آمار
| تعداد نشریات | 43 |
| تعداد شماره‌ها | 1,227 |
| تعداد مقالات | 15,051 |
| تعداد مشاهده مقاله | 50,586,855 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 13,675,989 |
بررسی و تحلیل دیدگاه های صهبایی در حوزه نقد ادبی، با تأکید بر شرح سه نثر ظهوری | ||
| زبان و ادب فارسی (نشریه سابق دانشکده ادبیات دانشگاه تبریز) | ||
| مقاله 6، دوره 75، شماره 246، اسفند 1401، صفحه 129-152 اصل مقاله (1.28 M) | ||
| نوع مقاله: علمی- پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22034/perlit.2022.47625.3156 | ||
| نویسندگان | ||
| مهدی باقری* 1؛ محمد خاکپور2؛ محمد مهدی پور3 | ||
| 1دانشگاه تبریز، تبریز، ایران | ||
| 2گروه زبان و ادبیات فارسی دانشگاه تبریز، تبریز، ایران | ||
| 3گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشکده ادبیات و زبان های خارجی، دانشگاه تبریز، ایران. | ||
| چکیده | ||
| نقد آثار برجسته در همۀ ادوار از بدو ظهور آن اثر امری رایج و شایع بوده است و اهمیّت پژوهش در این زمینه کمتر از ارزش آثار خلق شده نیست. در قرن دوازدهم هجری امام‌بخش صهبایی از جمله منتقدانی است که میراث‌دار نظریه‌های ادبی ادیبانی چون مُنیر لاهوری، آزاد بلگرامی و سراجالدین علیخان آرزو است که باعث شکل‌گیری این شاخۀ ادبی در شبه قاره شد. رسالۀ "شرح سه‌نثر ظهوری" از جمله آثاری است که می‌‌توان آن را تبلور اندیشه‌های جدید صهبایی دانست که در نتیجۀ تحلیل و نقد عناصر زبانی و بلاغی رسالۀ مزبور به دست آمده است. امتیاز دیدگاه‌های صهبایی، در حوزۀ نقد ادبی در عین تازگى، علمى و منسجم بودن آن است. مظاهر عدول از مقتضای ظاهر(وضع مُظهر در موضع مُضمر)، استعمال واژه موقوف بر سماع یا قیاس، شعر دو لَخت(مطلع دو لختی)، طَرفِ وقوع(استعارۀ ایهامی کنایی)، مناسبات الفاظ در کلام، اطلاق و حَملِ الفاظ تازگی و بی‌سابقه بودن دیدگاه او را به وضوح نشان می‌دهد. بسیاری از اصطلاحات موجود در آثار او صورت اولیّه تعبیراتی است که امروز در مکاتب نقد ادبی جدید در دنیا مطرح می‌شود؛ مثلاً او "کلمه‌بندی" را تقریباً به مفهوم texture یا همان "بافت" و "استخوان‌بندی" را به معنی structure یا "ساختار"به کار می‌برد. اصطلاح استعارۀ ایهامی کنایی(طَرف وقوع) بعد از خانِ آرزو، ظاهراً فقط در آثار صهبایی آمده است. صهبایی ارزش استعاره در آفرینشهای ادبی را منوط به پیچیدگی و دیریابی و کاربرد آن در آثار فحول ادبی می‌داند. این مقاله با رویکرد تحلیلی- توصیفی می‌کوشد | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| صهبایی؛ ظهوری؛ نقد ادبی؛ طرفِ وقوع؛ دولَختی | ||
| مراجع | ||
|
آرزوی اکبرآبادی، سراجالدین علیخان، (1977)، سراج منیر، ضمیمۀ کارنامۀ منیر لاهوری، مقدمه، تصحیح و تحشیۀ سید محمد اکرّم، مرکز تحقیقات فارسی ایران و پاکستان، اسلامآباد.
آرزوی اکبرآبادی، سراجالدین علیخان، (1401ه.ق)، تنبیهالغافلین، با مقدمه و تصحیح و تحشیه سید محمد اکرم «اکرام»، لاهور، دانشگاه پنجاب.
ابن جنی، ابوالفتح عثمان، (1376)، الخصائص، جلد 1، تحقیق محمد علی النجار، دارالکتب المصریة.
ابنفارس، ابوالحسین احمد، (1378)، معجم مقاییساللغه، جلد 3، ترتیب و تنقیح: سعید رضا علی عسکری و حیدر مسجدی، قم، پژوهشگاه حوزه و دانشگاه.
-ابنمنظور، محمدبن مکرم، (1414)، لسانالعرب، جلد 4، بیروت، دار صادر.
احمدی، بابک، (1370)، ساختار و تأویل متن، تهران، مرکز.
