اثر تغییر اقلیم بر شرایط رویشی زیتون (مطالعه موردی: استان بوشهر)

افزایش مخاطرات ناشی از تغییر اقلیم  به نحو گسترده آنترو پوسفر را تحت تاثیر قرارداده است. افزایش و تداوم خشکسالی، امواج گرمایی، تکرار آتش سوزی، افزایش تنش های آبی و آفات گیاهی، بارش های سنگین و سیلاب ها منجر به جابجایی قلمرو و رویشگاه های طبیعی گونه های گیاهی شده است. فعالیت های­کشاورزی و بیوم محصولات گوناگون به دلیل تاثیر زیاد عناصراقلیمی بر آنها بیشتر در معرض این مخاطرات هستند.

جابجای قلمرو محصولات کشاورزی دراثر تغییر شرایط اقلیمی و بهینه زیست گیاهان بومی از یک سو منجر به خسارات اقتصادی به ذینفعان و از سوی دیگر منجر به حذف گونه های بومی مناطق جغرافیایی خاص می شود. در ایران متاسفانه بدلیل عدم توجه به ظرفیت های اکولوژی سرزمین برخی از گونه های گیاهی و جنگلی از بین رفته است و برخی دیگر نیز به دلیل تغییر اقلیم دستخوش تغییر می­شود. بررسی سالنامه تراز انرژی کشور نشان می دهد میزان شدت مصرف سوخت فسیلی در ایران نسبت به حجم اقتصاد آن بالا و بهره وری انرژی آن پایین است. این عوامل باعث گردیده است که ایران در تولید گازهای گلخانه ای در بین 10 کشور انتشار دهنده آن محسوب شود. این حجم از انتشار گازهای گلخانه ای منجر به شکل گیری روند افزایش دما در سطح کشور شده است. به گونه ی که بیشتر پژوهش های صورت گرفته نشان دهنده روند افزایشی دما به ویژه دمای حداقل ، کاهش روزهای یخبندان ، تغییر زمانی مراحل فنولوژیک گیاهی و افزایش محدودیت های اقلیمی رشد گیاهان و محصولات شده است.

یافته های آشکار سازی تغییر دما در استان بوشهر نشان داد در دوره حدود 30 ساله دمای میانگین سالانه­بیش از 1 درجه سلسیوس افزایش یافته است. همچنین مقایسه دمای حداقل و آستانه های رویشی درخت زیتون بیانگر تغییر پذیری بیشتر دمای حداقل  و عدم تامین نیاز سرمایی زیتون در20 سال آینده است. این امر علاوه بر اینکه تاریخ گلدهی را تغییر داده (نسبت به دوره گذشته زودتر اتفاق می افتد) بلکه باعث کاهش راندمان تولید خواهد شد. داده های برآوردی مدل نشان داد که در 20 سال آینده(1420-1396) مناطقی که دمای سالانه آنها بیش از 26 درجه سلسیوس است در استان بوشهر افزایش یافته و بدین ترتیب پهنه های مساعد جهت کشت زیتون محدود خواهد شد. همچنین­با افزایش فراوانی روزهای با دما بیش  40 درجه سلسیوس (از 90 روز  به 150 روز در آینده) سوختگی میوه زیتون افزایش و راندمان تولید و کیفیت آن کاهش خواهد یافت. به دلیل تغییر آستانه های دمای و شرایط فنولوژیک در آینده محدودیت های اقلیمی رشد زیتون افزایش می یابد و این تغییرات دمایی منجر به جابجایی قلمرو کشت زیتون می شود. نتایج پهنه بندی نشان داد در آینده پهنه نامناسب کشت درخت زیتون علاوه بر مناطق نامناسب فعلی(شهرستان عسلویه) پهنه های جغرافیایی کنگان، جم، دیر و دشتی در شرق استان بوشهر و مناطق پایکوهی دشستان و دیلم را نیز در بر می گیرد.

افزایش مخاطرات ناشی از تغییر اقلیم  به نحو گسترده آنترو پوسفر را تحت تاثیر قرارداده است. افزایش و تداوم خشکسالی، امواج گرمایی، تکرار آتش سوزی، افزایش تنش های آبی و آفات گیاهی، بارش های سنگین و سیلاب ها منجر به جابجایی قلمرو و رویشگاه های طبیعی گونه های گیاهی شده است. فعالیت های­کشاورزی و بیوم محصولات گوناگون به دلیل تاثیر زیاد عناصراقلیمی بر آنها بیشتر در معرض این مخاطرات هستند.

