تعداد نشریات | 44 |
تعداد شمارهها | 1,303 |
تعداد مقالات | 16,020 |
تعداد مشاهده مقاله | 52,489,719 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 15,217,368 |
تحلیل و بررسی خلاقیت به مثابه اصل غایی در فلسفۀ وایتهد | ||
مجله پژوهش های فلسفی | ||
دوره 17، شماره 43، مرداد 1402، صفحه 532-552 اصل مقاله (606.26 K) | ||
نوع مقاله: مقاله علمی- پژوهشی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22034/jpiut.2022.48527.3020 | ||
نویسنده | ||
رستم شامحمدی* | ||
استادیار گروه ادیان و عرفان، دانشگاه سمنان، ایران | ||
چکیده | ||
آلفرد نورث وایتهد (1861-1947) بر این باور است که در هر نظام فلسفی یک امر غایی وجود دارد که اساس آن به شمار میآید. در فلسفۀ ارگانیسم او، که اصالت را به صیرورت و پویش میدهد، این امر غایی عبارت است از خلاقیت. اما وقتی در این زمینه به سراغ آثارش میرویم درمییابیم که به رغم اهمیت این موضوع، او مقصود خویش را به روشنی بیان نکرده است. نوشتار حاضر با نظر به اهمیت این موضوع، تلاشی است در جهت: یکم، توصیف و تحلیل خلاقیت به مثابه اصل غایی و روشن ساختن عمده مشخصههای آن. دوم، نقد تفسیرهای کثرتگرایانه و وحدتگرایانه از خلاقیت و ارائۀ تفسیری دیگر از خلاقیت که مبتنی بر وحدت در عین کثرت باشد. سوم، بررسی رابطۀ خلاقیت با خدا در آثار وایتهد و نشان دادن اینکه قرائت وایتهد از وجود خدا در چهارچوب نظام پویشیاش (به خصوص در پویش و واقعیت)، ایجاب میکند خدا و خلاقیت متمایز از هم باشند اما در عین حال به هم وابسته. چهارم، استخراج پارهای از پیامدهای مهم الهیاتی خلاقیت به مثابه امر غایی و نقد دیدگاه وایتهد بر اساس تمایز بین خلاقیت جهانشناسانه و خلاقیت هستیشناسانه که حاکی از این است که خلاقیت مورد نظر وایتهد عمدتاً از سنخ خلاقیت جهانشناسانه است و قابلیت تبیین آن در محدودۀ طبیعت میگنجد. | ||
کلیدواژهها | ||
خلاقیت؛ امر غایی؛ فلسفۀ وایتهد؛ خدا؛ جهان | ||
مراجع | ||
Barbour, I. G. (2013). Religion and Science: Historical and Contemporaries Issues, Translated by P. Fatoorchi, Institute of Culture and Islamic Thought. (In Persian) Christian, W. A. (1959). An Interpretation of Whitehead's Metaphysics. Yale University Press. Cobb, J. B. Jr. (2007). A Christian Natural Theology. 2nd edition. Westminster John Knox Press Louisville. Dehbashi, M. (2005). A Comparative Study of Ontology and Epistemology of Mulla Sadra and Whitehead, Publication of Science. (In Persian) Franklin, S. T. (2000). God and Creativity: A Revisionist Proposal within a Whiteheadian Context. Process Studies, Vol. 29, 237-307. Garland, W. J. (1983). The Ultimacy of Creativity in Explorations in Whitehead's Philosophy, ed. Lewis S. Ford and George L. Kline. Fordham University Press. Griffin, D. R. (2007). God and Religion in a Postmodern World, Translated by H. R. Ayatollahi, Institute of Humanities and Cultural Studies. (In Persian) Johnson, A. H. (1983). Some Conversations with Whitehead Concerning God and Creativity. in Explorations in Whitehead's Philosophy. edited by L. S. Ford. & G. L. Kline. Fordham University Press. Kraus, E. M. (1998). The Metaphysics of Experience: A Companion to Whitehead's Process and Reality. Fordham University Press. Neville, R. C. (1995). Creativity and God: A Challenge to Process Theology (New Edition). State University of New York Press. Peterson, M. L. & et al. (2007). Reason and Religious Belief. Translated by A. Naraghi & E. Soltani, Publication of Tarhe No. (In Persian) Peterson, M. L. (2014). God and Evil: An Introduction to the Issues, Translated by R. Shamohammadi, Publication of Semnan University. (In Persian) Hosinski, T. E. (1993). Stubborn Fact and Creative Advance: An Introduction to the Metaphysics of Alfred North Whitehead. Rowman and Littlefield Publication. Van der Veken, J. (1990). Creativity as Universal Activity. in Rapp, F. & Wiehl, R. (eds.) Whitehead’s Metaphysics of Creativity. State University of New York Press. Whitehead, A. N. (1960). Religion in Making. Macmillan. Whitehead, A. N. (1967). Adventures of Ideas. The Free Press. Whitehead, A. N. (1967). Science and the Modern World. The Free Press. Whitehead, A. N. (1978). Process and Reality. Macmillan. Wilcox, J. R. (1991). A Monistic Interpretation of Whitehead's Creativity. Process Studies. 20(3), 125-144. | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 308 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 225 |