تعداد نشریات | 44 |
تعداد شمارهها | 1,303 |
تعداد مقالات | 16,020 |
تعداد مشاهده مقاله | 52,487,248 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 15,214,099 |
ارزیابی کارایی طرح تغذیه مصنوعی بر بهبود وضعیت آب زیرزمینی با مدل ریاضی (مطالعه موردی دشت فیرورق خوی در استان آذربایجان غربی) | ||
هیدروژئولوژی | ||
مقاله 11، دوره 8، شماره 1، شهریور 1402، صفحه 170-186 اصل مقاله (1.23 M) | ||
نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22034/hydro.2023.54236.1277 | ||
نویسندگان | ||
مریم خدایاری1؛ بهزاد حصاری* 2؛ حجت احمدی3؛ مریم محمدپور4 | ||
1کارشناس ارشد سازههای آبی، گروه مهندسی آب، دانشکده کشاورزی، دانشگاه ارومیه، آذربایجان غربی، ایران. | ||
2دانشیار گروه مهندسی آب و پژوهشکده مطالعات دریاچه ارومیه، دانشکده کشاورزی، دانشگاه ارومیه، آذربایجان غربی، ایران. | ||
3استاد گروه مهندسی آب، دانشکده کشاورزی، دانشگاه ارومیه، آذربایجان غربی، ایران. | ||
4دکترای منابع آب، شرکت آب منطقهای، تبریز، آذربایجانشرقی، ایران. | ||
چکیده | ||
افزایش برداشت از آبهای زیرزمینی بههمراه کاهش نزولات جوی، موجب افت تراز آبخوانها شده است. اجرای پروژه تغذیه مصنوعی در جبران کسری و تقویت آبخوانها اهمیت زیادی دارد. بزرگترین پروژه تغذیه مصنوعی حوضچهای شمالغرب کشور در منطقه فیرورق در دشت خوی در استان آذربایجانغربی اجرا شده است. در این پژوهش جهت بررسی تأثیرات این پروژه مهم در احیاء آبخوان خوی، تغییرات سطح آب زیرزمینی فیرورق با کد دستوری MODFLOW در نرمافزار GMS شبیهسازی شد. واسنجی مدل در حالت پایدار و ناپایدار بهترتیب در مهر و آبان سال 1390 تا شهریور 1391 انجام و صحتسنجی آن طی سال آبی ۱۳۹۱-۱۳۹۲ انجام شد. مقادیر شاخصهای آماری ضریب تبیین و ضریب NRMS جهت ارزیابی مدل برای دوره صحتسنجی بهترتیب برابر 99/0 و 83/0 درصد بهدست آمد؛ که بیانگر عملکرد قابلقبول مدل در این دوره است. همچنین نتایج آنالیز حساسیت نشان داد؛ بیشترین حساسیت مدل به پارامترهای هدایت هیدرولیکی و ضریب ذخیره آبخوان بود. جهت نشان دادن تأثیر تغییر شرایط مدیریتی حاکم بر منطقه، 5 سناریو با اعمال تغییر در میزان حجم آبگیری و افزایش برداشت از چاههای بهرهبرداری در مدل اجرا شد. نتایج سناریوسازی حاکی از تأثیر مثبت تغذیه مصنوعی بر افزایش نسبی سطح آب زیرزمینی در پاییندست محل تغذیه در منطقه فیرورق بود. همچنین با افزایش حجم آبگیری، تراز آب زیرزمینی حدود 5/0 تا 03/1 متر افزایش پیدا کرد و عدم وجود تغذیه مصنوعی و افزایش بهرهبرداری بیرویه سبب افت 67/1 تا 13/3 متری سطح تراز آب زیرزمینی دشت خوی شد. | ||
کلیدواژهها | ||
آبخوان فیرورق؛ تغذیه مصنوعی؛ دشت خوی؛ حوضچههای نفوذ؛ GMS؛ MODFLOW | ||
مراجع | ||
برزنونی، س.، اکبرپور، ا.، دهقانی، ا.ا.، اعتباری، ب.، 1390. بهینهسازی و واسنجی پارامترهای هیدرودینامیکی مدل آبهای زیرزمینی با استفاده از الگوریتم ژنتیک، پایاننامه کارشناسی ارشد، دانشگاه بیرجند. جعفرزاده، ا، خاشعی سیوکی، ع.، پوررضا بیلندی، م.، 1399. ارزیابی عملکرد روشهای عددی در شبیهسازی جریان آب زیرزمینی )مطالعه موردی: آبخوان بیرجند(، هیدروژئولوژی، 7(2): 75-61. چیتسازان، م.، ساعتساز، م.، 1393. کاربرد مدل ریاضی در پیشبینی وضعیت آبخوان دشت ابهر در شرایط اقلیمی مختلف، دومین همایش منطقهای تغییر اقلیم و گرمایش زمین، 21 آبان ماه 1393، زنجان. زنگانه، م.، معراجی، س.ح.