جابجای قلمرو محصولات کشاورزی دراثر تغییر شرایط اقلیمی و بهینه زیست گیاهان بومی از یک سو منجر به خسارات اقتصادی به ذینفعان و از سوی دیگر منجر به حذف گونه های بومی مناطق جغرافیایی خاص می شود. در ایران متاسفانه بدلیل عدم توجه به ظرفیت های اکولوژی سرزمین برخی از گونه های گیاهی و جنگلی از بین رفته است و برخی دیگر نیز به دلیل تغییر اقلیم دستخوش تغییر می­شود. بررسی سالنامه تراز انرژی کشور نشان می دهد میزان شدت مصرف سوخت فسیلی در ایران نسبت به حجم اقتصاد آن بالا و بهره وری انرژی آن پایین است. این عوامل باعث گردیده است که ایران در تولید گازهای گلخانه ای در بین 10 کشور انتشار دهنده آن محسوب شود. این حجم از انتشار گازهای گلخانه ای منجر به شکل گیری روند افزایش دما در سطح کشور شده است. به گونه ی که بیشتر پژوهش های صورت گرفته نشان دهنده روند افزایشی دما به ویژه دمای حداقل ، کاهش روزهای یخبندان ، تغییر زمانی مراحل فنولوژیک گیاهی و افزایش محدودیت های اقلیمی رشد گیاهان و محصولات شده است.

یافته های آشکار سازی تغییر دما در استان بوشهر نشان داد در دوره حدود 30 ساله دمای میانگین سالانه­بیش از 1 درجه سلسیوس افزایش یافته است. همچنین مقایسه دمای حداقل و آستانه های رویشی درخت زیتون بیانگر تغییر پذیری بیشتر دمای حداقل  و عدم تامین نیاز سرمایی زیتون در20 سال آینده است. این امر علاوه بر اینکه تاریخ گلدهی را تغییر داده (نسبت به دوره گذشته زودتر اتفاق می افتد) بلکه باعث کاهش راندمان تولید خواهد شد. داده های برآوردی مدل نشان داد که در 20 سال آینده(1420-1396) مناطقی که دمای سالانه آنها بیش از 26 درجه سلسیوس است در استان بوشهر افزایش یافته و بدین ترتیب پهنه های مساعد جهت کشت زیتون محدود خواهد شد. همچنین­با افزایش فراوانی روزهای با دما بیش  40 درجه سلسیوس (از 90 روز  به 150 روز در آینده) سوختگی میوه زیتون افزایش و راندمان تولید و کیفیت آن کاهش خواهد یافت. به دلیل تغییر آستانه های دمای و شرایط فنولوژیک در آینده محدودیت های اقلیمی رشد زیتون افزایش می یابد و این تغییرات دمایی منجر به جابجایی قلمرو کشت زیتون می شود. نتایج پهنه بندی نشان داد در آینده پهنه نامناسب کشت درخت زیتون علاوه بر مناطق نامناسب فعلی(شهرستان عسلویه) پهنه های جغرافیایی کنگان، جم، دیر و دشتی در شرق استان بوشهر و مناطق پایکوهی دشستان و دیلم را نیز در بر می گیرد.

افزایش مخاطرات ناشی از تغییر اقلیم  به نحو گسترده آنترو پوسفر را تحت تاثیر قرارداده است. افزایش و تداوم خشکسالی، امواج گرمایی، تکرار آتش سوزی، افزایش تنش های آبی و آفات گیاهی، بارش های سنگین و سیلاب ها منجر به جابجایی قلمرو و رویشگاه های طبیعی گونه های گیاهی شده است. فعالیت های­کشاورزی و بیوم محصولات گوناگون به دلیل تاثیر زیاد عناصراقلیمی بر آنها بیشتر در معرض این مخاطرات هستند.

