آمار
| تعداد نشریات | 45 |
| تعداد شماره‌ها | 1,360 |
| تعداد مقالات | 16,664 |
| تعداد مشاهده مقاله | 53,906,022 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 16,527,446 |
نهادهای سیاسی و اقتصادی و عملکرد اقتصادی عصر پهلوی اول با تاکید بر نهادگرایی تاریخی | ||
| جامعه شناسی اقتصادی و توسعه | ||
| دوره 11، ویژه نامه، اسفند 1401، صفحه 59-79 اصل مقاله (506.17 K) | ||
| نوع مقاله: توصیفی تحلیلی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22034/jeds.2021.45490.1514 | ||
| نویسندگان | ||
| فرهاد عزیزی* 1؛ محمد باقر بهشتی2؛ محمد سلماسی زاده3 | ||
| 1دانشجوی دکتری اقتصاد دانشکده اقتصاد و مدیریت دانشگاه تبریر | ||
| 2استاد اقتصاد دانشکده اقتصاد و مدیریت دانشگاه تبریز | ||
| 3دانشیار گروه تاریخ دانشکده حقوق و علوم اجتماعی ، دانشگاه تبریز ،ایران | ||
| چکیده | ||
| در مسیر تحولات تاریخی، کشورها با بزنگاه های مهم تاریخی مواجه می شوند. بزنگاه‌های تاریخی در کشورهای مختلف به شیوه‌های گوناگونی رخ می‌دهند و با شکل‌گیری مسیرهای متفاوت، میراث جداگانه و متمایزی را برای هر کشور تولید می‌کند. بعد از انقلاب مشروطه، یکی از مهم‌ترین بزنگاه-های تاریخ معاصر ایران کودتای سوم اسفند 1299 است. تا قبل از انقلاب مشروطه در برهه‌های زیادی قدرت به صورت غیرمشروط تعیین می‌شد و شاه و حلقه‌های محدود به او به هزینه‌ی جامعه نهادهای اقتصادی را در خدمت ثروتمند شدن خود و فرادستان نزدیک به خود قرار می‌داد. بعد از کودتای سوم اسفند با اینکه نهادهای مجلس شورای ملی و سایر مراکز اداری تاسیس شده بودند اما هیچ کدام از نهادها همطراز قدرت شاه نبود. بحث اصلی این پژوهش که به روش بررسی تاریخی انجام گردیده است به نقش حکومت‌ها و فرادستان در اقتصاد و سیاست ایران و عقب‌ماندگی آن اشاره دارد. نتایج تحقیق نشان می‌دهد فراگیر نکردن سیاست و اقتصاد و در اختیار گرفتن زمین‌های کشاورزی و کارخانه‌های صنعتی در دست عده‌ای از فرادستان که عموما زمینداران نماینده مجلس و نظامیان و شخص رضاشاه را دربر می‌گرفت اقتصاد و تولید ایران را در سطح معیشتی نگه داشت. به عبارتی دیگر انحصار قدرت سیاسی و نبود نهادهای محدودکننده قدرت حاکم بعد از کودتای سوم اسفند منجر به انحصار قدرت سیاسی و اقتصادی در دست حکومت و فرادستان گردید و این نهادهای سیاسی و اقتصادی میراثی برای حکومت‌های بعد گردید. اگرچه راه‌آهن و جاده و کارخانه‌هایی تاسیس شد و تولید و درآمد ملی افزایش یافت اما مردم عادی در شهرها و کشاورزان در روستا که جمعیت عمده‌ی آن دوران را تشکیل می‌دادند از آن بی‌بهره ماندند. لذا تحت نهادهای استثماری سیاسی، نهادهای فراگیر اقتصادی تاسیس نشد به طوری که درآمد و سطح مصرف و رفاه مردم تغییری نکرد. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| نهادهای سیاسی؛ نهادهای اقتصادی؛ عملکرد اقتصادی؛ عصر پهلوی اول | ||
| مراجع | ||
|
آبادیان، حسین (1385)، ایران؛ از سقوط مشروطه تا کودتای سوم اسفند، موسسه مطالعات و پژوهشهای سیاسی.
آبراهامیان، یرواند (1389)، تاریخ ایران مدرن، چاپ نهم. ترجمه محمد ایراهیم فتاحی، نشر نی.