، 1396. مدلسازی عددی آبکشی محل اجرای حوضچه پمپاژ در روش آبگیری باز از دریاها با استفاده از نرمافزار MODFLOW. تحقیقات آب و خاک ایران، 48(2): 417-428. شهابیفرد، ف.، لشکری پور، غ.، زارع، م.، زارع، م.ر.، 1383. اثرات برداشت آب از آبخوان ایرانشهر بر روی دبی پایه رودخانه بمپور با استفاده از مدل ریاضی MODFLOW. پایاننامه کارشناسی ارشد، دانشگاه سیستان و بلوچستان، ایران. شهسواری، ع، و خدایی، ک.، 1384. تهیه مدل جریان آب زیرزمینی آبخوان دشت بهبهان با استفاده از GIS. نهمین همایش انجمن زمینشناسی ایران، دانشگاه تربیت معلم تهران. صمدی، ج.، 1395. مدلسازی مکانیابی تغذیه مصنوعی آبخوان کاشان با استفاده از روشها آماری، AHP و ملاحظات محیط زیستی آبهای زیرزمینی، تحقیقات منابع آب ایران، 12(1):84-94. قدرتی، م.، برزگری، ف.، 1395. مدلهای ریاضی آبهای زیرزمینی (آموزش کاربردی GMS 7.1)، سیمایی دانش، ایران. ص 270. قوردویی میلان، س.، جوادی، س.، آریاآذر، ن.، رازدار، ب.، 1398. شبیهسازی تراز سطح آب زیرزمینی با استفاده از مدل حداقل مربعات ماشین بردار پشتیبان و مقایسه آن با شبکه عصبی مصنوعی و رگرسیون خطی چند متغیره. هیدروژئولوژی، 5(1): 134-118. قوردویی میلان،م.،کرمی،غ.، 1392. ارزیابی اثرات کمی طرح تغذیه مصنوعی خوی. هشتمین همایش انجمن زمینشناسی مهندسی و محیطزیست ایران، 17 و 18 شهریور 1392، دانشگاه فردوسی مشهد. قمرنیا، ه.، عنایتیحسینی، س.، امینی، ع.، 1401. شبیهسازی عددی آبخوان دشت بیجار دیواندره با استفاده از کدMODFLOW و بررسی تأثیرات خشکسالی بر تغییرات کمی آن. محیطزیست و مهندسی آب، 8(1): 59-73. نخعی، م.، محبی تفرشی، ا.، محبی تفرشی، غ.، 1398. مدلسازی و پیشنگری تغییرات غلظت TDS در آبخوان ورامین با استفاده از نرمافزار GMS، زمینشناسی کاربردی پیشرفته، (31): 25-37. یاری، ر.ا.، درزی نفتچالی، ع.، 1396. پیشبینی نوسانات سطح آب زیرزمینی تحت سناریوهای مختلف مدیریتی با استفاده از مدل MODFLOW. مهندسی آبیاری و آب ایران، 8(2): 103-115. Abareshi, F., Meftah Halghi, M., Dehghani, A.A., Kaboli A.R., Rahimian, M., 2015. Management of aquifer of Zarringol plain in Golestan province by using ground water model. Water and Soil Conservation, 21(6): 281-291. Al-Hassoun, S. A., Mohammad, T.A., 2011. Prediction of water table in an alluvial aquifer using Modflow. Pertanika Journal of Sciences and Technology, 19(1), 45-55. Asadi, N., Kaki, M., Jamoor, R., 2016. Groundwater level decline and compensating withdrawal plan in Aleshtar plain, Lorestan province, Iran. Natural environmental hazards, 5(9), 107-126. Bekhit, H.M., 2015. Sustainable groundwater management in coastal aquifer of Sinai using evolutionary algorithms. Procedia Environmental Sciences, 25: 19-27. Bhattacharjya, R.K., Barma, S.D., 2009. Modeling the effect of stream flow on groundwater flow fields using GMS. The Association of Hydrologists of India (AHI), 22:1-8. Bize, J., Bourguet, L., Lemoine, J., 1972. Artificial recharge of groundwater. PARIS MASSON ET CIE. 199p. Bohidar, A.K., Ahmad, I., 2021. Development of conceptual model and groundwater flow modeling using GMS software: A case study for Dharsiwa Block, Chhattisgarh, India. In Groundwater Resources Development