جابجای قلمرو محصولات کشاورزی دراثر تغییر شرایط اقلیمی و بهینه زیست گیاهان بومی از یک سو منجر به خسارات اقتصادی به ذینفعان و از سوی دیگر منجر به حذف گونه های بومی مناطق جغرافیایی خاص می شود. در ایران متاسفانه بدلیل عدم توجه به ظرفیت های اکولوژی سرزمین برخی از گونه های گیاهی و جنگلی از بین رفته است و برخی دیگر نیز به دلیل تغییر اقلیم دستخوش تغییر می­شود. بررسی سالنامه تراز انرژی کشور نشان می دهد میزان شدت مصرف سوخت فسیلی در ایران نسبت به حجم اقتصاد آن بالا و بهره وری انرژی آن پایین است. این عوامل باعث گردیده است که ایران در تولید گازهای گلخانه ای در بین 10 کشور انتشار دهنده آن محسوب شود. این حجم از انتشار گازهای گلخانه ای منجر به شکل گیری روند افزایش دما در سطح کشور شده است. به گونه ی که بیشتر پژوهش های صورت گرفته نشان دهنده روند افزایشی دما به ویژه دمای حداقل ، کاهش روزهای یخبندان ، تغییر زمانی مراحل فنولوژیک گیاهی و افزایش محدودیت های اقلیمی رشد گیاهان و محصولات شده است.

یافته های آشکار سازی تغییر دما در استان بوشهر نشان داد در دوره حدود 30 ساله دمای میانگین سالانه­بیش از 1 درجه سلسیوس افزایش یافته است. همچنین مقایسه دمای حداقل و آستانه های رویشی درخت زیتون بیانگر تغییر پذیری بیشتر دمای حداقل  و عدم تامین نیاز سرمایی زیتون در20 سال آینده است. این امر علاوه بر اینکه تاریخ گلدهی را تغییر داده (نسبت به دوره گذشته زودتر اتفاق می افتد) بلکه باعث کاهش راندمان تولید خواهد شد. داده های برآوردی مدل نشان داد که در 20 سال آینده(1420-1396) مناطقی که دمای سالانه آنها بیش از 26 درجه سلسیوس است در استان بوشهر افزایش یافته و بدین ترتیب پهنه های مساعد جهت کشت زیتون محدود خواهد شد. همچنین­با افزایش فراوانی روزهای با دما بیش  40 درجه سلسیوس (از 90 روز  به 150 روز در آینده) سوختگی میوه زیتون افزایش و راندمان تولید و کیفیت آن کاهش خواهد یافت. به دلیل تغییر آستانه های دمای و شرایط فنولوژیک در آینده محدودیت های اقلیمی رشد زیتون افزایش می یابد و این تغییرات دمایی منجر به جابجایی قلمرو کشت زیتون می شود. نتایج پهنه بندی نشان داد در آینده پهنه نامناسب کشت درخت زیتون علاوه بر مناطق نامناسب فعلی(شهرستان عسلویه) پهنه های جغرافیایی کنگان، جم، دیر و دشتی در شرق استان بوشهر و مناطق پایکوهی دشستان و دیلم را نیز در بر می گیرد.

افزایش مخاطرات ناشی از تغییر اقلیم  به نحو گسترده آنترو پوسفر را تحت تاثیر قرارداده است. افزایش و تداوم خشکسالی، امواج گرمایی، تکرار آتش سوزی، افزایش تنش های آبی و آفات گیاهی، بارش های سنگین و سیلاب ها منجر به جابجایی قلمرو و رویشگاه های طبیعی گونه های گیاهی شده است. فعالیت های­کشاورزی و بیوم محصولات گوناگون به دلیل تاثیر زیاد عناصراقلیمی بر آنها بیشتر در معرض این مخاطرات هستند.