آبراهامیان،یرواند (1397)، ایران بین دو انقلاب، چاپ بیستوششم. ترجمه احمد گلمحمدی و محمدابراهیم فتاحی، نشر نی.
آفاری، ژانت (1379)، انقلاب مشروطه ایران 1906-1911، ترجمه رضارضایی، تهران: انتشارات بیستون.
الموتی، مصطفی (1368)، ایران عصر پهلوی: بحران نفت و ترورهای سیاسی و مذهبی، جلد پنجم، بینا، لندن: چاپخانه پکا.
باریر، جولیان (1362)، اقتصاد ایران 1900-1970، ترجمه مرکز تحقیقات تخصصی حسابداری و حسابرسی، موسسه حسابرسی سازمان صنایع ملی سازمان برنامه.
بولارد، سر ریدر (1362)، شترها باید بروند، ترجمه حسین ابوترابیان: نشر نو.
بهار، ملکالشعرا (1357)، تاریخ مختصر احزاب سیاسی، جلد اول، انتشارات امیرکبیر، چاپ سوم.
تبرائیان، ضیاءالدین (1371)، ایران در اشغال متفقین، تهران، انتشارات رسا.
جامی.ن (1381)، گذشته چراغ راه آینده است؛ تاریخ ایران در فاصله دو کودتا 1332-1299، چاپ هفتم، تهران، انتشارات نوبهار.
دنسترویل، لیونل چارلرز (1309)، یادداشتهای ژنرال ماژور دنسترویل در 1917-1918، مترجم حسین انصاری، تهران: انتشارات روزنامه یومیه کوشش.
ذوقی، ایرج (1368)، ایران و قدرتهای بزرگ در جنگ جهانی دوم، تهران انتشارات پاژنگ، چاپ دوم.
رنانی، محسن؛ قاراخانی، سلمان؛کریمی، زهرا؛ مومنی، فرشاد (1400)، ایران در زیر چتر حاکمیت طبیعی (مطالعه موردی: عصر پهلوی دوم)، پژوهشهای رشد و توسعه اقتصادی، شماره 42، بهار، صص: 155-184.
زیباکلام، صادق (1380)، تحولات سیاسی-اجتماعی ایران 1320-1357، در ساختار قدرت در دهه بیست، ویرایش مجتبی مقصودی تهران، انتشارات روزنه، صص78-154.
زرنگ، محمد (1381)، تحول نظام قضایی ایران از مشروطه تا سقوط رضاشاه، انتشارات مرکز اسناد انقلاب اسلامی، جلد اول.
سامدلیری، کاظم (1394)، روششناسی کیفی جامعهشناسی تاریخی و تطبیقی تاریخی، انتشارات جامعهشناسان.
سلماسیزاده، محمد (1394)، تاریخ تحولات ایران از آغاز قاجار تا انقلاب مشروطیت، تهران، انتشارات میثاق فرزانگان، چاپ اول.
شهبازی، عبداله (1387)، ظهور و سقوط سلطنت پهلوی، خاطرات ارتشبد سابق حسین فردوست، موسسه مطالعات و پژوهشهای سیاسی، انتشارات اطلاعات، چاپ بیستوششم.
شجاعی دیوکلائی، سیدحسن (1395)، ظهور و افول کشاورزی صنعتی در عصر رضاشاه 1309 تا 1316، مجله تاریخ ایران، شماره 19، صص 115 تا 140.
عاقلی، باقر (1369)، داور و عدلیه، تهران، انتشارات علمی.
عجم اوغلو، دارون، جیمز ای، رابینسون (1394)، چرا ملتها شکست میخورند، چاپ دوم، ترجمهی محسن میردامادی و محمدحسین نعیمیپور، انتشارات روزبه، تهران.
فاتح، مصطفی(1335)، پنجاه سال نفت ایران، تهران انتشارات شرکت سهامی شهر.
فوران، جان(1377)، مقاومت شکننده: تاریخ تحولات اجتماعی ایران، مترجم: احمد تدین، تهران، موسسه خدماتی فرهنگی رسا.
کاتوزیان، محمدعلی (1380)، تضاد دولت و ملت؛ نظریه تاریخ و سیاست در ایران، چاپ چهاردهم، ترجمه علیرضا طیب، نشر نی، تهران.
