دانشگاه تبریز
فهرست نشریات دارای اعتبار وزارت علوم، تحقیقات و فناوری
پایگاه استنادی علوم جهان اسلام (ISC)

 آمار

تعداد نشریات45
تعداد شماره‌ها1,361
تعداد مقالات16,732
تعداد مشاهده مقاله53,987,512
تعداد دریافت فایل اصل مقاله16,674,070
منوچهری, علی, کریمی, علیرضا, صادقی, مقصود علی. (1401). عملکرد حکومت صفویه پیرامون کانون‌ها و مراکز شکل‌گیری افکار عمومی. سامانه مدیریت نشریات علمی, 13(32), 147-171. doi: 10.22034/jiiph.2022.43929.2158
علی منوچهری; علیرضا کریمی; مقصود علی صادقی. "عملکرد حکومت صفویه پیرامون کانون‌ها و مراکز شکل‌گیری افکار عمومی". سامانه مدیریت نشریات علمی, 13, 32, 1401, 147-171. doi: 10.22034/jiiph.2022.43929.2158
منوچهری, علی, کریمی, علیرضا, صادقی, مقصود علی. (1401). 'عملکرد حکومت صفویه پیرامون کانون‌ها و مراکز شکل‌گیری افکار عمومی', سامانه مدیریت نشریات علمی, 13(32), pp. 147-171. doi: 10.22034/jiiph.2022.43929.2158
منوچهری, علی, کریمی, علیرضا, صادقی, مقصود علی. عملکرد حکومت صفویه پیرامون کانون‌ها و مراکز شکل‌گیری افکار عمومی. سامانه مدیریت نشریات علمی, 1401; 13(32): 147-171. doi: 10.22034/jiiph.2022.43929.2158

عملکرد حکومت صفویه پیرامون کانون‌ها و مراکز شکل‌گیری افکار عمومی

فصلنامه تاریخ نامه ایران بعد از اسلام
مقاله 8، دوره 13، شماره 32، مهر 1401، صفحه 147-171    اصل مقاله (465.36 K)
نوع مقاله: مقاله پژوهشی
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22034/jiiph.2022.43929.2158
نویسندگان
علی منوچهری1؛ علیرضا کریمی* 2؛ مقصود علی صادقی3
1دکتری تاریخ ایران اسلامی دانشگاه تبریز
2دانشیار دانشگاه تبریز
3دانشیار دانشگاه تربیت مدرس تهران
چکیده
افکار عمومی هرچند پدیده‌ای کهن است، اما مصطلح شدن آن به این نام و سپس بررسی علمی آن در دوران معاصر اتفاق افتاده است و در روزگاران پیشین به‌صورت علمیِ امروزی رایج و موردنظر نبود اما واقعیت افکار عمومی، فارغ از این‌که چه نامی بر آن بگذاریم، چون بر مبنای وجود عامه مردم شکل می‎گیرد همیشه در جامعه ایران وجود داشته است. تصور تاریخی‌ای که از حکومت‎های استبدادی پیشامدرن وجود دارد این است که مردم در نزد آن‌ها به‌عنوان اساس تشکیل افکار عمومی از هیچ جایگاه و اهمیتی برخوردار نبوده‌اند و بنابراین حکومت هیچ‌گونه تلاشی در راستای اغنای افکار عمومی و توجه به کانون‌های شکل‌گیری آن نداشته است. در دوره صفوی اماکن سنتی تجمع مردم و شکل‌گیری افکار عمومیِ بازمانده از ادوار گذشته مانند مساجد و میادین وجود داشتند. در کنار این دو، مکان تازه‌شکل‌گرفته قهوه‌خانه و کارکرد متفاوت آن نیز حکومت را واداشته بود تا در مواجهه با آن‌ها راهکارهای متفاوتی در نظر بگیرد. علاوه بر این حکومت صفویه نیازمند ترویج بنیادین تشیع و ایدئولوژی حکومتی خود نیز بود. در اینجا پرسشی که مطرح می‌شود این است که عملکرد حکومت صفویه در مواجهه با شرایط مذکور چگونه بود؟ پژوهش پیش رو بر آن است تا با ابتنا بر روش توصیفی‌تحلیلی و با تکیه بر منابع کتابخانه‎ای رویکرد و عملکرد حکومت صفویه را در راستای نظارت و کنترل کانون‌های شکل‌گیری افکار عمومی را مورد مطالعه و بررسی قرار دهد. یافته‌های پژوهش نشان می‌دهد که حکومت صفویه به‌عنوان یک حکومت استبدادی پیشامدرن در طول دوران قدرت خود ضمن توجه به افکار عمومی جامعه خود، بر آن بوده است تا مراکز و کانون‎های شکل‌گیری و جهت‌دهی افکار عمومی را تحت کنترل و نظارت خود قرار دهد. برخی از مکان‎های تجمع مردم مانند مساجد و میادین که از قبل وجود داشته و نیز قهوه‌خانه‎ها را که پدیده‎ای نوظهور به‌شمار می‎رفته است، به‌صورت مستقیم و غیرمستقیم تحت کنترل و نظارت خود داشته و از برخی نهادها چون مدارس نیز در راستای گسترش و تقویت ایدئولوژی خود استفاده می‎کرده است.
کلیدواژه‌ها
صفویه؛ افکار عمومی؛ مسجد؛ مدرسه؛ قهوه‌خانه؛ میدان
مراجع
کتاب‌ها

