آمار
| تعداد نشریات | 45 |
| تعداد شماره‌ها | 1,357 |
| تعداد مقالات | 16,592 |
| تعداد مشاهده مقاله | 53,848,128 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 16,414,581 |
دردانه عشق شرح بیتی از حافظ | ||
| زبان و ادب فارسی (نشریه سابق دانشکده ادبیات دانشگاه تبریز) | ||
| مقاله 2، دوره 75، شماره 245، شهریور 1401، صفحه 15-23 اصل مقاله (537.39 K) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22034/perlit.2022.52077.3335 | ||
| نویسنده | ||
| نصرالله پورجوادی* | ||
| عضو پیوسته فرهنگستان زبان و ادبیات فارسی، تهران، ایران | ||
| چکیده | ||
| نسج و بافت بیان در شعر حافظ، علی‌رغم سادگی و روشنی بیشینه ابیات و تعابیر، بر شبکه معنایی پیچیده و عموماً پنهانی مبتنی است که گاه معانی عمیق و دقیق مستتر در آن، چندان در بادی امر رخ نمی‌‌نماید. به همین سبب، ابیات متعددی از دیوان وی، تنها با تأملات و بازخوانی‌های مکرر است که در معرض فهم و منصۀ ظهور قرار می‌گیرد. ازجملۀ این ابیات، این بیت مشهور است که «عشق دُردانه است و من غواص و دریا میکده/ سر فروبردم در آنجا تا کجا سر برکنم» (از غزل مشهورِ «من نه آن رندم که ترک شاهد و ساغر کنم»)؛ بیتی که شارحان و حافظ‌شناسان به گواهی آثارشان، معنای آن را روشن و سرراست تلقی کرده‌اند. نویسنده جستار حاضر، علی‌رغم این تلقی عمومی، با تکیه بر بازخوانی دقیق‌تر و تأمل در شبکۀ معنایی پیچیده و به‌هم‌تافتۀ اجزا و مفردات بیت، می‌کوشد در عین نقد تلقی مذکور، معنای مستنبط خود را از بیت با خوانندگان در میان نهد. تبارشناسی تعابیرِ شاعرانه و مفاهیم صوفیانه بیت مذکور، ارتباط مکتب عرفانی حافظ با اندیشه‌های احمد غزالی و کتاب سوانح او را نشان می‌دهد. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| حافظ؛ دیوان حافظ؛ شرح بیت؛ عشق؛ دردانه؛ غواص | ||
| مراجع | ||
|
اسمیت، مارگارت. (1390)، مطالعاتی در عرفان اولیه، ترجمه منصور پیرانی و مریم محمدی نصرآبادی، تهران: نشر مرکز.
پورجوادی، نصرالله. (1393)، کرشمۀ عشق، تهران: هرمس.
پورجوادی، نصرالله. (1395)، عهد الست، چ 2، تهران: فرهنگ معاصر.
پورجوادی، نصرالله. (1398)، قوت دل و نوش جان ، تهران: هرمس.
پورجوادی، نصرالله. (1399)، دریای معرفت، تهران: هرمس.
حمیدیان، سعید. (1392)، شرح شوق،ج4، تهران: قطره.
سنایی غزنوی. (1398)، مثنوی‌های حکیم سنائی، به تصحیح مدرس رضوی، تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
غزالی، احمد، (1368)، سوانح‌العشاق، به تصحیح هلموت ریتر و با مقدمه و ویرایش نصرالله پورجوادی، تهران: مرکز نشر دانشگاهی.
گرامی، بهرام. (1394)، سنگ و گهر در هزار سال شعر فارسی، تهران: علمی.
| ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 540 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 488 |
||