تعداد نشریات | 44 |
تعداد شمارهها | 1,304 |
تعداد مقالات | 15,959 |
تعداد مشاهده مقاله | 52,298,885 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 15,059,310 |
راههای وصول به حق تعالی در اندیشۀ ملاصدرا | ||
مجله پژوهش های فلسفی | ||
مقاله 3، دوره 17، شماره 44، آذر 1402، صفحه 45-62 اصل مقاله (908.14 K) | ||
نوع مقاله: مقاله علمی- پژوهشی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22034/jpiut.2022.52506.3288 | ||
نویسندگان | ||
مختار ارحمی* 1؛ سعید گراوند2؛ منصور ایمانپور3 | ||
1دانشجوی دکتری فلسفه و حکمت اسلامی، دانشگاه شهید مدنی آذربایجان، ایران. | ||
2دانشیار گروه ادیان و عرفان، دانشگاه شهید مدنی آذربایجان، ایران. | ||
3دانشیار گروه فلسفه و حکمت اسلامی، دانشگاه شهید مدنی آذربایجان، ایران | ||
چکیده | ||
در اندیشه ملاصدرا راههای وصول به حقتعالی عبارتاند از راه عمل و مجاهده، راه علم و معرفت و راه فیض و موهبت که هر یک از آنها میتواند انسان را در سیر استکمالی خویش به سوی حقتعالی یاری کند. منظور از وصول به حق تعالی عبارت است از توجه استغراقی، عبودیت تام و فناء. از نظر ملاصدرا یکی از راههایی که امکان وصول به حق را فراهم میآورد، راه عمل است. در اندیشه ملاصدرا اعمال شریعتی فناپذیر هستند، در حالیکه اعمال طریقتی که رخدادی وجودی هستند و با حقیقت نفس مسانخت دارند، نقش مهمتری در وصول به حق ایفا میکنند. از نظر ملاصدرا یکی دیگر از راههایی که امکان وصول به حق را فراهم میآورد، راه علم و معرفت است. اما پرسش این است که کدام نوع از علم و معرفت آدمی را در وصول به حق تعالی یاری میرساند؟ معرفت نظری یا عملی؟ یا تلفیقی از هر دو نوع معرفت؟ در اندیشه ملاصدرا هر یک از این دو مرتبه از علم و معرفت از مزایای خاص برخوردارند؛ ولی در عین حال حصر نظر به یکی از این دو مرتبه از معرفت چندان راهگشا نبوده است. لذا میتوان گفت که در وصول به حق تعالی، تلفیق این دو مرتبه از علم و معرفت مورد توجه ملاصدرا است. ملاصدرا بر این باور است که وصول به حق تعالی از راه حکمت نظری و عملی طریقی تام است. در نگاه ملاصدرا این دو مرتبه از معرفت در طول هم هستند. درواقع ملاصدرا با طرح نظریه وصول توانسته با اتخاذ تنوع روشی و تلازم عقل و کشف، حجیّت راههای وصول به حقتعالی را تبیین کند. یافتههای تحقیق نشان میدهد که ملاصدرا در بحث وصول فقط به سلوک عقلی بسنده نمیکند؛ بلکه با طرح حکمت فیض و تلفیق حکمت نظری و عملی، به فهم حقایق میرسد. این مقاله که با روش تحلیلی-توصیفی نگاشته شده، نشان میدهد که خوانش ملاصدرا از عمل طریقتی است و نسبت میان راههای وصول به حق در اندیشه ملاصدرا نسبت طولی است. | ||
کلیدواژهها | ||
وصول به حقتعالی؛ ملاصدرا؛ حکمت متعالیه؛ سلوک؛ تفکر سلوکی | ||
مراجع | ||
Akbarian, R. (2010). The relationship between opinion and action from Mulla Sadra's point of view, Sophia Perennis (Jāvīdān Khirad), 7(4), 14-37. (Ιn Persian) Eyn Al-Qozat (2013). Zubdat al-haqayeq. Asatir. (In Persian) Capleston, F. C. (2009). Religion and the One. Translated by M. Yousef Sani, University of Religions and Denominations Press. (in persian) Corben, H. (1994). History of Islamic Philosophy. Translated by H. Nasr, Kavir. (Ιn persian) Corben, H. (2004). A luminous man in Iranian