کاتوزیان، محمدعلی(1389)، اقتصاد سیاسی ایران: از مشروطیت تا پایان سلسله پهلوی، چاپ شانزدهم، ترجمهی محمدرضا نفیسی و کامبیز عزیزی، نشر مرکز، تهران.
کسروی، احمد(1385)، تاریخ مشروطه ایران، تهران، انتشارات امیرکبیر.
ماسلی، لئونارد (1364)، نفت، سیاست و کودتادر خاورمیانه، ترجمه محمد رفیعی مهرآبادی، انتشارات رسام.
مجد، محمدقلی (1389)، رضاشاه و بریتانیا بر اساس اسناد وزارت خارجه امریکا، ترجمه مصطفی امیری، موسسه مطالعات و پژوهشهای سیاسی.
مکی، حسین (1374)، تاریخ بیست ساله ایران، جلد 6، چاپ چهارم، تهران، انتشارات علمی.
ملکزاده، مهدی (1371)، تاریخ انقلاب مشروطیت ایران، نهران، نشر علمی.
نورث، داگلاس و بری وینگاست (1397)، تشکلها و ایجاد تعهد: تحول نهادهای حاکم بر انتخاب عمد در انگلستان قرن هفدهم، ترجمه اصلان قودجانی، نشر پویش فکری توسعه.
نورث، داگلاس، جان والیس و باری وینگاست (1385)، چارچوب مفهومی برای نفسیر تاریخ مکتوب بشری، ترجمه جعفر خیرخواهان، مجله اقتصاد سیاسی، سال اول، شماره سوم، صص 92-151.
نورث، داگلاس و همکاران (1396)، سیاست، اقتصاد و مسائل توسعه در سایه خشونت، چاپ سوم، ترجمهی محسن میردامادی و محمدحسین نعیمیپور، انتشارات روزبه.
یزدانی، سهراب، و سیدحسن شجاعی دیوکلانی (1388)، تاثیر تمرکزگرایی بر اقتصاد سیاسی عصر پهلوی اول، مجله تاریخ ایران، شماره سوم، صص 151-178.
Ferrier, Ronald(2008), The Iranian Oil Industry, in Cambridge History of Iran, vol 7: From Nadir Shah to Islamic Republic of Iran, 639-705, Avery, p., Hambly , G.& Melville, C.,(eds) Cambridge University Press, Cambridge Griffin, L.(1993), “Narrative, even-structure analysis, and causal interpretation historical socilogy”, The American Journal of Sociology. vol. 98. no. 5, pp. 1094-1133. Groseclose, Elgin(1947), Intoduction in Iran, New York, Oxford University Press. Hambly, Gavin(2008), The Pahlavi Autocracy: Riza Shah, 1921-1941, in Cambridge History of Iran, vol 7: From Nadir Shah to Islamic Republic of Iran, 213-24, Avery, p., Hambly , G.& Melville, C.,(eds) Cambridge University Press, Cambridge Issawi, Charles(2008), European Economic Penetration, 1872-1921, in Cambridge History of Iran, vol 7: From Nadir Shah to Islamic Republic of Iran, pp 590-608, Avery, p., Hambly , G.& Melville, C.,(eds) Cambridge University Press, Cambridge Keddie, Nikki(2008), Iran Under The Later Qajars, 1848-1922, in Cambridge History of Iran, vol 7: From Nadir Shah to Islamic Republic of Iran, pp 174-213, Avery, p., Hambly , G.& Melville, C.,(eds) Cambridge University Press, Cambridge. Maclachlan, K.S.(2008), Economic Development, 1921-1979, in Cambridge History of Iran, vol 7: From Nadir Shah to Islamic Republic of Iran, 609-639, Avery, p., Hambly , G.& Melville, C.,(eds) Cambridge University Press, Cambridge Mahoney, James (2000), Path dependence in historical sociology, theory and society, vol. 29, no.4, pp. 507-548. Saikal, Amin(2008), Iranian Foreign Policy, 1921-1979, in Cambridge History of Iran, vol 7: From Nadir Shah to Islamic Republic of Iran, 426-459, Avery, p., Hambly , G.& Melville, C.,(eds) Cambridge University Press, Cambridge Sobel, R. S (2008), Testing baumol: Institutional quality ad the produtivity of entrepreneurship, Journal of Business Venturing, vol. 23, pp. 641- 655. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 122 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 150 |
||