تعداد نشریات | 44 |
تعداد شمارهها | 1,298 |
تعداد مقالات | 15,883 |
تعداد مشاهده مقاله | 52,116,572 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 14,887,921 |
بررسی تغییرات رژیم جریان هیدرولوژیکی و مؤلفه جریان محیط زیستی EFCs در رودخانه خیاوچای در یک دوره 30 ساله | ||
هیدروژئومورفولوژی | ||
دوره 10، شماره 37، دی 1402، صفحه 43-25 اصل مقاله (1.03 M) | ||
نوع مقاله: پژوهشی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22034/hyd.2023.54796.1672 | ||
نویسندگان | ||
حسن ستایشی نساز1؛ صیاد اصغری سراسکانرود* 2؛ رئوف مصطفیزاده3؛ عقیل مددی2 | ||
1دانشجوی دکتری ژئومورفولوژی، گروه جغرافیای طبیعی، دانشکده علوم اجتماعی، دانشگاه محقق اردبیلی، اردبیل، ایران | ||
2استاد گروه جغرافیای طبیعی، دانشکده علوم اجتماعی، دانشگاه محقق اردبیلی، اردبیل، ایران | ||
3دانشیار گروه آموزشی منابع طبیعی و عضو پژوهشکده مدیریت آب، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه محقق اردبیلی، اردبیل، ایران | ||
چکیده | ||
رودخانهها دارای اهمیت بسیار بالا از نظر استفادههای انسانی و کارکردهای اکولوژیک هستند. در تحیق حاضر مولفههای جریان محیط زیستی رودخانه خیاوچای در دورههای متوالی 5 ساله تعیین شده است. در این راستا تغییرات مولفههای جریان محیط زیستی رودخانه خیاوچای با استفاده از نرمافزار IHA مشخص شد. بر اساس نتایج، مقادیر جریانهای کمینه در دوره اول (1367 تا 1396) بالا بوده است ولی در دوره اخیر (1391 تا 1398) کاهش پیدا کرده است. همچنین کاهش مقادیر دبی شاخصهای جریانهای حداکثر و افزایش تعداد روزهای دبی صفر به تعداد 174 روز نیز ناشی از کاهش آبدهی رودخانه بوده است. مقدار مولفههای نرخ اوجگیری و نرخ فروکش در دورههای اخیر افزایش پیدا کرده است. مقادیر شاخصهای تداوم جریان کمینه، و فراوانی جریان کمینه در رودخانه خیاوچای افزایش داشته است. بر اساس تغییر مقادیر شاخص پراکندگی جریان، وقوع جریانهای شدید و یا بسیار کم در رودخانه بهدلیل کاهش جریانهای کمینه و افزایش دبیهای سیلابی تشدید شده است. بدر دورههای ابتدایی رژیم جریان رودخانه طبیعی بوده و در ایام سال با دبی بالاتر از 01/0 مترمکعب درثانیه جریان داشته است، درحالیکه، در دوره 7 ساله اخیر کاهش پیدا کرده و به میزان 001/0 مترمکعب درثانیه رسیده است. براساس تغییرات تداوم جریان در دورههای اخیر تداوم رودخانه به 50 الی 60 درصد ایام سال با دبی بسیار کم تغییر پیدا نموده است. در مجموع میتوان گفت که تغییر مولفههای محیط زیستی جریان در راستای کاهش دبی و افزایش روزهایی با دبی صفر بوده است که میتواند ناشی از کاهش بارندگی و وقوع خشکسالیها باشد. | ||
کلیدواژهها | ||
منحنی تداوم جریان؛ تغییر رژیم جریان؛ جریانهای کمینه؛ آستانه تغییر؛ رودخانه خیاوچای مشگینشهر | ||
مراجع | ||
Amini, H., Esmali-Ouri, A., Mostafazadeh, R., Sharari, M., & Zabihi, M. 2019a. Hydrological drought response of regulated river flow under the influence of dam reservoir in Ardabil Province. Earth and Space Physics, 45(2): 473-486. (In Persian).
