تعداد نشریات | 44 |
تعداد شمارهها | 1,304 |
تعداد مقالات | 15,974 |
تعداد مشاهده مقاله | 52,336,947 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 15,104,398 |
تحلیلی بر ملاک ارزش اخلاقی از منظر کانت با تکیه بر آرای هِنسون و هِرمن | ||
مجله پژوهش های فلسفی | ||
دوره 17، شماره 44، آذر 1402، صفحه 766-786 اصل مقاله (956.11 K) | ||
نوع مقاله: مقاله علمی- پژوهشی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22034/jpiut.2023.56859.3547 | ||
نویسنده | ||
علی اصغر هاشم زاده | ||
استادیار گروه معارف اسلامی، دانشگاه اصفهان، ایران | ||
چکیده | ||
در باور کانت یک عمل تنها زمانی ارزش اخلاقی دارد که صرفاً به انگیزۀ انجام وظیفه و بدون دخالت هیچگونه تمایل و منفعت شخصی انجام شود. وی با بیان مثالهایی در کتاب بنیاد، نشان میدهد که وجود تمایلات همسو با اعمال وظیفهشناسانه، نظیر رفتار مبتنی بر همدردی، ارزش اخلاقی عمل را زیر سؤال میبرد. این نظرات بهویژه با احیای رویکردهای فضیلتمحور در نیمقرن اخیر، موضوع مناقشههای بسیاری گردید. در این میان تلاش دو تن از مفسران مشهور، ریچارد هنسون و باربارا هرمن، در ارائۀ تبیینی روشنگرانه از دیدگاه کانت و پاسخ به ابهامات مطرح برجسته است. هنسون ضمن ترسیم دو مدل ابتکاری از شرایط انجام عمل، به پدیدۀ مهم تعین چندعاملی اشاره کرد و قائل به بسندگی وجود انگیزۀ ادای وظیفه برای ارزشمندی اخلاقی عمل شد. هرمن نیز با ارائۀ مدل سوم، استدلال کرد که یک عمل در صورتی ارزش اخلاقی دارد که هم وظیفه اقتضا کند و هم انگیزۀ اصلی آن فارغ از اینکه تمایل عامل را منعکس کند یا نه، انگیزۀ وظیفه باشد. در این مقاله قوت و کارآمدی این مدلها را از رهگذر بررسی مثالهای مشهور کانت میسنجیم. نتیجه آنکه تفاسیر این دو، با وجود گشایش در فهم بهتر نظریۀ وی، کمک چندانی به حل ابهامات موجود نمیکنند. سادهانگاری پدیدۀ تعین انگیزههای متعدد و مشکل توتولوژی و دور از جمله نقدهای قابل بیان در این خصوص است. نگاه جامع به اندیشۀ کانت نشان میدهد که عمل به وظیفه و بیاعتنایی به سایر تمایلات و انگیزهها بخشی ناگزیر از فرآیند رشد منش اخلاقی آدمی است. | ||
کلیدواژهها | ||
ارزش اخلاقی؛ وظیفه؛ انگیزه؛ تعین چندعاملی؛ ماکسیم؛ کانت | ||
مراجع | ||
Brewer, T. (2002). The character of temptation: Towards a more plausible Kantian moral psychology. Pacific philosophical quarterly, 83(2), 103-130. Henson, R. (1979). What Kant Might Have Said: Moral Worth and the Overdetermination of Dutiful Action, The Philosophical Review, 88(1), 39-54. Herman, B. (1981). On the value of acting from the motive of duty, The Philosophical Review, 90(3), 359-382. Herman, B. (2022). Kantian Commitments: Essays on Moral Theory and Practice. Oxford University Press. Hill Jr, T. E. (Ed.) (2009). The Blackwell guide to Kant's ethics, Vol. 7, John Wiley & Sons. Johnson, R. & Cureton, A. (2022). Kant’s Moral Philosophy, The Stanford Encyclopedia of Philosophy Edward N. Zalta & U. Nodelman (eds.), https://plato.stanford.edu/archives/fall2022/entries/kant-moral/ Kant. I. (1996). On the common saying: That may be correct in theory, but it is of no use in practice. Practical Philosophy, ed. Mary J. Gregor, pp. 273-310. Cambridge University Press. Kant. I. (2002). Groundwork for the Metaphysics of Morals, edited and translated by Allen Wood: Yale University Press. Kant. Immanuel. (2002). Religion within the Bounds of Bare Reason, translated by M. S Darehbidi, 1st edition, Naqsh and Negar. (In Persian) Kant. I. (2015). Groundwork for the Metaphysics of Morals, translated by H. Enayat & A. Qaisari, 2nd edition, Kharazmi. (In Persian) Kant. I. (2022). Critique of Practical Reason, translated by M. Hosseini, 2nd edition, Ney. (In Persian) McCarty, R. (2009). Kant's Theory of Action. Oxford University Press. Simmons, K. (1989). Kant on moral worth. History of Philosophy Quarterly, 6(1), 85-100. Tannenbaum, J. (2002). Acting with feeling from duty. Ethical Theory and Moral Practice, 5(3), 321-337. Timmermann, J. (2009). Acting from duty: inclination, reason and moral worth in Kant's Groundwork of the Metaphysics of Morals: A Critical Guide. pp: 45-62. Cambridge University Press. Wood, A. W. (1999). Kant's Ethical Thought. Cambridge University Press. Wood, A. W. (2014). Moral Worth, Merit, and Acting from Duty. The Free Development of Each, pp. 13-39. Oxford University Press. | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 127 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 177 |