دانشگاه تبریز
فهرست نشریات دارای اعتبار وزارت علوم، تحقیقات و فناوری
پایگاه استنادی علوم جهان اسلام (ISC)

 آمار

تعداد نشریات43
تعداد شماره‌ها1,184
تعداد مقالات14,549
تعداد مشاهده مقاله49,944,277
تعداد دریافت فایل اصل مقاله13,157,484
جهانی, فرشته, طاهری مقدم, سیدمحمد. (1401). الگوپذیری دگر‎اندیشان دورۀ قاجاریه از صنعت راه آهن آمریکا و تلاش‎های نافرجام برای ورود این صنعت به ایران. سامانه مدیریت نشریات علمی, 13(31), 49-71. doi: 10.22034/jiiph.2022.48546.2264
فرشته جهانی; سیدمحمد طاهری مقدم. "الگوپذیری دگر‎اندیشان دورۀ قاجاریه از صنعت راه آهن آمریکا و تلاش‎های نافرجام برای ورود این صنعت به ایران". سامانه مدیریت نشریات علمی, 13, 31, 1401, 49-71. doi: 10.22034/jiiph.2022.48546.2264
جهانی, فرشته, طاهری مقدم, سیدمحمد. (1401). 'الگوپذیری دگر‎اندیشان دورۀ قاجاریه از صنعت راه آهن آمریکا و تلاش‎های نافرجام برای ورود این صنعت به ایران', سامانه مدیریت نشریات علمی, 13(31), pp. 49-71. doi: 10.22034/jiiph.2022.48546.2264
جهانی, فرشته, طاهری مقدم, سیدمحمد. الگوپذیری دگر‎اندیشان دورۀ قاجاریه از صنعت راه آهن آمریکا و تلاش‎های نافرجام برای ورود این صنعت به ایران. سامانه مدیریت نشریات علمی, 1401; 13(31): 49-71. doi: 10.22034/jiiph.2022.48546.2264

الگوپذیری دگر‎اندیشان دورۀ قاجاریه از صنعت راه آهن آمریکا و تلاش‎های نافرجام برای ورود این صنعت به ایران

فصلنامه تاریخ نامه ایران بعد از اسلام
مقاله 4، دوره 13، شماره 31، تیر 1401، صفحه 49-71    اصل مقاله (458.36 K)
نوع مقاله: مقاله پژوهشی
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22034/jiiph.2022.48546.2264
نویسندگان
فرشته جهانی* 1؛ سیدمحمد طاهری مقدم2
1دکتری تاریخ ایران بعد از اسلام دانشگاه پیام نور تهران
2استادیار دانشگاه ایلام
چکیده
گسترش روابط ایران با غرب و افزایش آگاهی ایرانیان از دستاوردهای علمی و فنی کشورهای غربی در دورۀ قاجاریه باعث گرایش و تمایل بسیاری از منورالفکران و اصحاب جراید برای کسب فناوری‎های جدید شد. یکی از این کشورهای غربی که موردتوجه قرار گرفت، آمریکا بود که با شتاب فراوان در مسیر توسعه و ترقی در حرکت بود. در این مقاله تلاش شده است با روش توصیفی‌تحلیلی و با بهره‎گیری از نشریات و اسناد منتشرنشده، برای نخستین بار پیشرفت آمریکا در زمینۀ صنعت ریلی و راه‎آهن، بازتاب آن در اندیشۀ مصلحان دورۀ قاجاریه و پیامدهای آن در جامعه ایران مورد بررسی قرار گیرد و به دنبال پاسخ به این سؤال است که علی‎رغم تمایل ایران به الگوبرداری از راه‎آهن آمریکا چه علل و عواملی مانع ورود سرمایه‎گذاران این کشور به ایران شد. یافته‎های تحقیق حاکی از آن است که اگرچه ایرانیان از دورۀ ناصری از طریق اروپا با راه‎آهن آشنایی داشتند، اما توسعۀ کمی و کیفی چشمگیر شبکۀ ریلی و قطارهای آمریکا باعث جلب توجه مطبوعات ایران به این کشور شد؛ به‌نحوی‌که به‌زودی آمریکا به‌عنوان تنها الگوی ایجاد و توسعۀ راه‎آهن موردتوجه قرار گرفت. پژوهش حاضر همچنین نشان می‎دهد که چگونه دولت‌مردان ایران برای کسب این تکنولوژی جدید تلاش کردند؛ مذاکره با سفرای این کشور و اعزام نمایندۀ ویژه به آمریکا در دورۀ مظفرالدین شاه و تلاش برای انعقاد قرارداد ازجملۀ این اقدامات بود. اگرچه این تکاپوها به دلایل مختلف ناکام ماند اما اهمیت راه‎آهن را برای ایرانیان بیش از پیش آشکار کرد.
کلیدواژه‌ها
آمریکا؛ اصلاحات؛ ترقی‎خواهان؛ راه‎آهن؛ مستشاران آمریکایی؛ مطبوعات قاجاریه
مراجع
کتاب‌ها

