تعداد نشریات | 44 |
تعداد شمارهها | 1,303 |
تعداد مقالات | 16,020 |
تعداد مشاهده مقاله | 52,485,713 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 15,213,133 |
تحلیل اثرگذاری عدالت توزیعی و عدالت رویه ای بر پلتفرم های شگلگیری روستای خلاق | ||
جغرافیا و برنامهریزی | ||
دوره 28، شماره 88 - شماره پیاپی 89، شهریور 1403، صفحه 307-283 اصل مقاله (976.88 K) | ||
نوع مقاله: مقاله علمی پژوهشی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22034/gp.2023.54632.3074 | ||
نویسنده | ||
احمد حجاریان* | ||
دکترای تخصصی از دانشگاه اصفهان | ||
چکیده | ||
روش تحقیق در پژوهش حاضر توصیفی - تحلیلی و نوع آن ازنظر هدف، بنیادی و برای جمعآوری اطلاعات از روشهای اسنادی و میدانی استفادهشده است. جامعه آماری این پژوهش راکلیه نواحی روستایی شهرستان جیرفت تشکیل می دهد. که طبق آمار ارائه شده از سوی مرکز آمار ایران سال 1395، شهرستان جیرفت دارای 308858 نفر جمعیت و 92937 خانوار میباشد. که از این تعداد 153153 نفر با 46543 خانوار ساکن شهری و 155698 نفر با 46392 خانوار در نواحی روستایی شهرستان ساکن هستند. همچنین در این پژوهش از روش نمونه گیری خوشه ای (چندمرحله ای) استفاده گردید. برای این منظور در مرحله اول از میان 4 بخش شهرستان جیرفت از بین 14 دهستان این شهرستان طبق سرشماری سال 1395 تعداد 11دهستان به عنوان نمونه خوشهای انتخاب گردید و در ادامه از هر خوشه به طور تصادفی تعدادی روستا انتخاب و در مجموع نمونه های مورد نظر از سطح 11دهستان جمع آوری شد. این شهرستان طبق سرشماری 1395 دارای30 روستای دارای سکنه بیشتر از 1000 نفر جمعیت ( جبالبارز 2 روستا، مرکزی 21 روستا، اسماعیلی 7 روستا) میباشد. در ادامه برای بررسی تأثیر عدالت توزیعی و عدالت رویه ای بر "زیرساختهای روستای خلاق"، ضمن تائید همبستگی مثبت و معنیداری این دو متغیر با آزمون همبستگی پیرسون، نتایج مدلسازی معادلات ساختاری با رویکرد تکنیک حداقل مربعات جزئی (PLS) نشان میدهد که بُعد عدالت توزیعی با در نظر گرفتن اثرات مستقیم و غیرمستقیم، با ضریب 755/0، تأثیر بیشتری بر زیرساختهای روستای خلاق در سکونتگاههای نمونه داشته است. در کل با توجه به مقدار ضریب تعیین (R2) برای متغیر زیرساختهای روستای خلاق (969/0) مشخص گردید تأثیرگذاری عدالت توزیعی و عدالت رویه ای بر زیرساختهای روستای خلاق در سطح قوی است. | ||
تازه های تحقیق | ||
مادامیکه روستا از سرزندگی برخوردار نباشد، طرحهای ساماندهی محکومبه شکست خواهند بود. دراینبین، برخی از محققان نظریه خلاق را به مناطق روستایی اعمال کردند. در این نظریه اعتقاد بر این است که مناطق روستایی میتوانند با جذب افراد در حرفههای خلاق رشد اقتصادی را به ارمغان آوردند. طبقۀ خلاق روستایی قادر است بخشهای جدیدی را به ابعاد اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و مدیریتی روستا بیفزاید و فرصتهای جدیدی را برای پیشرفت روستا در مقیاس ملی و فراملی ایجاد کند. لذا لازم است زیرساختهای شکلگیری روستای خلاق نیز را در نقاط روستایی موردبررسی قرارداد. پژوهش حاضر با رویکرد معادلات ساختاری، به تحلیل اثرگذاری عدالت توزیعی و رویهای بر زیرساختهای روستای خلاق در سکونتگاههای روستایی شهرستان جیرفت پرداخته است.