تعداد نشریات | 44 |
تعداد شمارهها | 1,303 |
تعداد مقالات | 16,020 |
تعداد مشاهده مقاله | 52,489,856 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 15,217,415 |
طراحی مدل عوامل مؤثر بر مصرفگرایی در ایران با تکیه بر روش فراترکیب | ||
جامعه شناسی اقتصادی و توسعه | ||
دوره 11، شماره 2، آذر 1401، صفحه 216-239 اصل مقاله (968.56 K) | ||
نوع مقاله: پژوهشی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22034/jeds.2023.53197.1677 | ||
نویسندگان | ||
محسن نیازی1؛ فرشاد گودرزی* 2؛ علی فرهادیان3 | ||
1استاد گروه علوم اجتماعی، دانشکده حقوق و علوم انسانی، دانشگاه کاشان، کاشان، ایران. | ||
2دانشجوی دکتری جامعه شناسی بررسی مسائل اجتماعی ایران، دانشکده حقوق و علوم انسانی، دانشگاه کاشان، کاشان، ایران | ||
3استادیار گروه مدیریت و اقتصاد، دانشکده حقوق و علوم انسانی، دانشگاه کاشان، کاشان، ایران. | ||
چکیده | ||
مصرفگرایی پدیدهای جهانی است که بر اثر دگرگونیهای ناشی از انقلاب صنعتی به ویژه سلطه نظام سرمایهداری متأخر، در چند دهه اخیر در سرتاسر جهان گسترش یافته است، در ایران نیز در چند دهه اخیر مصرفگرایی به شکل گستردهای تمام حوزههای زیسته افراد را دربرگرفته است و به عنوان یک مسئله اجتماعی مهم ذهن بسیاری از محققین را به خود مشغول کرده است، بر همین اساس بررسی عوامل مؤثر بر مصرفگرایی در ایران ضروری است. هدف از این پژوهش بررسی عوامل مؤثر بر مصرفگرایی در ایران است. پژوهش حاضر با استفاده از روش کیفی فراترکیب و الگوی هفت مرحلهای سندلوسکی و باروسو که در سال 2003 طراحی کردهاند، انجام شده است. با استفاده از روش فراترکیب نتایج مطالعات پیشین که بین سالهای 1390 تا 1400 انجام شده، مورد بررسی قرار گرفت و با استفاده از کلیدواژههای مرتبط تعدادی از مقالات مرتبط شناسایی و از بین 256 مقاله در نهایت 24 مقاله با استفاده از معیارهای فراترکیب انتخاب شدند. برای بررسی کیفیت و پایایی یافتههای این پژوهش از شاخص کاپا استفاده شده که نتایج آن حکایت از کیفیت مناسب یافتههای پژوهش دارد. یافتههای حاصل از این پژوهش به استخراج کدهای مختلفی منجر شد و پس از رفت و برگشتهای مداوم و بررسی و ادغام یافتههای اولیه این پژوهش در زمینههای فرعی، هشت زمینه اصلی به دست آمد که به ترتیب فراوانی عبارتند از؛ ابعاد فردی، ابعاد اجتماعی، ابعاد اقتصادی، ابعاد سیاسی، متغیرهای زمینهای، ابعاد فلسفی، ابعاد رسانهای و ابعاد زیست محیطی، همچنین نتایج این پژوهش نشان میدهد که متمایز کردن خود از دیگران، اسراف و تجملگرایی، حضور پررنگ رسانهها و شبکههای اجتماعی مجازی، تغییر در نوع نگاه به بدن به مثابه کالا، سیاسی شدن مصرف و ... بر مصرفگرایی در ایران بسیار مهم بوده و یافتههای این پژوهش برخی از نظریات قبلی در رابطه با مصرفگرایی را تأیید میکند. | ||
کلیدواژهها | ||
تبلیغات؛ رسانه؛ فراترکیب؛ مصرفگرایی | ||
مراجع | ||
اکبری، محسن؛ دوستار، محمد؛ مسعودی فر، میثم؛ نویدی، مهناز (1398). تأثیر تبلیغات تلویزیونی بر مصرفگرایی و وابستگی عاطفی بین افراد، فصلنامه انجمن ایرانی مطالعات فرهنگی و ارتباطات، سال پانزدهم، شماره 56، ص: 224- 197.
