تعداد نشریات | 44 |
تعداد شمارهها | 1,303 |
تعداد مقالات | 16,020 |
تعداد مشاهده مقاله | 52,486,087 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 15,213,330 |
بررسی تطبیقی خاستگاه معرفتشناسی مفاهیم فلسفی از منظر هیوم و علامه طباطبایی | ||
مجله پژوهش های فلسفی | ||
مقاله 9، دوره 17، شماره 44، آذر 1402، صفحه 179-200 اصل مقاله (976.1 K) | ||
نوع مقاله: مقاله علمی- پژوهشی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22034/jpiut.2023.54889.3456 | ||
نویسندگان | ||
زهرا حاتمی نعمتی1؛ حسین نوروزی* 2؛ سید ابراهیم آقازاده3 | ||
1دانشجوی دکتری الهیات و معارف اسلامی، واحد تبریز، دانشگاه آزاد اسلامی، ایران. | ||
2استادیار گروه الهیات و معارف اسلامی، واحد شبستر، دانشگاه آزاد اسلامی، ایران | ||
3استادیار گروه الهیات و معارف اسلامی، واحد تبریز، دانشگاه آزاد اسلامی، ایران. | ||
چکیده | ||
بررسی آثار و نوشتههای فلاسفه در خصوص منشاء پیدایش مفاهیم فلسفی و مقدم برآن منشاء مفاهیم و تصورات، گویای شکلگیری و اهمیّت تدریجی و متأثر این مسئله از یکسری اندیشهها در هر دو جهان غرب و اسلام دارد. در جهان غرب ایدة تصورات فطریِ مطرح شده از سوی عقلگرایان و ردّ همین ایده از سوی تجربهگرایان، در نهایت هیوم فیلسوف اسکاتلندی گریزان از فلسفة غامض را به سمت ردیابی از منشاء مفاهیم و تصورات میکشاند. دیوید هیوم ضمن ردّ تصورات فطری، با انقسام محتوایات ذهنی به تصورات و انطباعات و با ارائه طرحِ ارجاعِ تصورات بر انطباعات، زیر آب تمام مفاهیم فلسفی را چون مسبوق به هیچ انطباعی نمیبیند زده و در توجیه وجود این تصورات در ذهن به مبانی روانشناختی و خیالی متوسل میگردد. بعدها و در گذر ایام به دلیل ورود اندیشههای مغرب زمین به ایران بخصوص در دوران معاصر، مسئلة منشاء مفاهیم و تصورات (به طور عام) و منشاء مفاهیم فلسفی (به طور خاص) توسط علامهطباطبایی ارزش و اهمیت دو چندان مییابد. علامه همانند هیوم ضمن ردّ تصورات فطری و پیش ساختة ذهن و کشاندن علم به ساحت حضور و تاکید بر حاکویّت وکاشفیّت ذاتی علم و با ارجاع تمام مفاهیم و تصورات به علم حضوری، اعتبار و حیثیت معرفتیِ مفاهیم فلسفی را که در قاموس فلسفیِ هیوم متزلزل شده بود را بازگردانده و به فلسفه و مفاهیم محوری آن جانی دوباره میبخشد. | ||
کلیدواژهها | ||
هیوم؛ علامه طباطبایی؛ معرفتشناسی؛ مفاهیم فلسفی؛ منشاء؛ انطباع؛ علم حضوری | ||
مراجع | ||
Allameh Helli, H. (1992). Kashfolmorad Almorad fi Sharheltajrid ol Eteghad. Islamic Publishing Institute. (In Persian) Bailey, A. & O'Brien, D. (2006) Hume’s Enquiry Concerning Human Understanding, Continuum International Publishing Group. Broughton, J. (2006). Impressions and Ideas. The Blackwell Guide to Hume’s Treatise, Edited by Saul Traiger. Blackwell Publishing. Copleston, F. C. (1996). History of Philosophy, Translated by A. J. Alam, Soroush. )In Persian) Fanai Ashkuri, M. (1992). Secondary Intelligibles, Imam Khomeini Educational Research Institute. (In Persian) Farabi, A. N. (1986). Alhoroof, Dar ul-Sharq. (In Persian) Garrett, D. (2005). Hume, The Shorter Routledge Encyclopedia of Philosophy, edited by E. Craig, Routledge. Ghoshchi, A. (2003). Sharh ol-Tajrid ol-Eteghad, Corrected by M. H. Zarei Raed. (In Persian) Hakak, S. M. (2001). Research in Hume's Epistemic Opinions, Meshkat. (In Persian) Haugeland, J. (1998). Having Thought: essays in the metaphysics of mind, Harvard University Press. Hume, D. (1921). An Enguiry concerning Human Understanding, Oxford University Press. Hume, D. (1965). Treatise of Human Nature, Oxford University Press. Ibn Sina, A. (1997). Al-Shifa (Theology), The School of the Great Ayatollah Al-Marashi Al-Najafi. (In Persian) Ismaili, M. (2010). A Second Philosophical Reason in Islamic Philosophy, Imam Khomeini Educational Research Institute. (In Persian) Leibniz, G. W. (1996). Monadology, Translated by Y. Mahdavi, Kharazmi. (in Persian) Malekian, M. (2000). History of western philosophy, Vol. 3. Research School and University. (In Persian) Mesbah Yazdi, M. T. (1984). Commentary on Nahayat Al-Hikmah, Fi al-Tariq al-Haq Institute. (In Persian) Mir Damad, M. B. (2002). Al-Ayman Calendar, Institute of Islamic Studies. (In Persian) Motahhari, M. (2010). Collection of Works, Sadra. (In Persian) Maggie, B. (1998). The Great Philosophers, Translated by E. Foulavand, Kharazmi. (In Persian) Rene, D. (2016). Meditations on the First Philosophy. Translated by A. Ahmadi. 13th edition. Samat. (In Persian) Russell, B. (1994). History of Western Philosophy. Translated by N. Daryabandari. Paravaz. (In Persian) Sadruddin Shirazi, M. (1981). Al-Hikma al-Mu'ta'iyyah fel -Asfar al-Aqliyyah al-Arba'ah, Dar al-Ehya ol-Toras. Spinoza, B. (. 2009). Ethics, Translated by Mohsen Jahangiri. 3rd edition, University Publishing Center. (In Persian) Stround, B. (2003). Hume, Edited publish, Taylor & francisee-library. Suhravardi, S. (2017). Collection of Works of Sheikh. Vol. 1, Hikmat and Philosophy Association. (In Persian) Swain, C. G. (2006). Personal Identity and the Skeptical System of Philosophy, The Blackwell Guide to Hume’s Treatise, edited by S. Traiger, Blackwell Publishing. Tabatabaei, M. H. (1983). Nahayat Al-Hikmah. Islamic Publishing Institute. (In Persian) Tabatabaei, M. H. (1990). Man from beginning to end. Translated by S. Amoli Larijani. Al-Zahra. (In Persian) Tabatabaei, M. H. (2010). Principles of Realism Philosophy and Methods. Introduction and footnotes by M. Motahari. Vols 1, 2, 3. Sadra. (In Persian) Tabatabaei, M. H.) 2006). Bedayat al-Hikmah. Translated by M. Ghoruyan, Dar al-Fekr. (In Persian) Wahl, J. (2001). Discussion in Metaphysics. Translated by Y. Mahdavi, Kharazmi. (In Persian) | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 186 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 229 |