بر اساس یافتههای پژوهش حاضر باید عنوان کرد ازنظر روستاییان میزان عدالت توزیعی در کل با میانگین 55/3 بالاتر از میانه نظری تحقیق (یعنی 3) بوده است؛ ولی میزان عدالت رویهای76/2 کمتر از میانه نظری است. همچنین بر پایه نتایج تحقیق، ازنظر روستاییان، زیرساختهای روستای خلاق در سکونتگاههای شهرستان جیرفت برابر با میانگین 14/3 و نشاندهنده سطح نسبتاً بالای زیرساختهای روستای خلاق در روستاهای موردمطالعه است. نتایج آزمون T تک نمونهای نیز مشخص کرد که شاخص «بستر دانش» با آماره T برابر 99/27 بالاترین مقدار را به خود اختصاص داده است و مقدار آماره T برای متغیر زیرساختهای روستای خلاق نیز بالاتر از میانه نظری و معادل 88/5 است که با تحقیقات برونتراپ و مِسنر (2017) همسو میباشد.برای آزمودن مدل مفهومی پژوهش و بررسی تأثیر عدالت توزیعی و رویهای بر زیرساختهای روستای خلاق در سکونتگاههای شهرستان جیرفت، ضمن تائید همبستگی مثبت و معنیداری این دو متغیر با آزمون همبستگی پیرسون، از فن مدلسازی معادلات ساختاری با رویکرد تکنیک حداکثر درستنمایی (PLS) استفاده گردیده است. نتایج بهدستآمده از نرمافزار Smart PLS نیز ضمن تائید آزمون بیرونی مدل (مقدار روایی واگرا و همگرا، آلفای کرونباخ و پایایی ترکیبی) نشان داد که ضرایب T بین دو سازة اصلی پژوهش، بالای 58/2 بوده و رابطه معنادار و مستقیم بین دو متغیر برقرار است؛ بُعد عدالت توزیعی با در نظر گرفتن اثرات مستقیم و غیرمستقیم، با ضریب 755/0، تأثیر بیشتری بر زیرساختهای روستای خلاق در سکونتگاههای نمونه داشته است. در بین شاخصهای پژوهش نیز "هنر و فرهنگ" با ضریب 572/0 و "بستراجتماعی" با ضریب 326/0 بیشترین تأثیرگذاری را در زیرساختهای روستای خلاق میباشد که تحقیق لی و وول (2012) نیز موید این میباشد. در کل با توجه به مقدار ضریب تعیین (R2) برای متغیر زیرساختهای روستای خلاق (969/0) مشخص گردید تأثیرگذاری عدالت رویهای و توزیعی بر زیرساختهای روستای خلاق در سطح قوی است؛ بنابراین فرضیه تحقیق مبنی بر اینکه، توسعه عدالت محوری تأثیر زیادی بر زیرساختهای روستای خلاق در منطقه موردمطالعه داشته است، تائید میشود؛ و 7/99 درصد تغییرات زیرساختهای روستای خلاق در منطقه موردمطالعه بهوسیله توسعه عدالت روستایی پیشبینیشده است. کسب نمودن عدد 874/0 برای GOF نشان داد که تحقیق دارای اعتبار و کیفیت خوبی است. در انتها ذکر این نکته ضروری است که به دلیل نبود مطالعاتی در رابطه با تأثیر عدالت توزیعی و رویهای بر زیرساختهای روستای خلاق، امکان مقایسه نتیجه تحقیق با تحقیقات قبلی وجود نداشته و این مطالعه، یک پژوهش اکتشافی به شمار میرود. در پایان بیان این نکته ضروری میباشد که در ارتباط با توسعه عدالت محور و تأثیر آن بر زیرساختهای شکلگیری روستای خلاق در سکونتگاههای روستاییتوصیه میشود که به پیشنهادهای زیر توجه گردد:
| ||
کلیدواژهها | ||
عدالت رویه ای؛ عدالت توزیعی؛ سکونتگاههای روستایی؛ زیرساخت روستای خلاق؛ شهرستان جیرفت | ||
مراجع | ||
استانداری کرمان. 1398. آخرین تقسمات کشوری استان کرمان. دفتر امورسیاسی، انتخابات و تقسیمات کشوری.
استعلاجی، ع.ر.، و جعفری، م. 1393. نقش عوامل طبیعی در آرایش فضایی سکونتگاههای روستایی شهرستان ماهنشان. جغرافیا و مطالعات محیطی 3(10): 29-40.
افجه، سید علی اکبر،نقی پور فر، ولی اله، جعفرپور، محمد. (1393). مطالعه تطبیقی شاخصهای عدالت توزیعی و رویه ای در سازمان از دیدگاه مدیریت اسلامی و مدیریت غربی. فصلنامه مدیریت اسلامی، 22(1), 75-106.