Amini, H., Esmali-Ouri, A., Mostafazadeh, R., Sharari, M., & Zabihi, M. 2019b. Hydrological drought assessment and analysis of its characteristic using the Stream flow Drought Index (SDI) at hydrometry stations in the province of Ardabil. Watershed Management Research, 32(3): 21-36. (In Persian).
Asiabi Hir, R., Mostafazadeh, R., Raoof, M., & Esmali Ouri, A. 2018. Multi- Criteria evaluation of water poverty index spatial variations in some watershed of Ardabil Province: Ecohydrology, 4(4): 997- 1009. (In Persian).
Buffagni, A., Armanini, D.G., Erba, S., 2009. Does lentic-lotic character of rivers affect invertebrate metrics used in the assessment of ecological quality? J. Limnol., 68: 95–109.
Bunn, S.E., Arthington, A.H., 2002. Basic Principles and Ecological Consequences of Altered Flow Regimes for Aquatic Biodiversity. Environmental Management, 30, 4: 492–507.
De Girolamo, A.M., Porto, A.L., Pappagallo, G., Gallart, F. 2015. Assessing flow regime alterations in a temporary river – the River Celone case study, Journal of Hydrology and Hydromechanics., 63, 3, 263–272.
Eivazi, M., Alaie, N., Mostafazadeh, R. 2022. Temporal changes in runoff and sediment of rivers in Sabalan Mountain, Journal of Watershed Management Research, 13(26): 43-57. (In Persian).
European Parliament. 2000. Directive 2000/60/EC of the European Parliament and of The Council of 23 October 2000 establishing a Framework for Community Action in the Field of Water Policy (Water Framework Directive).
Hering, D., Buffagni, A., Moog, O., Sandin, L., Sommerhäuser, M., Stubauer. I., Feld, C., Johnson, R., Pinto, P., Skoulikidis, N., Verdonschot, P., Zahrádková, S., 2003. The development of a system to assess the ecological quality of streams based on macroinvertebrates – design of the sampling programme within the AQEM project. Hydrobiologia, 88: pp345–361.
Kazemi, R., Bayat, R. 2017. Investigation of the Effects of Land use Change on Low flow Indices (Case study: Taleghan catchment).Journal of Water and Soil Conservation, 24(1): 287-294. doi: 10.22069/jwfst.2017.11473.2590 (In Persian).
Kazemi, S.Gh., Raoof, M., Hosseini, Y., Mostafazadeh, R., Mirzaei, S., 2017. Probabilistic analysis of flood events of Khiavchi river (Pole-Soltan station). 16th Iranian Hydraulic Conference, 6-7 September, Ardabil. (In Persian).
Khosravi, G., Sadoddin, A., Ownegh, M., Bahremand, A., Mostafavi, H. 2019. Classification and identification of changes in river flow regime using the Indicators of Hydrologic Alteration (IHA) Case study: (The Khormarud River- Tilabad Watershed- Golestan Province). Iranian journal of Ecohydrology, 6(3): 651-671. doi: 10.22059/ije.2019.269287.982 (In Persian).
Kiani T, Pourbashir Hir M. 2018. Analyzing the hydro-morphological indicators of the Balharoud river with the aim of determining the trend and causes of riverbed change. Journal of Applied Researches in Geographical Sciences 18 (49):111-125 (In Persian).
Kiani T, Pourbashir Hir M. 2018. Analyzing the hydro-morphological indicators of the Balharoud river with the aim of determining the trend and causes of riverbed change. Journal of Applied researches in Geographical Sciences, 18 (49) :111-125 (In Persian).
Martín, E.J., Ryo, M., Doering, M., Robinson, C.T. (2018). Evaluation of restoration and flow interactions on river structure and function: Channel widening of the thur river, switzerland. Water, 10(4), 439.
Mathews R, Richter B.D. 2007. Application of the indicators of hydrologic alteration software in environmental flow setting. J. Am. Water Res. Assoc. 2007; 43: 1400–1413.
