِ طبّی خاک‌خواری را نوعی بیماری و مرض شناخته‌اند و راهکارهایی برای درمان آن ارائه داده‌اند. در متون اخلاقی گِل‌خواری را از جملۀ اَمراضِ نفس شمرده‌اند و گاه در تمثیل، به اعتیادِ گِل‌خواری اشاره کرده‌اند. در متونِ دینی نیز خاک‌خواری حرام شمرده شده است. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| خاک‌خواری؛ گِل‌خواری؛ متون کهن فارسی و عربی | ||
| مراجع | ||
|
| ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 81 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 62 |
||