جابجای قلمرو محصولات کشاورزی دراثر تغییر شرایط اقلیمی و بهینه زیست گیاهان بومی از یک سو منجر به خسارات اقتصادی به ذینفعان و از سوی دیگر منجر به حذف گونه های بومی مناطق جغرافیایی خاص می شود. در ایران متاسفانه بدلیل عدم توجه به ظرفیت های اکولوژی سرزمین برخی از گونه های گیاهی و جنگلی از بین رفته است و برخی دیگر نیز به دلیل تغییر اقلیم دستخوش تغییر می­شود. بررسی سالنامه تراز انرژی کشور نشان می دهد میزان شدت مصرف سوخت فسیلی در ایران نسبت به حجم اقتصاد آن بالا و بهره وری انرژی آن پایین است. این عوامل باعث گردیده است که ایران در تولید گازهای گلخانه ای در بین 10 کشور انتشار دهنده آن محسوب شود. این حجم از انتشار گازهای گلخانه ای منجر به شکل گیری روند افزایش دما در سطح کشور شده است. به گونه ی که بیشتر پژوهش های صورت گرفته نشان دهنده روند افزایشی دما به ویژه دمای حداقل ، کاهش روزهای یخبندان ، تغییر زمانی مراحل فنولوژیک گیاهی و افزایش محدودیت های اقلیمی رشد گیاهان و محصولات شده است.

یافته های آشکار سازی تغییر دما در استان بوشهر نشان داد در دوره حدود 30 ساله دمای میانگین سالانه­بیش از 1 درجه سلسیوس افزایش یافته است. همچنین مقایسه دمای حداقل و آستانه های رویشی درخت زیتون بیانگر تغییر پذیری بیشتر دمای حداقل  و عدم تامین نیاز سرمایی زیتون در20 سال آینده است. این امر علاوه بر اینکه تاریخ گلدهی را تغییر داده (نسبت به دوره گذشته زودتر اتفاق می افتد) بلکه باعث کاهش راندمان تولید خواهد شد. داده های برآوردی مدل نشان داد که در 20 سال آینده(1420-1396) مناطقی که دمای سالانه آنها بیش از 26 درجه سلسیوس است در استان بوشهر افزایش یافته و بدین ترتیب پهنه های مساعد جهت کشت زیتون محدود خواهد شد. همچنین­با افزایش فراوانی روزهای با دما بیش  40 درجه سلسیوس (از 90 روز  به 150 روز در آینده) سوختگی میوه زیتون افزایش و راندمان تولید و کیفیت آن کاهش خواهد یافت. به دلیل تغییر آستانه های دمای و شرایط فنولوژیک در آینده محدودیت های اقلیمی رشد زیتون افزایش می یابد و این تغییرات دمایی منجر به جابجایی قلمرو کشت زیتون می شود. نتایج پهنه بندی نشان داد در آینده پهنه نامناسب کشت درخت زیتون علاوه بر مناطق نامناسب فعلی(شهرستان عسلویه) پهنه های جغرافیایی کنگان، جم، دیر و دشتی در شرق استان بوشهر و مناطق پایکوهی دشستان و دیلم را نیز در بر می گیرد.

افزایش مخاطرات ناشی از تغییر اقلیم  به نحو گسترده آنترو پوسفر را تحت تاثیر قرارداده است. افزایش و تداوم خشکسالی، امواج گرمایی، تکرار آتش سوزی، افزایش تنش های آبی و آفات گیاهی، بارش های سنگین و سیلاب ها منجر به جابجایی قلمرو و رویشگاه های طبیعی گونه های گیاهی شده است. فعالیت های­کشاورزی و بیوم محصولات گوناگون به دلیل تاثیر زیاد عناصراقلیمی بر آنها بیشتر در معرض این مخاطرات هستند. جابجای قلمرو محصولات کشاورزی دراثر تغییر شرایط اقلیمی و بهینه زیست گیاهان بومی از یک سو منجر به خسارات اقتصادی به ذینفعان و از سوی دیگر منجر به حذف گونه های بومی مناطق جغرافیایی خاص می شود. در ایران متاسفانه بدلیل عدم توجه به ظرفیت های اکولوژی سرزمین برخی از گونه های گیاهی و جنگلی از بین رفته است و برخی دیگر نیز به دلیل تغییر اقلیم دستخوش تغییر می­شود. بررسی سالنامه تراز انرژی کشور نشان می دهد میزان شدت مصرف سوخت فسیلی در ایران نسبت به حجم اقتصاد آن بالا و بهره وری انرژی آن پایین است. این عوامل باعث گردیده است که ایران در تولید گازهای گلخانه ای در بین 10 کشور انتشار دهنده آن محسوب شود. این حجم از انتشار گازهای گلخانه ای منجر به شکل گیری روند افزایش دما در سطح کشور شده است. به گونه ی که بیشتر پژوهش های صورت گرفته نشان دهنده روند افزایشی دما به ویژه دمای حداقل ، کاهش روزهای یخبندان ، تغییر زمانی مراحل فنولوژیک گیاهی و افزایش محدودیت های اقلیمی رشد گیاهان و محصولات شده است.

