دانشگاه تبریز
فهرست نشریات دارای اعتبار وزارت علوم، تحقیقات و فناوری
پایگاه استنادی علوم جهان اسلام (ISC)

 آمار

تعداد نشریات45
تعداد شماره‌ها1,361
تعداد مقالات16,731
تعداد مشاهده مقاله53,983,949
تعداد دریافت فایل اصل مقاله16,669,034
ولائی, نادر, رهپیک, سیامک, کاظمی, مسعود. (1401). تحلیل فقهی- حقوقی ضمان غرور با تأکید بر مادۀ 526 قانون مجازات اسلامی مصوب 1392. سامانه مدیریت نشریات علمی, 13(28), 221-248. doi: 10.22034/law.2022.48275.3009
نادر ولائی; سیامک رهپیک; مسعود کاظمی. "تحلیل فقهی- حقوقی ضمان غرور با تأکید بر مادۀ 526 قانون مجازات اسلامی مصوب 1392". سامانه مدیریت نشریات علمی, 13, 28, 1401, 221-248. doi: 10.22034/law.2022.48275.3009
ولائی, نادر, رهپیک, سیامک, کاظمی, مسعود. (1401). 'تحلیل فقهی- حقوقی ضمان غرور با تأکید بر مادۀ 526 قانون مجازات اسلامی مصوب 1392', سامانه مدیریت نشریات علمی, 13(28), pp. 221-248. doi: 10.22034/law.2022.48275.3009
ولائی, نادر, رهپیک, سیامک, کاظمی, مسعود. تحلیل فقهی- حقوقی ضمان غرور با تأکید بر مادۀ 526 قانون مجازات اسلامی مصوب 1392. سامانه مدیریت نشریات علمی, 1401; 13(28): 221-248. doi: 10.22034/law.2022.48275.3009

تحلیل فقهی- حقوقی ضمان غرور با تأکید بر مادۀ 526 قانون مجازات اسلامی مصوب 1392

مطالعات حقوق تطبیقی معاصر
مقاله 10، دوره 13، شماره 28، مهر 1401، صفحه 221-248    اصل مقاله (381.85 K)
نوع مقاله: مقاله پژوهشی
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22034/law.2022.48275.3009
نویسندگان
نادر ولائی* 1؛ سیامک رهپیک2؛ مسعود کاظمی3
1دکتری حقوق خصوصی دانشگاه علوم قضایی و خدمات اداری، تهران
2استاد دانشگاه علوم قضایی و خدمات اداری، تهران
3دانشجوی کارشناسی ارشد حقوق جزا و جرم‌شناسی دانشگاه تهران
چکیده
از گذشته، آثار حقوقی مبتنی بر ترجیح ضمان مباشر در اجتماع سبب و مباشر بوده است. مادۀ 526 قانون مجازات اسلامی مصوب 1392 ظاهراً از این تصور غالب عدول کرده است. قاعدۀ غرور یکی از مصادیق اجتماع مباشر و سبب است. مطابق با نظر مشهور فقها، به جهت مختار بودن مغرور در اتلاف، وی مسئول اولیۀ جبران خسارت است؛ هرچند سبب مؤثری همراه با وی وجود داشته باشد. از این رو، گفته شده است هر واقعه یک انتساب دارد و انتساب آن به مغرور است و اگر ضمان نهایی برعهدۀ غار قرار می‌گیرد به سبب حکم خاص ضمان غرور است. برخی فقهای معاصر این حکم را عادلانه ندانسته و ضمان اولیۀ غار را با قاعدۀ تسبیب توجیه نموده‌اند. مادۀ 526 عوامل ذهنی را مؤثر در تشخیص ضمان سبب و مباشر دانسته و به این سبب در قسمت اخیر آن ماده، جهل یکی از موجبات اقوی بودن سبب از مباشر اعلام شده است. انتساب عرفی خسارت در مادۀ 526 مورد تأکید است و از طرفی در مواد دیگر قانون، معیار قابلیت پیش‌بینی ‌ضرر در تشخیص انتساب خسارت مشاهده می‌شود؛ از این رو، اتلاف با غار که موجب فریب مغرور شده و برای وی تحقق خسارت قابل ‌پیش‌بینی بوده است، تناسب بیشتری دارد.
کلیدواژه‌ها
ارادۀ واسط مختار؛ اکراه؛ رابطۀ سببیّت؛ غرور؛ نظریۀ تناسب
مراجع
الف) فارسی