بدری، س.ع.، و موسوی، ع. 1388. مدیریت نوین روستایی. تهران: اشتیاق نور، (چاپ اول).
باباخانی محمد، قاسمی سید رامین، رفیعی حسن، راغفر حسین، بیگلریان اکبر. (1391)، رابطه عدالت توزیعی و سلامت در ایران. رفاه اجتماعی. 12 (46) :278-259
برقی، ح.، و قنبری، ی. 1389. تحلیلی بر نقش عدالت در توسعه روستایی. راهبرد یاس، 24: 145-135.
پاپلی یزدی، م.ح.، و ابراهیمی، م.ا. 1392. نظریه های توسعه روستایی. (چاپ سوم)، تهران: انتشارات سمت.
حاجی نژاد، ع.، دادفر، ش.، طولابی نژاد، م. 1399. سنجش سطح توسعه روستاهای ایران با استفاده از شاخصهای طبیعی کیفیت زندگی (PQLI). فصلنامه جغرافیا، 65(18): 119-96.
راست قلم، م.، صیدایی، س.ا. و نوری، س.ه. 1395، تعیین پیشرانهای کلیدی رهیافت روستای خلاق با استفاده از نرم افزار میکمک، پژوهشهای روستایی، 7(2): 318-332.
زارعی، ی. و استعلاجی، ع.ر. 1396. سنجش توسعه روستایی با بهرهگیری از منطق فازی مطالعه مورد: دهستانهای استان بوشهر. فصلنامه جغرافیا، 54(15): 42-24.
علیاکبریان، حسنعلی. (1398). ضابطهی عدالت توزیعی در اقتصاد و سیاست. فصلنامه علمی پژوهشی علوم سیاسی, 22(شماره 87 - پاییز 98), 33-56.
عنابستانی، ع. و جوانشیری، م. 1397. کاربرد روشهای تصمیمگیری چندمتغیره فازی در برنامهریزی منطقهای، شهری و روستایی. تهران: انتشارات انتخاب.
فتحی، ب. و سعیدی، ع. 1399. اثربخشی کارآفرینی روستایی در گسترش پیوندهای روستایی–شهری مطالعه موردی: روستاهای ناحیة دالاهو (استان کرمانشاه). فصلنامه جغرافیا، 66(18): 34-19.
فتحی، س. و مطلق، م. 1389. رویکرد نظری بر توسعه پایدار روستایی مبتنی بر فن آوری اطلاعات و ارتباطات (ICT). نگرش های نو در جغرافیای انسانی، 2(2)، 66-47.
طالبی، معصومه، حسنی، محمد،, & کبیری، افشار. (1398). مدلسازی روابط علّی بین احساس عدالت (توزیعی و رویهای) با اعتماد و احساس تعلق به مدرسه بین دانشآموزان دبیرستانی. نشریه جامعه شناسی کاربردی، 30(2), 165-178.
کاوسی، ا. محمدی، ج. 1399. تحرک و جابجایی هوشمند شهری و توسعه پایدار شهر شیراز. فصنامه جغرافیا، 65(18):30-19.
کلامی، م. و حسینی، س.ش. ۱۳۹۶. روستای خلاق، رویکردی نو در استفاده از قابلیتها و ظرفیتهای موجود روستا جهت احیای آن (نمونه موردی روستای خویین)، اولین همایش اندیشهها وفناوریهای نوین در علوم جغرافیایی، زنجان، گروه جغرافیای دانشگاه زنجان.
محمدی، س. و راستگونژاد، س.ب. 1398. بررسی تغییرات تابآوری معیشتی خانوارهای روستایی در دو دوره سکونت در شهر و مهاجرت به روستاها (مطالعه موردی دهستان دزلی شهرستان سروآباد). مجله جغرافیا، 59(16): 177-162.
محمدی، ک. و مجیدفر، م. 1389. یادداشت بر شهر خلاق. ماهنامه شهرداری ها، سال یازدهم، شماره 10.
مرکز آمار ایران. (1395). سرشماری عمومی نفوس و مسکن شهرستان کرمان. کرمان: مرکز آمار ایران.
نیکپور، ع.، ملکشاهی، غ.ر. و رزقیرمی، ف. 1394. ارزیابی شاخص های توسعه پایدار شهری با تأکید بر عدالت در توزیع خدمات (مورد مطالعه: شهر بابل). فصلنامه پژوهش و برنامه ریزی شهری، 6(22): 138-125. | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 235 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 100 |