  • افوشته‌ای نطنزی، محمودبن هدایت‌الله (1373)، نقاوه الاثار فی ذکرالاخیار، به اهتمام احسان اشراقی، تهران، انتشارات علمی و فرهنگی.
  • اولیا چلبی (1338)، سیاحتنامه، چاپ حسین نخجوانی، تبریز.
  • اولئاریوس، آدام (1385)، سفرنامه آدام اولئاریوس: ایران عصر صفوی از نگاه یک آلمانی، ترجمه از متن آلمانی و حواشی احمد بهپور، تهران، ابتکار نو.
  • بهرام‌نژاد، محسن (1397)، تاریخ فرهنگ و تمدن ایران در دوره صفویه با تأکید بر هویت فرهنگی، تهران، انتشارات سمت.
  • تاورنیه، ژان باتیست (1382)، سفرنامه تاورنیه، ترجمه حمید ارباب شیرانی، تهران، انتشارات نیلوفر.
  • جعفریان، رسول (1378)، قصه‌خوانان در تاریخ اسلام و ایران، تهران، انتشارات دلیل.
  • جنابدی، میرزا بیگ حسن (1378)، روضه‌الصفویه، به کوشش غلامرضا طباطبایی مجد، تهران، بنیاد موقوفات دکتر محمود افشار.
  • جهانگشای خاقان (1364)، بی‌نا، مقدمه و پیوست دکتر الله دتا مضطر، اسلام آباد، مرکز تحقیقات فارسی ایران و پاکستان.
  • حسینی، خورشاه بن قباد (1379)، تاریخ ایلچی نظام شاه، تصحیح، تحشیه و اضافات محمدرضا نصیری، کوئیچی هانهدا، تهران، انجمن آثار و مفاخر فرهنگی.
  • حسینی خاتون‌آبادی، سیدعبدالحسین (1352)، وقایع‌السنین و الاعوام، تهران، کتابفروشی اسلامیه.
  • خواجگی اصفهانی، محمدمعصوم (1368)، خلاصه‌السیر؛ تاریخ روزگار شاه صفی صفوی، تهران، علمی.
  • روملو، حسن‌بیگ (1357)، احسن‌التواریخ، به تصحیح و تحشیه عبدالحسین نوایی، تهران، انتشارات بابک.
  • زویری، محجوب (1381)، ابومسلم‌نامه و نقش اجتماعی آن در تاریخ اجتماعی عصر صفوی، تهران، بقعه.
  • سانسون، مارتین (1346)، سفرنامه سانسون (وضع کشور ایران در زمان شاه سلیمان صفوی)، ترجمه تقی تفضلی، تهران، بی‌نا.
  • شاردن، ژان (1372)، سفرنامه شاردن، ترجمه اقبال یغمائی، تهران، انتشارات توس.
  • شاملو، ولی‌قلی بن داودقلی (1371)، قصص الخاقانی، تصحیح سیدحسن سادات ناصری، تهران، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی.
  • شیرازی، خواجه زین‌العابدین علی (عبدی بیگ) (1369)، تکلمه‌الاخبار، مقدمه، تصحیح و تعلیقات عبدالحسین نوائی، تهران، نشر نی.
  • عالم‌آرای صفوی (1350)، بی‎نا، به کوشش یدالله شکری، تهران، انتشارات بنیاد فرهنگ ایران.
  • فخرالزمانی قزوینی، ملاعبدالنبی (1363)، تذکره میخانه، به کوشش احمد گلچین معانی، تهران، اقبال.
  • کاتف، فدت آفاناس یویچ (1356)، سفرنامه کاتف، ترجمه محمدصادق همایون‌فرد، ویرایش عبدالعلی سیاوشی، تهران، کتابخانه ملی ایران.
  • کارری، جملی (1348)، سفرنامه کارری، ترجمه عباس نخجوانی و عبدالعلی کارنگ، [بی‌جا] وزارت فرهنگ و هنر، اداره کل فرهنگ و هنر آذربایجان شرقی: موسسه انتشارات فرانکلین.
  • منشی ترکمان، اسکندربیک منشی. (1382)، تاریخ عالم‌آرای عباسی، تهران، انتشارات امیرکبیر.
  • منشی قزوینی، بوداق (1378)، جواهرالاخبار (بخش تاریخ ایران از قراقویونلو تا سال 984ه.ق)، تصحیح محسن بهرام‌نژاد، تهران، نشر میراث مکتوب.
  • نصرآبادی اصفهانی، میرزا محمدطاهر (1317)، تذکره نصرآبادی، تصحیح وحید دستگردی، تهران، چاپخانه ارمغان.
  • نصیری، محمدابراهیم بن زین‌العابدین (1373)، دستور شهریاران، به کوشش نادر نصیری مقدم، تهران، مجموعه انتشارات ادبی و تاریخی موقوفات دکتر محمود افشار یزدی.
  • واله اصفهانی، محمد یوسف بن حسین (1372)، خلدبرین، به کوشش میرهاشم محدث، تهران، بنیاد موقوفات دکتر محمود افشار یزدی.
  • وحید قزوینی، محمدطاهر (1329)، عباسنامه، تصحیح و تحشیه ابراهیم دهگان، اراک، کتابفروشی داودی.
مقاله‌ها

  • ذکاوتی قراگزلو، علیرضا، «اسکندرنامه نقالی و جایگاه آن در داستان‌های عامیانه»، آینه میراث، شماره سوم، 1382.
  • ذکاوتی قراگزلو، علیرضا، «رموز حمزه یا امیرحمزه صاحبقران»، آینه میراث، شماره دوم، 1387.
  • صادقی، مقصودعلی، «جایگاه سنگ‌نبشته‌های ایران دوران اسلامی در پژوهش تاریخ مردمان فرودست»، تاریخ مردم، شماره‌های چهارم و پنجم، 1396.
منابع انگلیسی

  • Membre, m. (1993), mission to the lord sophy of Persia, psdkd
آمار
تعداد مشاهده مقاله: 359
تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 365


سامانه مدیریت نشریات علمی. قدرت گرفته از سیناوب