- کتاب‌ها

  1. بابائی، ایرج، حقوق مسئولیت مدنی و الزامات خارج از قرارداد، (تهران: میزان، چ 2، 1397).
  2. بجنوردی، سید محمد، قواعد الفقهیه، ج 1، (قم: مؤسسۀ عروج، چ 3، 1401ق).
  3. ره‌پیک، حسن، حقوق مسئولیت مدنی و جبران‌ها، (تهران: خرسندی، چ 3، 1395).
  4. صفائی، حسین و رحیمی، حبیب‌اله، مسئولیت مدنی، (تهران: سمت، چ 13، 1399).
  5. طاهری، حبیب‌اله، حقوق مدنی، ج 2، (قم: انتشارات اسلامى وابسته به جامعۀ مدرسین حوزۀ علمیۀ قم، چ 2، 1418ق).
  6. عمید زنجانی، عباسعلی، موجبات ضمان، (تهران: میزان، چ 89، 2013).
  7. کاتوزیان، ناصر، الزام‌های خارج از قرارداد، ج 1، (تهران: دانشگاه تهران، چ 7، 1386).
  8. محقق داماد، سید مصطفی، قواعد فقه، ج 1، (تهران: مرکز نشر علوم اسلامی، چ 13، 1385).
  9. میرمحمدصادقی، حسین، جرایم علیه اشخاص، (تهران: میزان، چ 20، 1394).
  10. هارت و هونوره، سببیّت در حقوق، ترجمۀ حسین آقایی‌نیا، عای صابری تولائی حبیب امامی ارندی و فاطمه موسوی خوشدل، (تهران: میزان، چ 1، 1389).
-  مقاله‌ها

  1. حاجی‌ده‌آبادی، احمد، «تغییرات قاعدۀ اجتماع سبب و مباشر با لحاظ آخرین تحولات قانون‌گذاری در ایران»، مجلۀ حقوق خصوصی، ش 1 (1398).
  2. حاجی نوری، غلامرضا، «مطالعۀ تطبیقی رهیافت‌های سببیّت در مسئولیت مدنی، مطالعات حقوق تطبیقی معاصر، ش 1 (1389).
  3. رحمانی، محمد، «قاعدۀ غرور»، جمعى از مؤلفان زیر نظر شاهرودى سید محمود هاشمى، موسوعة الفقه الإسلامی طبقا لمذهب أهل البیت علیهم السلام، ج 10، (قم: مؤسسۀ دائرة‌المعارف فقه اسلامى بر مذهب اهل بیت علیهم السلام، چ 1، 1423ق).
  4. ره‌پیک، سیامک و ولائی، نادر،«تأملی بر نظریۀ سبب متناسب با بررسی حقوق ایران و حقوق کامن لا»، آموزه‌های فقه مدنی، ش 21 (1399).
  5. قاسم‌زاده، مرتضی، «رابطۀ غرور و تقصیر»، مجلۀ دیدگاه‌های حقوقی، ش 10 و 11 (1377).
  6. عباسی، مراد و فروغی، فضل‌الله، «بازاندیشی مقایسه‎ای دو نظریۀ سبب مقدم در تأثیر و سبب اقوی از مباشر در حقوق کیفری ایران»، مطالعات حقوق تطبیقی معاصر، ش 24 (1400).
  7. لطفی، اسدالله، «قاعدۀ غرور»، مجلۀ دانشکدۀ حقوق و علوم سیاسی، ش 47 (1379).
  8. محسنی، فرید، و ملکوتی، نصیر، «رابطه‌ی سببیّت در قانون مجازات اسلامی مصوب 1392»، مجلۀ حقوقی دادگستری، ش 91 (1394).
ب) عربی