Mehri, S., Mostafazadeh, R., Esmali-Ouri, A., & Ghorbani, A. 2017. Temporal and spatial changes of basal flow in rivers of Ardabil province: Earth and Space Physics. 43 (3): 623-634. (In Persian).
Nasiri khiavi, A., Faraji, A., & Mostafazadeh, R. (2019). Streamflow response to rainfall changes using the climate elasticity index in hydrometric stations of Ardabil province, Hydrogeomorphology, 21(6):1-22. (In Persian).
Nasiri khiavi, A., Mostafazadeh, R (2019) Spatio-temporal assessment of river flow discharge variability indices in some watersheds of Ardabil province. Hydrogeomorphology, 17:23-44. (In Persian).
Pirouzi, E., Madadi, A., Asghari saraskanroud, S. 2020. Investigation of Hydrological and Morphological Changes in Givi chay Due to the Construction of Givi Dam. Geography and Development, 18(61): 29-58. doi: 10.22111/gdij.2021.5833.
Poff N.L. 1996. A hydrogeography of unregulated streams in United States and an examination of scale-dependance in some hydrological discriptors.Freshwater Biology, 36 pp:71-91.
Poff, N.L., Richter, B., Arthington, A.H., Bunn, S.E., Naiman, R.J., Kendy, E., Acreman, M., Apse, C., Bledsoe, B.P., Freeman, M., Henriksen, J., Jacobson, R.B., Kennen, J., Merritt, D.M., O’Keeffe, J., Olden, J.D., Rogers, K., Tharme, R.E., Warner, A., 2010. The Ecological Limits of Hydrologic Alteration (ELOHA): a new framework for developing regional environmental flow standards. Freshwater Biology, 55, 147–170.
Rezaei Moghaddam, M.H., Sarvati, M.R., Asghari Sareskanrood, S. (2012). Investigation of geometric alterations of Gezel Ozan River considering Geomorphologic and Geologic parameters. Geography and Environmental Planning, 2012; 23(2): 1-14. (In Persian).
Richter B.D, Baumgartner J.V, Wigington R, and Braun D. P. 1997. How much water does a river need? Freshwater Biology; 37: 231-249.
Richter B.D, Davis M.M, Apse C, Konrad C. 2011. A presumptive standard for environmental flow protection. River Research; 28: 1312–1321.
Richter BD, Baumgartner JV, Powell J, Braun DP. 1996. A method for assessing hydrologic alteration within ecosystems. Conservation Biology; 10(4):1163–1174.
Sheikh, Z., Yazdani, M. R., Moghaddam nia, A. 2019. Spatio-temporal changes evaluation of Flow Duration Curve Seasonal Indexes (FDCSI) during four decades in Namak Lake Basin. Iran-Water Resources Research, 15(2): 39-56. (In Persian).
Smakhtin V, Anputhas M. 2006. An assessment of environmental flow requirements of Indian river basins. Colombo, Sri Lanka: International Water Management Institute. 2006; 42 p.
Smakhtin V.U, Revenga C, Do ll, P. 2004. Taking into account environmental water requirements in global scale water resources assessments. Research Report 2 of the CGIAR Comprehensive Assessment Program of Water Use in Agriculture. Colombo, Sri Lanka: International Water Management Institute, 24 pp.
Tharme R.E. 2003. A global perspective on environmental flow assessment: emerging trends in the development and application of environmental flow methodologies for rivers", Published online in Wiley Inter Science.
The Nature Conservancy. Indicators of Hydrologic Alteration Version 7.1 User's Manual.. 2009; 81pp.Available online at: https://www.conservationgateway.org
Zoppini, A., Amalfitano, S., Fazi, S. Puddu, A., 2010. Dynamics of a benthic microbial community in a riverine environment subject to hydrological fluctuations (Mulargia River, Italy). Hydrobiologia, 657, 1, 37–51. | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 512 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 229 |