and Planning in the Semi-Arid Region, 151-164. Cham: Springer International Publishing. Gallardo, A. H., Reyes-Borja, W., Tase, N., 2005. Flow and patterns of nitrate pollution in groundwater: a case study of an agricultural area in Tsukuba City. Japan. Environmental geology, 48(7): 908-919. Hill, M.C., Tiedeman, C.R., 2007. Effective Groundwater Model Calibration: With Analysis of Data, Sensitivities, Predictions, and Uncertainty, John Wiley & Sons, 480. Janobi, R., Rezaverdinajad, V., Bahmanesh, J., Abbaspour, K., 2018. Investigation of quantitative changes of groundwater in Miandoab plain affected by management of surface and underground water resources utilization using the MODFLOW-NWT mathematical model. Iranian Journal of Water and Soil Research, 49(2): 467-481. Karimi, H., Naderi, F., Nikseresht, L., 2014. Management of groundwater resources in Mehran plain in Ilam by determining its volume and rate of exploitation. Two quarterly Journal of Urban Ecology Research, 4(7): 97-106. Mandal, N.C. Singh, V.S., 2004. A new approach to delineate the groundwater recharge zone in hard rock terrain. Current Science, 87(5): 658-662. McDonald, M.G., Harbaugh, A.W., 1988. A modular three-dimensional finite-difference ground-water flow model. US Geological Survey. Palma, H., Bentley, L.R., 2007. A regional-scale groundwater flow model for the Leon-Chinandega aquifer, Nicaragua. Hydrogeology Journal, 15, 1457-1472. Parhizkar, S., Ajdary, Kh., Kazemi, Gh.A., Emamgholizadeh, S., 2015. Predicting water level drawdown and assessment of land subsidence in Damghan aquifer by combining GMS and GEP models, Geopersia, 5 (1):63-80. Pourseyadi, A., Kashkuli, H.A., 2012. Studying of groundwater conditions in Jiroft basin with modflow. Scientific journal of agriculture, Irrigation Sciences and Engineering, 35(2): 51-63. Rezaei, M., Jom’e Nia, J., Khodaie, K., 2011. Proper locating for artificial nutrition implementation at Hesarouyeh Plain Aquifer Using Mathematical Model and GIS. Advanced applied geology, 1(1): 67-79. Taheri Tizro, A., Kamali, M., 2017. Groundwater modeling by MODFLOW model in Toyserkan aquifer and evaluation of hydrogeological state under present and future conditions. Water Resources Engineering, 31(9): 45-60. Genetti Jr, A.J., CORPS OF ENGINEERS WASHINGTON DC., 1999. Groundwater Hydrology. No. USACE-EM-1110-2-1421), Corps of Engineers Washington DC. Yilmaz, M., 2003. Control of ground water by underground dams, M. Sc thesis, Dept of Civil Engineering, Middle east technical university, Ankara-Turkey, 80 p. Zhao, X., Wang, D., Xu, H., Ding, Z., Shi, Y., Lu, Z., & Cheng, Z., 2021. Simulation and prediction of groundwater pollution based on GMS: a case study in Beijing, China. In IOP Conference Series: Earth and Environmental Science, 826 (1):012014. | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 434 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 187 |