تعداد نشریات | 44 |
تعداد شمارهها | 1,304 |
تعداد مقالات | 15,948 |
تعداد مشاهده مقاله | 52,285,682 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 15,043,947 |
شناخت جوهر آب و نشانه های آن در سیرالعباد سنائی | ||
زبان و ادب فارسی (نشریه سابق دانشکده ادبیات دانشگاه تبریز) | ||
مقاله 3، دوره 75، شماره 245، شهریور 1401، صفحه 25-43 اصل مقاله (748.76 K) | ||
نوع مقاله: علمی- پژوهشی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22034/perlit.2022.47799.3167 | ||
نویسنده | ||
مریم مشرّف الملک* | ||
گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشکدۀ ادبیات و زبانها، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران | ||
چکیده | ||
سنایی غزنوی در مثنوی تمثیلی و حکمی سیرالعباد، شماری از جانوران دریایی را در معنای تمثیلی و رمزی به کار برده است. این جانوران بر اساس تقسیم بندی حکیمان بر ارکان و طبایع دلالت دارند. هر یک از ارکان دلالت بر طبعی دارد و هر طبع ، گذشته از فوایدش، ذمایمی در نفس انسان ایجاد میکند. سنایی در توصیف گوهر آب و گوهر هوا در مثنوی سیرالعباد، ذمایم نفسانی برآمده از طبایع را در قالب جانوران دریایی مجسم نموده است. او، صدف، سنگ پشت ، ماهی، نهنگ و خرچنگ را در مفاهیمی رمزی به کار برده است. شماری از این جانوران به شکل موجودات وهمی و ترکیبی ظاهر میشوند. اجزای این موجودات و همچنین ترکیب کلی آنها دلالت بر مفاهیم خاص حکمی دارد که تنها با مراجعه به منابع کهن قابل درک است. در این مقاله قصد داریم از این مفاهیم رمز گشایی کنیم. به دنبال روشن کردن این مفاهیم رمزی، بعضی کاستیهای شرح موجود سیرالعباد را باز خواهیم نمود. | ||
کلیدواژهها | ||
سنایی؛ سیرالعباد؛ جانوران دریایی؛ رمز؛ تمثیل | ||
مراجع | ||
ابنسینا، ۱۳۳۱، حیّ بن یقظان، چاپ اول، ترجمه و شرح فارسی منسوب به جوزجانی، به تصحیح هانری کربن، تهران. ابنسینا، ۱۳۸۴، قصّه حیّ بن یقظان، چاپ دوم، تهران، متن عربی با ترجمه و شرح فارسی و ترجمه فرانسه آن، انجمن آثار و مفاخر فرهنگی. ابنسینا، سهروردی، ابنطفیل، ۱۳۵۵، رسالات حی بن یقظان، چاپ اول، ترجمه برهانالدین سنندجی، سنندج، چاپخانه فردوسی. ابنسینا، شیخ رئیس، ۱۳۸۳، رساله نفس، چاپ اول، مقدمه و حواشی و تصحیح موسی عمید، انجمن آثار و مفاخر فرهنگی، همدان، دانشگاه بوعلی سینا. اخوینی بخاری، ابوبکر ربیع بن احمد، ۱۳۷۱ هدایه المتعلّمین فی الطب، به اهتمام جلال متینی، مشهد، انتشارات دانشگاه فردوسی مشهد، چاپ دوم. اقبال لاهوری، محمد ۱۳۸۰: سیر فلسفه در ایران، چاپ اول، ترجمة ا. ح. آریانپور، تهران مؤسسه انتشارات نگاه بیرونی، ابوریحان محمد بن احمد بیرونی خوارزمی، ۱۳۸۶، التفهیم لاوایل صناعه التنجیم، چاپ پنجم، به تصحیح جلالالدین همایی، تهران، مؤسسه نشر هما. تفضلی، احمد ۱۳۵۴، مینوی خرد، چاپ اول، تهران، بنیاد فرهنگ ایران جرجانی، سید اسماعیل، ۱۳۸۰، ذخیرۀ خوارزمشاهی، به تصحیح و تحشیه محمدرضا محرری، تهران، انتشارات فرهنگستان علوم پزشکی. جمالالدین محمد بن عبدالرزاق اصفهانی، ۱۳۲۰، دیوان، چاپ اول، با تصحیح و حواشی حسن وحید دستگردی، تهران، انتشارات وزارت فرهنگ و هنر. دانشپژوه، محمدتقی و افشار، ایرج: ۱۳۷۵، مجملالحکمه، ترجمهگونهای کهن از رسائل اخوانالصفا، تهران، پژوهشگاه علوم انسانی. دمیری، کمالالدین، ۱۳۹۵، خواصالحیوان، چاپ اول، ترجمۀ خواجه محمد تقی تبریزی، تصحیح فاطمه مهری، تهران، مرکز نشر دانشگاهی. دهخدا، علیاکبر، ۱۳۶۱، امثال و حکم، چاپ پنجم، تهران، امیرکبیر. دهخدا، علیاکبر، ۱۳۷۲، لغتنامة دهخدا، چاپ اول از دورة جدید، تهران، انتشارات دانشگاه تهران. رسائل اخوانالصفا و خلان الوفا، ۱۴۲۶ق ۲۰۰۵م، الطبعه الاولی، بیروت، منشورات مؤسسة الاعلمی للمطبوعات. سائل اخوانالصفا، الطبعة الثانی: الجسمانیات، ۱۴۱۲ ق ۱۹۹۲ م. الطبعه الاولی، بیروت، دار الاسلامیه ساوجی، سلمان، ۱۳۷۱، دیوان سلمان ساوجی، چاپ اول، مقدمه و تصحیح ابوالقاسم حالت، تهران، انتشارات ما. سجادی، سید جعفر، ۱۳۷۳، فرهنگ معارف اسلامی، تهران، انتشارات کومش. سنایی غزنوی، حکیم ابوالمجد مجدود بن آدم، ۱۳۶۰، مثنویهای حکیم سنایی بانضمام شرح سیر العباد الی المعاد، چاپ دوم، تصحیح و مقدمة محمدتقی مدرس رضوی، تهران، انتشارات بابک. سنایی غزنوی، حکیم ابوالمجد مجدود بن آدم، ۱۳۷۷، حدیقه الحقیقه و شریعه الطریقه، چاپ پنجم، تصحیح و تحشیه محمدتقی مدرس رضوی، تهران، انتشارات دانشگاه تهران. سنایی غزنوی، حکیم ابوالمجد مجدود بن آدم، ۱۳۸۸، دیوان سنایی، چاپ هفتم، مقدمه و تصحیح محمدتقی مدرس رضوی، تهران، انتشارات سنایی. سنایی غزنوی، حکیم ابوالمجد مجدود بن آدم، ۱۳۹۶، دیوان سنایی، چاپ دوم، به تصحیح مظاهر مصفا، تهران، انتشارات زوار. سنایی غزنوی، حکیم ابوالمجد مجدود بن آدم، ۱۳۹۶، سیر العباد الی المعاد، چاپ اول، تصحیح و توضیح مریم السادات رنجبر، تهران، مولی. صفوی، کورش، 1396، تعبیر متن، انتشارات علمی. صلیبا، ۱۳۶۶جمیل، فرهنگ فلسفی، چاپ اول، ترجمۀ منوچهر صانعی درهبیدی، تهران، حکمت. طوسی، محمد بن محمود بن احمد، ۱۳۸۲، عجایب المخلوفات، چاپ اول، به اهتمام منوچهر ستوده، تهران، انتشارات علمی و فرهنگی. کربن، هانری، ۱۳۶۹، فلسفۀ ایرانی و فلسفة تطبیقی، چاپ اول، ترجمة جواد طباطبایی، تهران، توس. کربن، هانری، ۱۳۷۳، تاریخ فلسفه اسلامی، ترجمه جواد طباطبایی، انجمن ایرانشناسی فرانسه، تهران، کویر. کمال الدین اسمعیل اصفهانی، ۱۳۴۸، دیوان به انضمام رساله القوس، به اهتمام حسین بحرالعلومی، تهران انتشارات کتابفروشی دهخدا ماهیار، عباس، ۱۳۹۳، نجوم قدیم و بازتاب آن در ادب پارسی، چاپ اول تهران انتشارات اطلاعات محمد معین ۱۳۸۵، تحلیل هفت پیکر، چاپ دوم، تهران، انتشارات دانشگاه تهران مدرس رضوی، محمدتقی، ۱۳۷۶، دیوان انوری، چاپ پنجم، تهران، شرکت انتشارات علمی و فرهنگی. مشرّف، مریم 1382، : نشانهشناسی تفسیر عرفانی، ثالث. مصفا، ابوالفضل، ۱۳۵۷، فرهنگ اصطلاحات نجومی، چاپ اول، تبریز، دانشگاه تبریز، مؤسسه تاریخ و فرهنگ ایران. المنطقی السجستانی، ابوسلیمان، ۱۳۵۳، ثلاث رسائل فی الاجرام و المحرک الاول و الکمال، چاپ اول، حققه و قدم له عبدالرحمن بدوی، تهران، بنیاد فرهنگ ایران. مولوی، جلال الدین محمد بلخی، ۱۳۳۶-۱۳۴۲، دیوان کبیر یا کلیات شمس تبریزی، چاپ اول، بهتصحیح بدیع الزمان فروزانفر، تهران، انتشارات دانشگاه تهران مولوی، جلالالدین محمد بلخی، ۱۳۷۳، مثنوی معنوی، چاپ دوم، به تصحیح رینولد. ا. نیکلسون، به اهتمام نصرالله پورجوادی، تهران، امیرکبیر. نصر، سید حسین و لیمن، الیور، ۱۳۸۳، تاریخ فلسفه اسلامی، چاپ اول، ترجمة جمعی از مترجمان، نصر، سید حسین، ۱۳۷۷، نظر متفکران اسلامی دربارۀ طبیعت، چاپ چهارم، تهران، سازمان چاپ و انتشارات وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی. نظامی گنجوی، ۱۳۷۳، هفت پیکر، چاپ دوازدهم، با تصحیح و حواشی وحید دستگردی، به کوشش سعید حمیدیان، تهران قطره همدانی، محمد بن محمود، ۱۳۹۵، عجایبنامه، چاپ پنجم، ویرایش جعفر مدرس صادقی، تهران، مرکز. Bressler, Charles E.: Literary Criticism(Fifth Edition)Longman 2011 Culler,Jonathan> The Pursuit of Signs(Second Edition), Routledge,2001 ------- , Structuralist Poetics, Routledge1973 Du Bruijn,J.T.P. 1983, Of Piety And Poetry, Leiden, Brill Empson, William, Seven Types of Ambiguity, Chatto and Windus, London,1949 Saussure,Ferdinand de, Course in General Linguistics, New York. McGraw-Hill, 1966. | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 393 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 320 |