یافته های آشکار سازی تغییر دما در استان بوشهر نشان داد در دوره حدود 30 ساله دمای میانگین سالانه­بیش از 1 درجه سلسیوس افزایش یافته است. همچنین مقایسه دمای حداقل و آستانه های رویشی درخت زیتون بیانگر تغییر پذیری بیشتر دمای حداقل  و عدم تامین نیاز سرمایی زیتون در20 سال آینده است. این امر علاوه بر اینکه تاریخ گلدهی را تغییر داده (نسبت به دوره گذشته زودتر اتفاق می افتد) بلکه باعث کاهش راندمان تولید خواهد شد. داده های برآوردی مدل نشان داد که در 20 سال آینده(1420-1396) مناطقی که دمای سالانه آنها بیش از 26 درجه سلسیوس است در استان بوشهر افزایش یافته و بدین ترتیب پهنه های مساعد جهت کشت زیتون محدود خواهد شد. همچنین­با افزایش فراوانی روزهای با دما بیش  40 درجه سلسیوس (از 90 روز  به 150 روز در آینده) سوختگی میوه زیتون افزایش و راندمان تولید و کیفیت آن کاهش خواهد یافت. به دلیل تغییر آستانه های دمای و شرایط فنولوژیک در آینده محدودیت های اقلیمی رشد زیتون افزایش می یابد و این تغییرات دمایی منجر به جابجایی قلمرو کشت زیتون می شود. نتایج پهنه بندی نشان داد در آینده پهنه نامناسب کشت درخت زیتون علاوه بر مناطق نامناسب فعلی(شهرستان عسلویه) پهنه های جغرافیایی کنگان، جم، دیر و دشتی در شرق استان بوشهر و مناطق پایکوهی دشستان و دیلم را نیز در بر می گیرد.

کاهش بازدهی تولیدات باغی و زراعی، افزایش آفات و کاهش کیفیت محصولات کشاورزی و تهدید امنیت غذایی از پیامدهای تغییر اقلیم هستند. اثر گذاری تغییر اقلیم بر کشاورزی منجر به افزایش ریسک و ریسک پذیری در حوزه فعالیت های کشاورزی می شود. نتایج بررسی داده های مشاهداتی، رخداد تغییر اقلیم در استان بوشهر را تایید می نماید. آنومالی دمای سالانه استان بوشهر بیانگر افزایش فراوانی سالهای با دمای بیش از میانگین از 1996 تا 2021 است. براساس آزمونPettitts این افزایش حدودc˙ 2/1 می باشد. علاوه برآن روند افزایش معنی دار دما در سطح اطمینان 95% و مقادیر 2≥ Z رخداد تغییر اقلیم در استان بوشهر را تایید کرد. داده های برآوردی دوره آینده تداوم روند افزایشی آستانه های دمای زیتون برای دوره (2040-2021) را تایید می کند. یافته های تحقیق نشان داد با افزایش دمای حداقل در 20 سال آینده نیاز سرمایی درخت زیتون تامین نشده و فصل گلدهی بجای فروردین در اسفند رخ می دهد. همچنین پهنه های وسیع تری از استان بوشهر میانگین دمایی بیش از 26 درجه را تجربه خواهد کرد. لذا درآینده دوره توقف رشد زیتون از 90 روز به 150 روز  می رسد. همچنین با افزایش فراوانی روزهای با دمای بیش از c˙ 40 سوختگی میوه بیشتر و­­ کیفیت زیتون کمتر می شود. بنابراین مناطق نامناسب زیتون علاوه بر شهرستان عسلویه و دشتستان شهرستان­های کنگان، جم، دیر و دشتی ، کوهپایه های شمال استان و بخش های از دیلم را نیز شامل می شود و قلمروهای مساعد کشت زیتون به سمت غرب استان جابجا خواهد شد.