تعداد نشریات | 44 |
تعداد شمارهها | 1,303 |
تعداد مقالات | 16,020 |
تعداد مشاهده مقاله | 52,489,487 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 15,217,047 |
تحلیل ساختاری مکاتیب عبدالله قطب | ||
زبان و ادب فارسی (نشریه سابق دانشکده ادبیات دانشگاه تبریز) | ||
مقاله 11، دوره 76، شماره 248، اسفند 1402، صفحه 197-211 اصل مقاله (456.12 K) | ||
نوع مقاله: علمی- پژوهشی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22034/perlit.2022.52866.3363 | ||
نویسندگان | ||
آرزو پوریزدانپناه کرمانی* 1؛ زینب شیخ حسینی2 | ||
1گروه زبان و ادبیّات فارسی، دانشگاه یزد، یزد، ایران | ||
2گروه رشتة زبان و ادبیّات فارسی دانشکده حضرت نرجس(س)، دانشگاه ولی عصر (عج) رفسنجان، رفسنجان، ایران | ||
چکیده | ||
مکتوبات یکی از گونههای مهم ادبیّات و انواع نثر فارسی است که در دورههای مختلف تاریخی از نظر ادبی، اجتماعی، تاریخی و سیاسی از اهمّیت شایانی برخوردار بوده است. عرفای اسلامی با استفاده از فن مکتوبنگاری و با پیروی از پیشوایان دین، اقدام به نگارش نامههایی برای انتقال آموزههای عرفانی و هدایت سالکان طریقت کردهاند. عبدالله قطب یکی از عارفان برجستة قرن نهم هجری است که اقدام به تأسیس جامعهای آرمانی و مدینهای فاضله با عنوان «اخوان آباد» در حوالی جهرم کرد. وی از طریق نگارش مکتوبات به ادارة این جامعة آرمانی و هدایت و تعلیم مریدان خود پرداخت؛ مکتوباتی که هم از نظر نثر شیوای فارسی و هم از نظر دربرداشتن نکات ارزشمند عرفانی برای ارشاد و تعلیم سالکان درخور توجّه است. بر این اساس، در این جستار با روش تحلیلی ـ توصیفی ساختار مکاتیب قطب مورد بررسی قرار گرفته است. یافتههای تحقیق حکایت از آن دارد ویژگیهای سبکی نگارش قطب، یعنی گرایش به سادهنویسی و ایجاز و اختصار، ساختار مکتوبات وی را دستخوش تغییر قرارداده و همین امر سبب تفاوت مکاتیب قطب در قیاس با سایر مکتوبات عرفانی شده است. این مکتوبات در زمرة مکتوبات اخوانی و چند سویه جای میگیرد. | ||
کلیدواژهها | ||
مکتوبات؛ عبدالله قطب بن محیی؛ قرن نهم هجری؛ نثر فارسی؛ ساختار | ||
مراجع | ||
بدیعی، محمّدمهدی (1384). سیر تاریخى نگارش مکاتیب عرفانى. آیینه پژوهش، شماره 96، صص 45 ـ 50.
بهار، محمّدتقی (1386). سبکشناسی. ج3، تهران: امیرکبیر.
بیگدلی، سعید بزرگ و فرزاد کریمی (1390). «بررسی و تحلیل حکمتهای تجربی در آثار منثور فارسی صوفیه تا قرن هشتم». ادبیّات عرفانی و اسطورهشناختی، سال 7، شمارۀ 24، صص 67 ـ 104.
توانایی، حیدر؛ محمّدجواد ناسک جهرمی و زینب رحمانیان (1396). «شناسایی دو اثر ناشناخته از عبدالله قطب بن محیی و معرّفی شاگردش شیخ شهابالدین دانیالی جهرمی». فصلنامۀ شعر و زبان معاصر، دورۀ 2، شماره 1، صص 1 ـ 19.
جهادی حسینی، سیّد امیر و نازنین رستمیزاده (1399). «جستاری در مکتوبات عرفانی (برپایۀ مکتوبات غزّالی، سنایی، مولانا و عینالقضات)». ادبیّات عرفانی و اسطورهشناختی، سال 16، شمارۀ 1، صص 75 ـ 104.
حاذقی، ابوالفضل (1344). «مکاتیب قطب ابن محیی و مکتب عرفانی او». مهر، سال یازدهم، شماره 7، صص 393 ـ 397.
خطیبی، حسین (1398). فن نثر در ادب پارسی. چاپ ششم، تهران: زوّار.
خنجی اصفهانی، فضلالله بن روزبهان (1382). تاریخ عالمآرای امینی. تصحیح محمّداکبر عشیق. ج1، تهران: میراث مکتوب.
دانشگر، مریم (1391). «یافتههایی پیرامون زندگی عبدالله قطب محیی و موقعیت جغرافیایی اخوانآباد». پژوهشهای علوم تاریخی، دوره 4، شمارۀ 1، شمارۀ پیاپی ، صص 95 ـ 110.
رستگار فسایی، منصور (1380). انواع نثر فارسی. تهران: سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی (سمت).
رضایی، حمید؛ محمّدابراهیم ایرجپور و زهرا نوربخش (1392). «بررسی سبکی نثر ترسل و انشا در عصر صفوی با تأکید بر نامۀ نامی». سبکشناسی نظم و نثر فارسی (بهار ادب)، سال ششم، شمارۀ 2، پیاپی 20، صص 225 ـ 241.
سراج طوسی، ابونصر (1382). اللمع فی التصوف. ترجمۀ مهدی محبّتی، تهران: اساطیر.
صدرینیا، باقر و الهه رجبیفر (1400). «بررسی و تحلیل نخستین مکاتبات عارفان (مکتوبات ذوالنون مصری و جنید بغدادی)». ادبیّات عرفانی و اسطورهشناختی، سال 17، شماره 63، صص 153 ـ 184.
قزوینی، محمّد (1339). «رسائل قطب بن محیی»، یغما. سال سیزدهم، شمارۀ پنجم، صص 225 ـ 235.
قطب بن محیی، عبدالله (1384). مکاتیب. قم: نوید اسلام.
همایی، جلالالدین (1384). فنون بلاغت و صناعات ادبی. چاپ بیست و سوم، تهران: نشر هما. | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 341 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 160 |