
تعداد نشریات | 45 |
تعداد شمارهها | 1,365 |
تعداد مقالات | 16,774 |
تعداد مشاهده مقاله | 54,088,011 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 16,801,750 |
مفهوم تجربه نزد هگل و وایتهد: شناخت و فراشناخت | ||
مجله پژوهش های فلسفی | ||
دوره 19، شماره 50 - شماره پیاپی 20، فروردین 1404، صفحه 465-488 اصل مقاله (516.87 K) | ||
نوع مقاله: مقاله علمی- پژوهشی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22034/jpiut.2022.52427.3279 | ||
نویسنده | ||
سید مختار مومنی* | ||
دانشجوی دکتری، گروه فلسفه، دانشگاه تبریز، تبریز، ایران | ||
چکیده | ||
بحث از تجربه نزد هگل و وایتهد با یک مبنای اساسی و شبیه بههم، مطرح اما در دو مسیر کاملاً متفاوت بسط مییابد. مبنای این دو فیلسوف در مورد تجربه گره زدن بحث از آن به چیستی هستی است؛ هر چند این موضوع نیز بهرغم شباهتهایی که میانشان هست، متفاوت مینماید. هگل واقعیت را در صیرورت میداند تا روح به مرحلۀ نهایی خود برسد. بنابراین تجربه را در این ساختار مورد توجه قرار داده و معنا و مفهومی در حوزۀ شناخت برای آن قائل میشود. وایتهد نیز به صیرورت قائل است اما به روح قائل نیست و هر چه به تجربه دربیاید را واقعیت میداند. بنابراین مفهوم تجربه نزد او از حوزۀ شناخت بیرون میرود. ما در بررسی و تحلیل تجربه میان این دو فیلسوف با اینکه حضور مبنای مشترک را همهجا میتوانیم دریابیم، اما میبینیم در بیشتر موارد این دو از هم متمایز میشوند و این موضوع به علت فهم متفاوت هر یک از تجربه است. ما در تحقیق حاضر سعی کردهایم با مبنا قرار دادن مفهوم و ویژگیهای تجربه میان هگل و وایتهد و با استفاده از آثاری که توانستیم مطالعه کنیم، در پاسخ به این پرسش که: «اگر آنچه از تجربه نزد هگل و وایتهد میتوانیم دریابیم را در برابر هم قرار دهیم، چه چیزی بهدست خواهیم آورد؟» ضمن نشان دادن وجوه «شباهت» و «تفاوت» را میان این دو فیلسوف به این نتیجه برسیم که «وایتهد در بحث تجربه از هگل عبور کرده است». | ||
کلیدواژهها | ||
تجربه؛ هگل؛ وایتهد؛ احساس؛ دیالکتیک؛ صیرورت؛ جهان | ||
مراجع | ||
باربور، ایان. (1363). علم و دین. ترجمۀ بهاءالدین خرمشاهی. مرکز نشر دانشگاهی. بدیع، امیرمهدی. (1363). هگل و مبادی اندیشۀ معاصر. ترجمۀ احمد آرام. نشر خوارزمی. بوخنسکی، اینوسنتیوس. (1383). فلسفۀ معاصر اروپایی. ترجمۀ شرفالدین خراسانی. انتشارات علمی و فرهنگی. پیتنجر، نورمان. ( 1389). آلفرد نورث وایتهد. ترجمۀ ناصر زعفرانچی. نشر حقیقت. سالمون، رابرت سی و هیگینز، کتلین ام. (1388). عصر ایدهآلیسم آلمانی (تاریخ فلسفۀ راتلج). ترجمۀ حسن مرتضوی. نشر پرسش. شامحمدی، رستم. (1390). خداوند در اندیشۀ پویشی وایتهد. نشر پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی. دهباشی، مهدی. (1386). بررسی تطبیقی هستیشناسی و شناختشناسی ملاصدرا و وایتهد. نشر علم. دونت، ژاک. (1377). هگل. ترجمۀ محمدجعفر پوینده. نشر فکر روز. هگل، گئورگ ویلهلم فردریش. (1390). پدیدارشناسی جان. ترجمۀ باقر پرهام. نشر کندوکاو. وایتهد، آلفرد نورث. (1373). شیوههای فکر. ترجمۀ علی شریعتمداری. دفتر نشر فرهنگ اسلامی. وایتهد، آلفرد نورث. (1371). سرگذشت اندیشهها. ترجمۀ عبدالرحیم گواهی. دفتر نشر فرهنگ اسلامی. Barbour, I. Science and Religion (1986). Trans. B. Khorramshahi. University Publishing Center. )In Persian( Barbour, I .(2003) . Religion in an Age of Science. Harper San Francisco. Badie, A. M. (1986). Hegel and the Foundations of Contemporary Thought. Trans. A. Aram. Khwarizmi Publishing. (In Persian( Solomon, R. C. & Higgins, K. M. (eds.) (2009). The Age of German Idealism. (Routledge History of Philosophy). Trans. H. Mortazavi, Porsesh Publications. (In Persian ( Buchinsky, I. (2004). Contemporary European Philosophy. Tran. S. Khorasani. Elmi and Farhangi Publications. (In Persian ( Christian, W. A. (1959). An Interpretation of whiteheads Metaphysics. Yale University Press. Christian, W. (1933). The Explanation of the Paste in the whiteheads philosophy. Princeton-hall. Dehbashi, M. (2007). A Comparative Study of the Ontology and Epistemology of Mulla Sadra and Whitehead. Elm Publishing. )In Persian( D'Hont, J. (1998). Hegel. Trans. M. J. Pooyandeh. Fekr-e Rooz Publishing. )In Persian( Hegel, G. W. F. (1977). Phenomenology of Spirit, trans. A. V. Miller, with analysis of the text and foreword by J. N. Findlay. Oxford University Press. Hegel, G. W. F. (2010). The Science of Logic, trans. & ed. G. Di Giovanni. Cambridge University press. Hegel, G. W. F. (2011). Phenomenology of Geist. Trans. B. Parham. Kandoukav Publishing. )In Persian( Pittenger, N. (2010). Alfred North Whitehead. Trans. N. Zafaranchi. Haqiqat Publications. (In Persian ( Mc Taggart, J. (1999). Studies in The Hegelian Dialectic. Cambridge University press. Shamohammadi, R. (2011). God in Whitehead's Process Thought. Institute for Humanities and Cultural Studies. (In Persian ( Whitehead, A. N. (1994). Modes of Thought. Trans. A. Shariatmadari. Office of Islamic Culture Publication. )In Persian( Whitehead, A. N. (1992). The Adventures of Ideas. Trans. A. Gavahi. Office of Islamic Culture Publications. (In Persian ( Whitehead, A. N. (1926 a). Religion in Making. Macmillan. Whitehead, A. N. (1957). Process and Reality. Macmillan. | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 625 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 112 |