انوشه، حسن، (1375)، دانشنامۀ ادب فارسی در شبهقاره (هند، پاکستان، بنگلادش)، جلد4، تهران، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی.
ارژنگ، غلامرضا، (1374)، دستور زبان فارسی امروز، تهران، قطره.
حافظ شیرازی، خواجه شمس‌الدین محمد بن بهاءالدّین، (1387). دیوان حافظ، به تصحیح سلیم نیساری، تهران، نشر سخن.
حقشناس، علیمحمد، (1369)، آواشناسی (فونتیک)، تهران، آگاه.
حزین لاهیجی، شیخ محمد علیبن ابیطالببن عبدالله، (1350)، دیوان حزین لاهیجی، با تصحیح، مقابله و مقدمۀ بیژن ترّقی، تهران، کتابفروشی خیام.
خیامپور، عبدالرسول، (1375)، دستور زبان فارسی، تبریز، کتابفروشی تهران.
-داعیالاسلام، آقا سید محمد علی، (1362)، فرهنگ نظام، جلد 1، تهران، نشر دانش.
رامپوری، غیاثالدین محمد، (1393)، غیاث اللغات، 2 جلد، تهران، شرکت چاپ و نشر بین الملل (وابسته به سازمان تبلیغات اسلامی).
رامپوری، نجمالغنی خان صاحب، (1919)، نهجالادب، لکهنو، نولکشور.
رجایی، محمد خلیل، (1353)، معالمالبلاغه در علم معانی و بیان و بدیع، شیراز، دانشگاه پهلوی.
السیوطی، جلالالدین عبدالرحمن ابن أبی بکر، (2006م)، الاقتراح فی علم أصول النحو تحقیـق، محمود سلیمان یاقوت: مصر، دارالمعرفة الجامعیة
شفیعی کدکنی، محمد رضا، (1385)، شاعری در هجوم منقدان، تهران، سروش.
شمیسا، سیروس، (1370)، بیان، تهران، فردوس.
صهبایی دهلوی مولوی، امام‌بخش، (1906)، شرح سه‌نثر ظهوری، لکهنو، مطبع نولکشور.
صهبایی دهلوی مولوی، امام‌بخش، (1278ه.ق)، قول فیصل، مطبع نظامی، کانپور.
فتوحی، محمود رودمعجنی، (1385)، نقد خیال: نقدِ ادبی در سبکِ هندی، تهران، سخن.
قرآن کریم، (1378)، ترجمۀ الهی قمشه ای، تهران، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی.منزوی، احمد، (1362)، فهرست مشترک نسخه‌های خطی فارسی پاکستان، اسلام آباد، مرکز تحقیقات فارسی ایران و پاکستان.
ناتل خانلری، پرویز، (1365)، تاریخ زبان فارسی، 3 جلد، تهران، نشر نو.ناتل خانلری، پرویز، (1352)، دستور زبان فارسی، تهران، بنیاد فرهنگ.
مقاله:
باباسالار، علی‌اصغر؛ هادی، روحاللّه و هاتوری، ری، (1398)، «"سه‌نثر" ظهوری ترشیزی و جایگاه آن در ادبیات فارسی»، مجله متنپژوهیادبی، سال 23، شمارۀ بهار، صص127-157.
بخش فارسی دانشگاه دهلی، (2008)، «بررسیِ انتقادی زبان و ادبیات فارسی در نیمۀ اول قرن نوزدهم میلادی در هند»، فصلنامۀ فرهنگ و زبان و ادب فارسی، ویژهنامۀ حسین قاسمی، شمارۀ ٥٩-60، بهار- تابستان ١٣٩٢ش. صص 464- 486.
حقجو، سیاوش، (1390)، «سبک هندی و استعاره ایهامی کنایه»، فصلنامۀ تخصص سبکشناسی نظم و نثر فارسی (بهار ادب)، علمی‌پژوهشی، بهار 1390، شماره پیاپی 11، صص 268-255.
حقجو، سیاوش، (1389)، «طرف وقوع و شگردهای ادبی ناشناخته»، فصلنامه جسـتارهای ادبـی دانشگاه آزاد واحد تهران شمال، سال 2، شمارۀ 4، پیاپی 8، صص:96-79.
خاکپور، محمد؛ مهدیپور، محمد؛ باقری، مهدی، (1400)، «دیدگاه‌های بلاغی صهبایی در "شرح سه‌نثر ظهوری"»، جستارهای نوین ادبی، دوره 54، شماره 3، شماره پیاپی 214، پاییز، صفحه 27-53.
منابع لاتین:
Dutton, Richard, (1984), An Intrudoction To Literary Criticism Long man, York Press
| ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 144 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 122 |
||