افراسیابی، حسین؛ خرم پور، یاسین؛ جواهرچیان، ندا؛ دهقان، علی اکبر (1395). بررسی وضعیت مصرفگرایی با تأکید بر شهرنشینی در بین جوانان شهر یزد، فصلنامه مطالعات جامعهشناختی شهری، سال هفتم، شماره 21، ص: 168- 141.
ایمان، محمدتقی (1394). روششناسی تحقیق کیفی، چاپ سوم، قم: نشر پژوهشگاه حوزه و دانشگاه.
امامجمعهزاده، سید جواد؛ رهبرقاضی، محمودرضا؛ محموداوغلی، سجاد (1392). بررسی رابطه سرمایه اجتماعی و مصرفگرایی سیاسی در بین دانشجویان دانشگاه اصفهان، فصلنامه جامعهشناسی کاربردی، سال بیست و چهارم، شمار 1، ص: 53- 37.
اسحاقی، حسین (1388). مصرف مدبرانه در اسلام، قم: نشر مؤسسه بوستان کتاب.
بوردیو، پیر (1399). تمایز؛ نقد اجتماعی قضاوت های ذوقی، ترجمه حسن چاوشیان، چاپ هفتم، تهران: نشر ثالث.
بأومن، زیگمونت (1400). عشق سیال؛ در باب ناپایداری پیوندهای انسانی، ترجمه عرفان ثابتی، چاپ هفتم، تهران: نشر ققنوس.
بأومن، زیگمونت (1396). اشارتهای پست مدرنیته، ترجمه حسن چاوشیان، چاپ چهارم، تهران: نشر ققنوس.
بهمنی، لیلا؛ باستانی، داریوش (1394). سواد رسانهای و مصرفگرایی مورد مطالعه: زنان ساکن شهر شیراز، فصلنامه توسعه اجتماعی، دوره دهم، شماره 1، ص: 212- 187.
بحرینیزاد، منیژه؛ مقدمجزه، محبوبه (1395). تأثیر مادیگرایی مصرفکننده بر خرید وسواسی، خرید ناگهانی و استفاده نادرست از کارت اعتباری، فصلنامه علمی-پژوهشی راهبردهای بازرگانی، سال بیست و سوم، شماره 7، ص: 12- 1.
بهار، مهری (1390). مصرف و فرهنگ، تهران: نشر سمت.
باقری، کاظم (1391). اصلاح الگوی مصرف از منظر سیاسی، تهران: نشر پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی.
بنیفاطمه، حسین؛ حسیننژاد، فهیمه (1391). مصرفگرایی در جامعه و تأثیر آن بر محیطزیست شهری: رویکرد نوین، فصلنامه راهبرد اجتماعی و فرهنگی، سال اول، شماره 2، ص: 61- 39.
بوردیار، ژان (1398). نظام اشیاء، ترجمه پیروز ایزدی، چاپ ششم، تهران: نشر ثالث.
بودریار، ژان (1389). جامعه مصرفی، اسطورهها و ساختارها، ترجمه پیروز ایزدی، چاپ دوم، تهران: نشر ثالث.
باکاک، رابرت (1381). مصرف، ترجمه خسرو صبوری، تهران: نشر شیرازه.
تیموری، ایرج؛ هادیلی، بهمن؛ صابری؛ حامد (1396). مصرفگرایی نمادین و جدایی گزینی فضایی در شهر تبریز مورد مطالعه: کوی فردوس و ولی عصر، فصلنامه جغرافیا و توسعه، شماره 47، ص: 16- 1.
چاوشیان، حسن (1381). سبک زندگی و هویت اجتماعی، رساله دکتری جامعه شناسی، دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه تهران.
حسینی، محمدرضا؛ علی نژاد، منوچهر؛ پیری نژاد، محمد (1397). مصرفگرایی و عوامل جامعه شناختی مؤثر بر آن در بین جوانان شهر تهران، دوفصلنامه پژوهشهای جامعهشناسی معاصر، سال هفتم، شماره 13، ص: 59- 37.
دیلینی، تیم (1398). نظریههای کلاسیک جامعهشناسی، ترجمه بهرنگ صدیقی و وحید طلوعی، چاپ یازدهم، تهران: نشر نی.