Sufism. Translated by F. Javaherinia, Amouzgar Publishing Co. (Ιn persian) Ezzedin Kashani, M. (2014). Misbah al-Hadayah and Miftah al-Kafayah. Homa. (Ιn persian) Fadayi Mehrabani, M. (1982). The emergence of mystical political thought in Iran from Aziz Nasafi to Sadruddin Shirazi. Ney. (In Persian) Ibn Sina, H. (1985). Al-Nijat min al-Qarq fi Bahr al-Zalalaat, University of Tehran Press. (In Persian) Ibn Sina, H. (2003). Al-Shifa (Theology), Sadra Islamic Philosophy Foundation. (In Persian) Javadi Amoli, A. (1996). Ar-Raheeq Al-Makhtum. Vol. 1. Israa Publications. (In Persian) Javadi Amoli, A. (2015). Awakening the asleep. Vol. 1. Israa Publications. (In Persian) Kayseri Rumi, M. D. (2005). Sharh Fusus al-Hikam. Elmi Farhangi Publishing. (Ιn persian) Molla Sadra, M. (1975). The beginning and the resurrection. Iranian Research Institute of Philosophy. (In Persian) Molla Sadra, Μ. (1979). Alwaridat alqalbiat fi maerifih alrububia. Iranian Research Institute of Philosophy. (In Persian) Molla Sadra, Μ. (1979). Exir Al-arefin. Iranian Research Institute of Philosophy. (In Persian) Molla Sadra, Μ. (1980). Al-Arshiyya. Mowla. (In Persian) Molla Sadra, Μ. (1981). Al-rasayil Al-falsafia. University of Tehran Press. (In Persian) Molla Sadra, Μ. (1983). Al-Mafatih al-Ghaib. Mowla. (In Persian) Molla Sadra, Μ. (1984). Al-Mashier. Tahuri library. (In Persian) Molla Sadra, Μ. (1998). Treatise of three principles. Rozeneh. (In Persian) Molla Sadra, Μ. (1999). Treatise on occurrence. Hekmat Sadra Foundation. (In Persian) Molla Sadra, Μ. (2002). Al-Hikama al-Muttaliyyah in alIsfar al-Aqliyyah al-Arbaeh. Vol. 1-9, Sadra Islamic Philosophy Foundation. (In Persian) Molla Sadra, Μ. (2003). Al-Shawahid al-Robubiyyah fi al-Manahaj al-Solukiyya. (In Persian) Molla Sadra, Μ. (2003). Al-Taliqat Al-Shafa. Hekmat Sadra Foundation. (In Persian) Molla Sadra, Μ. (1987). Sharhe Osol e Kafi, Institute of Cultural Studies and Research. (In Persian) Motahari, Μ. (1986). Brief description of the Al-manzuma. Sadra Publications. Pazuki, Sh. (2016). An idea to practice. Iranian Research Institute of Philosophy. (Ιn persian) Rafii Qazvini, A. H. (2017). The union of wise and reasonable. Alef Lam Mim. (Ιn persian) Sajjadi, J. (2014). Dictionary of Mystical Terms. Tahuri library. (Ιn persian) Soroush, J. (2015). The role of practical intellect in human perfection. pp. 66-86, Hikmat Islami. (Ιn persian) Tabatabai, M. H. (1983). Al-Mizan fi Tafsir al-Qur'an. Ismailian Publications. (Ιn persian) Taheri, I. (2012). The coordinates of the geometry of blessing wisdom in Sadra'i philosophy, Philosophy of Religion. pp. 117-144. (Ιn persian) Zanjani, A. (1998). The great Persian philosopher. Islamic Sciences and Culture Academy. (In persian) | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 553 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 322 |