تعداد نشریات | 44 |
تعداد شمارهها | 1,302 |
تعداد مقالات | 16,019 |
تعداد مشاهده مقاله | 52,485,269 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 15,212,946 |
نقد و تحلیل اکوسایکولوژی در رمان جای خالی سلوچ محمود دولتآبادی با نگاهی به نظریهی ساختار شخصیت فروید | ||
زبان و ادب فارسی (نشریه سابق دانشکده ادبیات دانشگاه تبریز) | ||
مقاله 11، دوره 76، شماره 247، شهریور 1402، صفحه 217-235 اصل مقاله (797.79 K) | ||
نوع مقاله: علمی- پژوهشی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22034/perlit.2023.56829.3493 | ||
نویسندگان | ||
فاطمه حیات داوودی* 1؛ محمدحسن حسن زاده نیری2؛ اسد آبشیرینی3 | ||
1دانشجوی دکتری زبان و ادبیات فارسی دانشگاه شهید چمران اهواز، اهواز. ایران | ||
2گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه علامه طباطبایی، تهران، ایران | ||
3گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه شهید چمران اهواز، اهواز، ایران | ||
چکیده | ||
اکوسایکولوژی به مطالعهی روان انسان در رابطه با محیط زیست میپردازد. روانی که بر اساس نظریهی ساختار شخصیّت فروید محصول ارتباط متقابل، متعامل و متعارض سه عامل "نهاد"(Id)، "خود"(ego) و "فراخود"(superego) است. البته اکوسایکولوژی در آنجا که به وارد کردن خدا در جهانبینی فرد اهمیت میدهد در تقابل با آراء فروید قرار میگیرد. حال ما با روشی توصیفی- تحلیلی به این سؤال خواهیم پرداخت که طبیعت بر روح و روان و نوع رفتار و کنشهای افراد جامعهی داستانی جای خالی سلوچ دولتآبادی چه تأثیری داشته است؟ تا سلطهی عقل را که چنین بحرانهایی در ساختار شخصیّتی خانوادهی سلوچ رقم زده و باعث شده تعادل ایگوی آنها بر هم بخورد، نشان دهیم. نتایج پژوهش بیانگر این است که سلطهی عقل در این رمان با مکانیزه کردن کشاورزی توسط میرزا حسن بدون توجه به سازگاری با محیط و افراد آن سلوچ را با تکانشهای آشوبناک "نهاد"، مرگان را با سوگواری و ماخولیا، ابراو را با ناتوانی "ایگو"ی وی در تعادل برقرار کردن بین "نهاد"، "فراخود" و جهان بیرونی، عباس را با اختلال شخصیّت ضد اجتماعی و هاجر را با اختلال شخصّیت وابسته مواجه کرده است. سلطهی عقل چون بدون توجه به تابآوری محیط و افراد آن منطقه به کار گرفته شده، تعادل ایگوی شخصیّتهای رمان را به هم زده و آنان را دچار اختلالاتی در شخصیّت کرده است که علت چنین اختلالاتی را میتوان در عدم مشارکت عاطفی ناخودآگاه شخصیّتهای رمان با پدیدههای طبیعی به تأثیرپذیری از جهان سرمایهداری و اومانیسم عصر روشنگری دید. | ||
کلیدواژهها | ||
اکوسایکولوژی؛ جای خالی سلوچ؛ نهاد؛ خود؛ فراخود | ||
مراجع | ||
انجمن روانپزشکی آمریکا (1395)، راهنمای تشخیصی و آماری اختلالهای روانی، ترجمۀ فرزین رضاعی و دیگران، تهران: ارجمند، چاپ سوم.
برلین، آیزایا (1386)، کارل مارکس: زندگی و محیط، ترجمه رضا رضایی، تهران: ماهی.
بیلکسر، ریچارد (1387)، اندیشۀ یونگ، ترجمۀ حسین پاینده، تهران: آشیان، چاپ دوم.
پارساپور، زهرا (1392)، درباره نقد بومگرا/ گردآوری، مقدمه و ویرایش، مترجمان: عبدالله نوروزی، حسین فتحعلی، تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
جانسون رابرت، الکس (1389)، شناخت نیمۀ تاریک روان: تحلیل عمقی شخصیّت با استفاده از نظریات یونگ، ترجمۀ شهره دالکی، شیراز: نوید.