رهبرقاضی، محمودرضا؛ فدایی ده چشمه، مرضیه؛ شهریاری، اعظم (1396). بررسی تأثیر شبکههای اجتماعی مجازی بر مصرفگرایی سیاسی، فصلنامه مطالعات رسانههای نوین، سال سوم، شماره 11، ص: 59- 35.
رهبرقاضی، محمودرضا؛ کوشکی، امین (1396). نقش جنسیت در مصرفگرایی سیاسی شهروندان، فصلنامه زن در توسعه و سیاست، دوره پانزدهم، شماره 1، ص: 100- 85.
ربیعی، علی؛ رفیعی، ملکه (1395). مصرفگرایی: از اجبار تا لذت؛ مطالعهای جامعهشناختی پیرامون مصرفگرایی در میان ساکنان شهر تهران، مجله جامعهشناسی ایران، دوره شانزدهم، شماره 2، ص: 166- 144.
ریتزر، جورج (1389). مبانی نظریههای جامعه شناختی معاصر و ریشههای کلاسیک آن، ترجمه شهناز مسمی پرست، تهران: نشر ثالث.
زارع، بیژن؛ حبیب پور گتابی، کرم؛ عابدینی، عیسی (1399). رابطه بین مصرفگرایی و جهت گیریهای ارزشی با شهروندی زیستمحیطی در بین شهروندان تبریز، دوفصلنامه جامعهشناسی اقتصادی و توسعه، سال نهم، شماره 2، ص: 98- 73.
زارعان، منصوره؛ چابکی، ام البنین (1397). رابطه مصرفگرایی و نگاه کالایی به انسان با سیالیت عشق در زندگی زناشویی، فصلنامه زن در توسعه و سیاست، دوره شانزدهم، شماره 4، ص: 483- 498.
سجاسی قیداری، حمدالله؛ محمودی، حمیده؛ معصومی، علی (1396). تحلیل تأثیر مصرفگرایی روستاییان بر روابط اجتماعی آنها مطالعه موردی: روستا های دهستان رادکان شهرستان چناران، مجله علوماجتماعی دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه فردوسی مشهد، سال چهاردهم، ص: 116- 85.
سفیری، خدیجه؛ قبادی، مهناز (1392). فرهنگ زیبایی و جامعه مصرفی با تأکید بر مصرفگرایی در لوازم آرایشی، فصلنامه مطالعات و تحقیقات اجتماعی در ایران، دوره دوم، شماره 2، ص: 98- 79.
شریفی نژاد، مرضیه؛ میرفردی، اصغر (1398). رابطه بین مصرفگرایی و سرمایه فرهنگی با تأکید بر ارزشهای دینی، فصلنامه علمی اقتصاد اسلامی، سال نوزدهم، شماره 75، ص: 50- 31.
طالبی، ابوتراب؛ رمضانی، محمد (1396). بازدارندههای مصرفگرایی مورد مطالعه: ساکنان شهر کاشان، فصلنامه مطالعات فرهنگ- ارتباطات، سال هجدهم، شماره 40، ص: 184- 157.
طالبی دلیر، معصومه؛ اکبری، حسین (1393). رسانه و مصرفگرایی، فصلنامه رسانه و فرهنگ، سال چهارم، شماره 2، ص: 123- 150.
عنبری، موسی؛ فیروز آبادی، سیداحمد؛ سروش، سیما (1392). اثرات رقابت جویی مادی و منزلتگرایی بر مصرفگرایی روستایی، مجله مطالعات اجتماعی ایران، دوره هفتم، شماره 4، ص: 136- 110.
غلامی، یونس؛ خلجی، نسترن (1396). سنجش تأثیرات متغیرهای اجتماعی- اقتصادی بر مصرفگرایی شهروندان شهر کاشان، نشریه پژوهش و برنامه ریزی شهری، سال هشتم، شماره 29، ص: 140- 119.
فراهانیفرد، سعید (1388). اصلاح الگوی مصرف و محیطزیست، فصلنامه علمی- پژوهشی اقتصاد اسلامی، دوره هشت، شماره 33، ص: 123- 97.
کرایب، یان (1398). نظریههای اجتماعی مدرن از پارسونز تا هابرماس، ترجمه عباس مخبر، چاپ سیزدهم، تهران: نشر آگه.
