تعداد نشریات | 41 |
تعداد شمارهها | 1,130 |
تعداد مقالات | 13,890 |
تعداد مشاهده مقاله | 48,862,442 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 12,586,071 |
نقد و تصحیح دوازده بیت از حافظ بر اساس مستندات متنی و شگردهای بلاغی | ||
زبان و ادب فارسی (نشریه سابق دانشکده ادبیات دانشگاه تبریز) | ||
مقاله 4، دوره 75، شماره 246، اسفند 1401، صفحه 74-102 اصل مقاله (880.99 K) | ||
نوع مقاله: علمی- پژوهشی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22034/perlit.2023.55765.3461 | ||
نویسندگان | ||
میثم جعفریان هریس1؛ محمدعلی موسی زاده ![]() ![]() | ||
1گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشکدة ادبیات و زبانهای خارجی، دانشگاه تبریز، تبریز، ایران | ||
2استادیارگروه زبان و ادبیات فارسی دانشگاه تبریز، تبریز، ایران | ||
چکیده | ||
رسم پیشین در تصحیح متون این بوده است که اقدم نسخ را مطلقاً اساس قرار داده و بهجز در مورد غلطهای فاحشِ نسخة اقدم، عدول از قدیمیترین ضبط را جایز نمیدانستهاند. این روش هرچند در اغلب متون مصحَّح، قرین صواب بوده، لیکن سرشت و سرگذشت دیوان اشعار حافظ و شیوة تدوین غزلیات او به گونهای است که در کار تصحیح شعر او، تکیۀ صِرف بر اقدم نسخ، همیشه به کشف ضبط برتر منجر نمیشود. از یک سو حافظ پیوسته در کار تکمیل جنبههای مختلف شعر خود و احیاناً حک و اصلاح آنها بوده و از دیگرسو، خود اقدام به تدوین اشعارش نکرده است و قدیمترین نسخة مدوّن دیوان حافظ، مورّخ به تاریخی بعد از وفات اوست که به قول مشهور، به دست محمد گلندام سامان یافته است. محتمل است علاوه بر او، کسان دیگری نیز به جمع و تدوین غزلیات حافظ همت گماشته باشند. بر این اساس، علاوه بر اینکه با چندین نسخة اصل یا همان مادرنسخه مواجه هستیم، وجود نسخههای متعدد فرعی و نیز تصرفات کاتبان دیوان او، تعدد ضبطها را باعث شده به گونهای که صِرف مراجعه به نسخ کهنتر موجب از میانبرخاستن اختلاف نظرها در مورد ضبط برتر نمیشود. در چنین حالتی یکی از راهها بررسی ابیات مورد اختلاف بر اساس مستندات متنی و شگردهای بلاغی است. در این مقاله ضمن توجه کامل به وضعیت نسخ در خصوص دوازده بیت از دیوان حافظ، ضبط نهایی آنها را بر اساس همان مستندات و شگردها پیشنهاد کردهایم. | ||
کلیدواژهها | ||
نقد و تصحیح؛ مستندات متنی/معنایی/بلاغی؛ حافظ | ||
مراجع | ||
مقالات
نسخههای خطی:
| ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 90 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 102 |