دانشجو, حمیده, زنگی آبادی, فخری. (1401). گونهشناسی ازدواجهای سیاسی سلجوقیان (۵۹۰ ـ ۴۴۷ق)؛ آثار و پیامدها. سامانه مدیریت نشریات علمی, 13(33), 27-55. doi: 10.22034/jiiph.2022.51509.2323
حمیده دانشجو; فخری زنگی آبادی. "گونهشناسی ازدواجهای سیاسی سلجوقیان (۵۹۰ ـ ۴۴۷ق)؛ آثار و پیامدها". سامانه مدیریت نشریات علمی, 13, 33, 1401, 27-55. doi: 10.22034/jiiph.2022.51509.2323
دانشجو, حمیده, زنگی آبادی, فخری. (1401). 'گونهشناسی ازدواجهای سیاسی سلجوقیان (۵۹۰ ـ ۴۴۷ق)؛ آثار و پیامدها', سامانه مدیریت نشریات علمی, 13(33), pp. 27-55. doi: 10.22034/jiiph.2022.51509.2323
دانشجو, حمیده, زنگی آبادی, فخری. گونهشناسی ازدواجهای سیاسی سلجوقیان (۵۹۰ ـ ۴۴۷ق)؛ آثار و پیامدها. سامانه مدیریت نشریات علمی, 1401; 13(33): 27-55. doi: 10.22034/jiiph.2022.51509.2323
گونهشناسی ازدواجهای سیاسی سلجوقیان (۵۹۰ ـ ۴۴۷ق)؛ آثار و پیامدها
1دانشجوی دکتری تاریخ ایران بعد از اسلام دانشگاه فردوسی مشهد
2استادیار دانشگاه پیام نور، تهران
چکیده
سلجوقیان خاندانی ترکتبار و طایفهای از ترکان غُز بودند که از ماوراءالنهر به ایران مهاجرت کردند. از تدابیری که آنان برای حفظ موقعیت خود بهکار گرفتند، برقراری پیوندهای خانوادگی بود. ازدواجهای سیاسی سلجوقیان که با اغراض سیاسی مختلفی صورت میگرفت، آثار و پیامدهای سیاسی برای آنان بههمراه داشت و سلجوقیان بدون در نظرگرفتن اینکه این ازدواجها در آینده آثار سوئی بر جای خواهد گذاشت، امید داشتند با این پیوندهای مصلحتی، بهتر بتوانند نفوذ خود را در منطقه اعمال کنند. هرچند در حکومت سلجوقیان از این ازدواجهای سیاسی میتوان به دو شکل درونخاندانی و برونخاندانی نام برد، اما شکل برونخاندانی بسیار تأثیرگذارتر بود. این پژوهش میکوشد با روش توصیفی‌تحلیلی به این پرسش پاسخ دهد که ازدواجهای سیاسی سلجوقیان چه آثار و پیامدهایی برای آنان بههمراه داشت؟ نتایج بررسی نشان میدهد، دستاوردهای این ازدواجها در بیشتر موارد بهشکل انتقال قدرت، مشروعیتبخشی و قدرت معنوی برای سلجوقیان، ثبات امنیت در مرزها، رفع دشمنی، تثبیت قدرت، بهدست آوردن متحد و در نهایت حفظ حکومت سلجوقیان بوده است.
باسورث، ادموند کلیفورد (۱۳۸۰)، تاریخ ایران کمبریج: از آمدن سلجوقیان تا فروپاشی دولت ایلخانان، گردآورنده: جی. آ. بویل، ترجمه حسن انوشه، تهران، امیرکبیر.
بنداری اصفهانی، ابوابراهیم علیبن محمد (۲۵۳۶)، تاریخ سلسله سلجوقی (زبدةالنصره و نخبةالعصره)، ترجمه محمد حسین جلیلی، تهران، بنیاد فرهنگ ایران.
بیانی، شیرین (۱۳۵۲)، زن در ایران عصر مغول، تهران، دانشگاه تهران.
بیهقی، ابوالفضل محمدبن حسین (۱۳۵۶)،تاریخ بیهقی، بهتصحیح علیاکبر فیاض، مشهد، انتشارات دانشگاه فردوسی.
پرویز، عباس (۱۳۵۱)،تاریخ سلاجقه و خوارزمشاهان، تهران، علمی.
جعفری، جعفربن محمدبن حسن (۱۳۳۸)، تاریخ یزد، تهران، بنگاه ترجمه و نشر کتاب.
یوسفیفر، شهرام (۱۳۸۶)،تاریخ تحولات سیاسی، اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی ایران در دوره سلجوقیان، تهران، انتشارات پیام نور.
مقالهها
جودکی، محمدعلی، «ازدواجهای سیاسی عصر سلجوقی»،تاریخ‌پژوهی، ش ۲۸ و ۲۹، ۱۳۸۵.
شهواری، ابوالحسن، «روابط سلجوقیان و عباسیان (ملکشاه و المقتدی)»، پژوهشنامه تاریخ، ش ۱۴، ۱۳۸۸.
طهماسبی، ساسان، «روابط بنیمزید حله با سلجوقیان و خلافت عباسی»، تاریخ اسلام در آینه پژوهش،ش ۴، ۱۳۸۲.
مرسلیپور، محسن و اسدی، مهدی، «تکاپوی خلیفه مسترشد عباسی برای کسب قدرت دنیوی و تقابل او با سلجوقیان عراق»، مطالعات تاریخ اسلام، ش ۱۵، ۱۳۹۱.
مودت، لیدا و موسوی دالینی، جواد، «مناسبات سیاسی حکومت بنیعقیل شیعی با آلبویه، فاطمیان و سلجوقیان»، فصلنامه شیعه‌شناسی، ش ۵۵، ۱۳۹۵.
پایاننامه
خلیفه، مجتبی (۱۳۸۰)، روابط سیاسی ـ اجتماعی غزنویان و سلجوقیان از نبرد دنـدانقان تـا پایان سلطنت بهرامشاه غزنوی، پایاننامه کارشناسی ارشد،دانشگاه شیراز.
منابع انگلیسی
Cahen, Cloude, (1986), ''Atabak'' Encyclopedia of islam, Leiden.
Houtsma, M.Th, (1987),''TUGHRIL BEG,'' first Encyclopaedia of Islam. Edit th. Houtsma, A. J. Wensinck. vol 9. leiden: E. J. Brill. New york.
İnce, Fatma, (2021), ''Heraldic women in the internal policy of the great seljuk state'' Karadeniz Uluslararası Bilimsel Dergi, Volume: 50, (434-445).
Peacock, Andrew (2015), The great Seljuk empire, Edinburgh: University press.
Talbot Rice, Tamara, (1961), The Seljuks in Asia Minor,. London: Thames and Hudson.