کوزر، لیوئیس (1394). زندگی و اندیشه بزرگان جامعهشناسی، ترجمه محسن ثلاثی، چاپ بیستم، تهران: انتشارات علمی.
گیدنز، آنتونی (1393). تجدد و تشخص؛ جامعه و هویت شخصی در عصر جدید، ترجمه ناصر موفقیان، چاپ نهم، تهران: نشر نی.
لطیفی، زهرا؛ حسن شاهی، محبوبه (1394). تحلیل مدل ساختاری ویژگیهای شخصیتی و هویتی با مصرفگرایی در ایران، فصلنامه مطالعات ملی، سال شانزدهم، شماره 4، ص: 91- 77.
لایون، دیوید (1392). پسامدرنیته، ترجمه محسن حکیمی، چاپ چهارم، تهران: نشر آشیان.
مارکوزه، هربرت (1394). انسان تکساحتی، ترجمه محسن مؤیدی، چاپ هشتم، تهران: نشر امیرکبیر.
موسوی، یعقوب؛ احمدی، طیبه (1392). تأثیر تبلیغات تجاری شهری بر مصرفگرایی زنان شهر تهران، فصلنامهی مطالعات توسعهی اجتماعی- فرهنگی، دوره اول، شماره 4، ص: 123- 99.
نقدی، اسدالله؛ معمار، ثریا؛ داستانی، مریم (1397). جنسیت و شهر: مطالعه مصرفگرایی و بازتعریف هویت زنان مورد مطالعه: زنان دهههای 50، 60 و 70 شهر اصفهان، فصلنامه مطالعات جامعهشناختی شهری، سال هشتم، شماره 26، ص: 30-1.
نوربخش، سیدنوید؛ جعفری، پژمان؛ غفاری، فرهاد؛ منصوریان، یزدان (1397). مصرف نمایشی جوانان؛ آیندهی مصرفگرایی، فصلنامه آیندهپژوهی مدیریت، دوره بیست و نهم، شماره 115، ص: 171- 149.
وبلن، تورشتاین (1383). نظریه طبقه تنآسا، ترجمه فرهنگ ارشاد، تهران: نشر نی.
هاشم زاده، علی اصغر (1397). اثرات مصرفگرایی بر هویت اخلاقی فردی با تکیه بر سبک زندگی ایرانیان، فصلنامه علمی- ترویجی در حوزه اخلاق، شماره 32، ص: 16- 1
Abdul Aziz, A. Hasnuden, N. Adnan, W (2021). Fomsumerism and Beauty Consumerism among social Media Users in Malasya, Journal Forum Komubikasi, V(16), N(1), pp: 64-91. Assad, S (2007). The Rise of consumerism in Saudi Arabian Society, International Journal of Commerce and management. Beck, C (2002). A meta-synthesis of qualitative research, The American Journal of maternal child Nursing, V(27), N(4), pp: 214-221. Campbell, C (2021). The Desire for the New: Its Nature and Social Lacation as Presented in Theories of Fashion and Modern Consumerism, Journal Consumption and Consumer Society, pp: 7-27. DOI.10.1007/978-3-030-83681-8-2. Fischer, C (2003). Sccumbing to Counsumerism: underlying Models in Historical Clam, University of California, Berkeley. Health, J (2001). The Structure of Hip Consumerism, Philosophy social criticism Philosophy and social criticism, Sage Publications. Migone, A (2006). Hedonistic Consumerism Patterns of Consumption in Contemporary Capitalism Reviw of Radical Political Economics, Sage Publications. Siau, K. Long, Y (2005). Synthesising e-government stage models- a meta- synthesis based on meta ethnography opprach, Journal Industrial Management and Data Systems, V(105), N(4), pp: 443-458. Sandelowski, M. Barroso, J (2003). Toward a meta synthesis of qualitative findings on motherhood in HIV-Positive Women, Journal Research in Nursing Health, V(26), N(2), pp: 153-170. Strauss, A. Corbin, J (1990). The Basic or Grounded Theory, Newbury, CA: Sage. Varul, Z (2006). Wastle, Industly and Romantic Leisure: Veblen Theory of Recongnition, European Journal of Social Theory, Sage Publications. | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 410 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 313 |