  • ایرانیان از نگاه آمریکاییان. ایران عهد قاجار ‎در روزنامه‎های‎آمریکا، (1397)، ترجمه علیرضا ساعتچیان، تهران، پارسه.
  • بنجامین، س.ج.و (1363)، ایران و ایرانیان عصر ناصرالدین شاه، مترجم حسین کردبچه، تهران، جاویدان.
  • صحاف‎باشی‎تهرانی، ابراهیم (1357)، سفرنامه، به‎کوشش‎محمد مشیری، چاپ اول، تهران، شرکت مولفان و مترجمان ایران.
  • طالبوف، عبدالرحیم (2536)، کتاب احمد، با مقدمه و حواشی باقر مومنی، تهران، شبگیر.
  • فوران، جان (1388)، مقاومت شکننده، تاریخ تحولات اجتماعی ایران از صفویه تا سالهای پس از انقلاب اسلامی، ترجمه احمد تدین، تهران، رسا.
  • کاشف، محمد (1373)، تغییرات و ترقیات در وضع و حرکت و مسافرت و حمل اشیا و فواید راه‎آهن، تهران، نشر نقطه.
  • کاشف‎السلطنه، میرزا محمد (1340)، ممات و حیات، تهران، مطبعه مجلس شورای ملی.
  • مستشار‎الدوله، میرزا یوسف‎خان (1386)، رساله یک کلمه، به کوشش علیرضا دولتشاهی، بال، تهران.
  • معین‎السلطنه، حاج میرزا محمدعلی (1363)، سفرنامه شیکاگو، به‎کوشش همایون شهیدی، چاپ اول، تهران، علمی.
  • میرزا ملکم‎خان ناظم‎الدوله (بی‎تا)، مجموعه آثار میرزا ملکم‎خان، به کوشش محمد محیط طباطبایی، تهران، علمی.
  • ورن، ژول (1316ق)، سفر هشتاد روز دور دنیا، ترجمه محمد‎حسین خان فروغی، چاپ سنگی، تهران، شرکت طبع کتب.
 

مقاله‌ها

  • رحمانیان، داریوش؛ جهانی، فرشته، «بازتاب نظام آموزشی آمریکا در اندیشه ایرانیان دورۀ قاجاریه و نتایج آن جستارهای تاریخی»، مجله پژوهش‌های تاریخی ایران و اسلام، 1399، ش 1، شماره پیاپی 1.
  • رحمانیان، داریوش، «راه‎آهن در ایران عصر قاجار»، مجله پژوهش‌های تاریخی ایران و اسلام، 1391، ش 11، شماره پیاپی 11.
نشریه‌ها

  • روزنامه اختر (1309ق)، سال 18، شماره 33
  • روزنامه اختر (1296ق)، سال پنجم، شماره 49
  • روزنامه اختر (1309ق)، سال 18، شماره 3
  • روزنامه اختر (1303ق)، سال 12، شماره 49.
  • روزنامه اختر (1304ق)، سال 13، شماره 11.
  • روزنامه اختر (1304ق)، سال 13، شماره 36.
  • روزنامه اختر (1309)، سال هفتم، شماره 2
  • روزنامه اختر (1310ق)، سال 19، شماره 13.
  • روزنامه ادب (1319ق)، سال اول، شماره 39.
  • روزنامه اطلاع (1304ق)، شماره 155.
  • روزنامه اطلاع (1306ق)، شماره 220.
  • روزنامه اطلاع (1306ق)، شماره 223.
  • روزنامه اطلاع (1306ق)، شماره 232.
  • روزنامه اطلاع (1317ق)، شماره 477.
  • روزنامه اطلاع (1318ق)، شماره 532.
  • روزنامه اطلاع (1321ق)، سال 25، شماره 22.
  • روزنامه ایران (1290ق)، شماره 152.
  • روزنامه ایران (1290ق)، شماره 154.
  • روزنامه ایران (1295ق)، شماره 372.
  • روزنامه تربیت (1323ق)، شماره 364.
  • روزنامه چهره‎نما (1329ق)، سال8، شماره12.
  • روزنامه علمی (1295ق)، شماره52.
  • روزنامه مجلس (1328ق)، شماره77.
  • روزنامه مجلس (1329ق)، شماره 137.
  • روزنامه ناصری (1315ق)، سال 4، شماره 12.
  • روزنامه ناصری (1317ق)، سال6، شماره 31.
  • روزنامه وقایع‎اتفاقیه (1270ق)، شماره 173.
  • روزنامه وقایع‎اتفاقیه (1276ق)، شماره 453.
  • روزنانه اختر (1309ق)، سال18، شماره35.
  • مجله ایرانشهر (1344ق)، سال سوم، شماره 9.
  • مجله بهار (1328ق)، سال اول، شماره 3.
اسناد

  • سازمان اسناد و کتابخانۀ ملی ایران (ساکما)، سند شمارۀ 4709/240.
  • ادارۀ اسناد و تاریخ دیپلماسی وزارت امور خارجه (استادوخ)، 1321ق، کارتن 11، پوشه 5.
  • ...، 1306ق، کارتن 20، پوشه 3.
  • ...، 1329ق، کارتن20، پوشه 1.
  • ...، 1329ق، کارتن39، پوشه 1.
  • ...، 1338ق، کارتن52، پوشه 13.
  • ...، 1302ش، کارتن36، پوشه 16.
آمار
تعداد مشاهده مقاله: 203
تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 124


سامانه مدیریت نشریات علمی. قدرت گرفته از سیناوب