  1. اراکی، محمدعلى، کتاب البیع، ج 1، (قم: مؤسسۀ در راه حق، چ 1، 1415ق).
  2. اصفهانی، محمد (فاضل هندی)، کشف اللثام و الإبهام عن قواعد الأحکام، ج 11، (قم: دفتر انتشارات اسلامى وابسته به جامعۀ مدرسین حوزۀ علمیۀ قم، چ 1، 1416ق).
  3. ایروانى، باقر، دروس تمهیدیة فی القواعد الفقهیة، ج 2، (قم: دارالفقه للطباعة و النشر، چ 3، 1426ق).
  4. آخوند خراسانی، محمدکاظم، حاشیة المکاسب، (تهران: وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامى، چ 1، 1406ق).
  5. بجنوردی، سید حسن، قواعد الفقهیه، ج 1، (قم: نشر الهادی، چ 1، 1419ق).
  6. ___________ ، قواعد الفقهیه، ج 20، (قم: نشر الهادی، چ 1، 1419ق).
  7. حسینی مراغی، میر عبد‌الفتاح، العناوین الفقهیة، ج 2، (قم: دفتر انتشارات اسلامى وابسته به جامعۀ مدرسین حوزۀ علمیه، چ 1، 1417ق).
  8. حکیم، سید محسن، نهج الفقاهه، (قم: انتشارات 22 بهمن، بی‌تا)
  9. حلی، ابوالقاسم، (محقق حلی)، شرائع الاسلام، تعلیق: سید صادق شیرازی، ج 4، (تهران: انتشارات استقلال، چ 2، 1409ق).
  10. خوانساری، احمد، جامع المدارک فی شرح مختصر النافع، ج 6، (قم: مؤسسۀ اسماعیلیان، چ 1، 1405ق).
  11. رشتی، میرزا حبیب‌اله، کتاب الغصب، (بی‌تا).
  12. صدر، سید محمدباقر، بحوث فی شرح العروه الوثقی، ج 4، (قم: مجمع الشهید آیة الله الصدر العلمی، چ 2، 1408ق).
  13. طباطبایى بروجردی، آقا حسین، تقریرات ثلاث، (قم: دفتر انتشارات اسلامى وابسته به جامعۀ مدرسین حوزۀ علمیۀ قم، چ 1، 1413ق).
  14. طباطبایى یزدی، محمدکاظم، حاشیة المکاسب، ج 1، (قم: مؤسسۀ اسماعیلیان، چ 2، 1421ق).
  15. عاملی کرکی، علی (محقق ثانی)، جامع المقاصد فی شرح القواعد، ج 6، (قم: مؤسسۀ آل البیت علیهم السلام، چ 2، 1414ق).
  16. عاملی، زین‌العابدین (شهید ثانی)، الروضة البهیة فی شرح اللمعة الدمشقیة، ج 7، (قم: داورى، چ 1، 1410ق).
  17. علامه حلی، تذکره الفقها، (قم: مؤسسۀ آل البیت علیهم السلام، چ 1، 1388ق).
  18. غروی نائینی، محمدحسین، منیة الطالب فی حاشیة المکاسب، ج 1، (تهران، المکتبة المحمدیة، چ 1، 1373ق).
  19. _____________، الرسائل الفقهیة، (قم: مؤسسۀ معارف اسلامى امام رضا علیه‌السلام، چ 1، 1421ق).
  20. مکارم شیرازی، ناصر، القواعد الفقهیة، ج 2، (قم: مدرسه امام امیرالمؤمنین‌- علیه السلام، چ 3، 1411ق).
  21. موسوی الخمینى، سید روح‌اللّه، کتاب البیع، ج 2،(تهران: مؤسسۀ تنظیم و نشر آثار امام خمینى قدس سره، چ 1، 1421ق).
  22. موسوی خوئی، سید ابوالقاسم، موسوعة الإمام الخوئی، ج 26، (قم: مؤسسة إحیاء آثار الإمام الخوئی، چ 1، 1418ق).
  23. نجفی، جعفر (کاشف الغطاء)، القواعد الستة عشر، (نجف: مؤسسۀ کاشف الغطاء، بی‌تا).
  24. __________، انوار الفقاهة- کتاب الغصب، (نجف: مؤسسۀ کاشف الغطاء، چ 1، 1422ق).
  25. نجفی، محمدحسن، جواهر الکلام فی شرح الشرایع الاسلام، ج 37، ( بیروت: دار احیاء التراث العربی، چ 1، 1404ق).
  26. نراقی، مولى محمد، مشارق الأحکام، (قم: کنگرۀ نراقیین ملامهدى و ملااحمد، چ 2، 1422ق).
آمار
تعداد مشاهده مقاله: 586
تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 377


سامانه مدیریت نشریات علمی. قدرت گرفته از سیناوب