تحلیل عوامل موثر بر کم‌کربن‌سازی شهری در ایران (مطالعه موردی: شهر ارومیه)

تغییرات اقلیمی گسترده و عواقب ناشی از آن بر حوزه‌های اقتصادی، اجتماعی، سیاسی و ... جوامع جهانی را بر اتخاذ تصمیمات جدی و تغییر راهبردهای توسعه‌ای وادار کرده است. کاهش انتشار گازهای گلخانه‌ای که عاملی مهم بر گرمایش کره زمین بوده، یکی از این راهبردها است. شهر به عنوان کانون‌ جمعیتی و تنوعی از فعالیت‌های آلوده‌کننده، مرکز مهم تولید گازهای گلخانه‌ای است. این مسئله در کشورهای در حال توسعه از جمله ایران بیشتر قابل مشاهده است. شهر ارومیه نیز با دارا بودن نقش تجاری-خدماتی و رشد روزافزون جمعیت آن، پیش‌بینی می‌گردد در آینده‌ای نزدیک با معضلات آلودگی هوایی شدیدی مواجه شود. این در حالی است که تاکنون در قلمرو مطالعاتی این تحقیق، پژوهشی با این مضمون صورت نگرفته است و نتایج مشابهی را نداشته است. در همین راستا این پژوهش می‌کوشد با بررسی مبانی نظری و پیشینه آن، مولفه‌ها و شاخصه‌های موثر بر کم‌کربن‌سازی شهری را تشخیص داده و به هدف پژوهش که تحلیل و ارائه آن‌ها برای طرح‌ها و راهبردهای شهری آتی است، دست پیدا کند. به همین جهت پژوهش حاضر با استفاده از روش تحقیق تحلیل عاملی تاییدی و مدل معادلات ساختاری انجام شده و به صورت پیمایشی و کتابخانه‌ای صورت گرفته است. رویکرد روش شناختی پژوهش نیز از نظر ماهیت داده‌ها، کمی است. ابزار اصلی برای گردآوری داده‌ها پرسشنامه بسته با طیف لیکرت است. برای تجزیه و تحلیل اطلاعات از نرم‌افزارهای SPSS21 و AMOS23  استفاده گردید. در نهایت آزمون‌های مختلف برازش انجام شده و مطلوبیت آن‌ها مورد سنجش قرار گرفت. نتایج حاصله نشان می‌دهد که مولفه‌ها و شاخصه‌های مختلف با میزان تاثیر متفاوت بر کم‌کربن‌سازی شهری موثر است. بارهای عاملی حاصله، بیانگر میزان تاثیر آن‌ مولفه‌ها و شاخصه‌ها بر کم‌کربن‌سازی است. در میان این مولفه‌ها و شاخصه‌ها، گزینه‌های مرتبط با حفظ جنگل‌ها، حمل‌و‌نقل پاک و پیاده‌محوری، استفاده از انرژی‌های پاک و ... ، بیشترین بار عاملی را به‌ترتیب دریافت کرده و نشان هشداری را بر سیاست‌های اتخاذی ارگان‌های مسئول در حوزه را دارد. حرکت به سمت مولفه‌های بیان شده، گامی بزرگ جهت تشکیل یکی از سه ضلع توسعه پایدار است.