چهلتن، امیرحسن؛ فریاد، فریدون (1380)، ما نیز مردمی هستیم (گفتگو با محمود دولتآبادی)، تهران: چشمه و فرهنگ معاصر، چاپ سوم.
دولتآبادی، محمود (1361)، جای خالی سلوچ، تهران: نو، چاپ دوم.
شریفیان، مهدی (1394)، «چشماندازهای اومانیستی در عرفان ایرانی»، فصلنامه ادبیات عرفانی و اسطورهشناختی، س11، ش39، تابستان، صص198-161.
شولتز، دوان. پی؛ شولتز، سیدنی اِلن (1389)، نظریههای شخصّیت، ترجمۀ یحیی سید محمدی، تهران: ویرایش، چاپ هفدهم.
عابدین، علیرضا (1390)، تشخیص و درمان اختلال شخصیّت مرزی از دیدگاه روانپویایی، با همکاری الهام شوقینیا، تهران: قطره.
فروید، زیگموند (1382)، «ورای اصل لذت»(الف)، ترجمۀ یوسف اباذری، ارغنون، شمارۀ 21، صص 81-25.
فروید، زیگموند (1382)، «ماتم و ماخولیا»(ب)، ترجمۀ مراد فرهادپور، ارغنون، شمارۀ 21، صص 1101-83.
فروید، زیگموند (1382)، «رئوس نظریۀ روانکاوی»(ج)، ترجمۀ حسین پاینده، ارغنون، شمارۀ 22، صص74-1.
فروید، زیگموند (1373)، «خود و نهاد»، ترجمۀ حسین پاینده، ارغنون، شمارۀ 3، صص 252-229.
فروید، زیگموند (1392)، تمدّن و ناخشنودیهای آن، ترجمۀ خسرو همایونپور، تهران: امیرکبیر، چاپ سوم.
فروید، زیگموند (1340)، آیندۀ یک پندار، ترجمه، تحشیه و مقدمۀ هاشم رضی، تهران: کاوه.
فروید، زیگموند (1357)، پیدایش روانکاوی، ترجمه و تعلیق هاشم رضی، تهران: آسیا، چاپ دوم.
فروید، زیگموند؛ ژیژک، اسلاوی؛ میلر، ژاک آلن و...(1390)، تلی از تصاویر شکسته (مقالاتی دربارۀ روانکاوی)، ترجمۀ شهریار وقفیپور، تهران: چشمه.
لاخ، دیوید؛ وات، ایان؛ ریچز، دیوید...(1374)، نظریۀ رمان، ترجمۀ حسین پاینده، تهران: نظر.
مساروش، ایشتوان (1380)، نظریۀ بیگانگی مارکس، ترجمه حسن شمسآوری، کاظم فیروزمند، تهران: مرکز.
ویلسون، راس (1398)، تئودور آدورنو، ترجمه پویا ایمانی، تهران: مرکز، چاپ سوم.
یونگ، کارل گوستاو (1390)، انسان و سمبولهایش، ترجمۀ محمود سلطانیه، تهران: جامی، چاپ نهم.
یونگ، کارل گوستاو (1384)، روانشناسی و تعلیم و تربیت، ترجمۀ علیمحمد برادران رفیعی، تهران: جامی.
Antonov, Vladimir(2008), Ecopsychology, Translated from Russian by Mikhail Nikolenko and Maxim Shafeyev, CreateSpace
Duncan, Roger(2018), Nature in mind(Systemic Thinking and Imagination inEcopsychology and Mental Health), New York: Routledge.
Fisher, Andy(2002), Radical ecopsychology(Psychology in the Service of Life), State University of New York Press.
Garrard, Greg(2004), Ecocriticism, London and New York, Routledge.
Naess, Arne(1989), Ecology, community and lifestyle: outline of an ecosophy. Cambridge university press.
Roszak, Theodore(1992), The voice of the earth, New York: Touchstone.
Thomashow, Mitchell(1995), Ecological Identity: Becoming a Reflective Environmentalist, The MIT Press Cambridge, Massachusetts London England.
Vakoch, Douglas A. Castrillon, Fernando(2014), Ecopsychology, Phenomenology, and the Environment (The Experience of Nature), New York: Springer. | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 249 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 268 |