آمار
| تعداد نشریات | 44 |
| تعداد شماره‌ها | 1,340 |
| تعداد مقالات | 16,467 |
| تعداد مشاهده مقاله | 53,443,899 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 16,004,244 |
گونه¬بندی شهرهای بالای صد هزار نفری ایران براساس تحولات جمعیتی 50 سال گذشته (85-1335) | ||
| جغرافیا و برنامهریزی | ||
| مقاله 1، دوره 17، شماره 44، شهریور 1392، صفحه 1-26 اصل مقاله (330.18 K) | ||
| نوع مقاله: مقاله علمی پژوهشی | ||
| نویسندگان | ||
| رحیم بردی آنامرادنژاد* 1؛ عیسی جوکارسرهنگی2 | ||
| 1گروه جغرافیا و برنامه¬ریزی شهری دانشگاه مازندران نویسنده مسئول | ||
| 2گروه جغرافیا و برنامه¬ریزی شهری دانشگاه مازندران. | ||
| چکیده | ||
| این تحقیق با هدف تبیین تحولات 40 ساله در جمعیت این شهرها بویژه شهرهایی که از رشد نامتعادل‌تری برخوردار بودند صورت گرفته است. رویکرد این مطالعه از نوع تحلیلی- تکوینی بوده و بر پایه دادههای اسنادی- کتابخانهای و نتایج سرشماری سالهای 1345 تا 1385 استوار است. شهرها براساس نرخ رشد متوسط 40 سال اخیر در چهار گروه تقسیمبندی شدند. نتایج حاصله بیانگر آن است که 80 شهر بالای صدهزار نفری ایران 70 درصد جمعیت شهری را تشکیل میدهند این شهرها از نظر تعداد و سهم جمعیتی همواره رو به افزایش بوده و از نظر میزان رشد اکثراً تا سال 1365 سیری صعودی و پس از آن به تدریج روند نزولی را آغاز نمودند. برخلاف سدههای گذشته که عوامل طبیعی تأثیر تعیینکنندهای در رشد و پراکنش جمعیت شهری ایران داشته، امروزه عوامل انسانی نظیر سیاستهای اقتصادی و جمعیتی دولت نقش مهمی را در این خصوص ایفا نمودهاند. پس از اسلامشهر با 91/12 درصد رشد متوسط در طول p دوره مورد مطالعه، شهرهای اقماری تهران مانند قدس، ملارد، قرچک و پاکدشت با جذب سرریز جمعیتی تهران بیشترین رشد را داشتهاند. برخی شهرها مانند مسجدسلیمان و آبادان نیز از رشدی بسیار ضعیف وگاه منفی برخوردار بودند. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| گونه¬بندی شهری؛ تحولات جمعیتی؛ شهره ای بزرگ؛ نرخ رشد منفی | ||
| مراجع | ||
|
1- ابراهیمزاده، عیسی و دیگران (1383)، «حاشیهنشینی، ناهنجاریهای شهری و راهکارهای تعدیل آن (موردشناسی کریم آباد زاهدان)»، مجله جغرافیا و توسعه، شماره 3، بهار و تابستان، صص 143-121. 2- افراخته، حسن (1380)، «روابط متقابل شهر و روستا (مطالعه موردی ایرانشهر)»، مجله علوم اجتماعی و انسانی دانشگاه شیراز، دوره شانزدهم، شماره پیاپی 32، صص 73-49. 3- پوراحمد، احمد و ناهید فلاحیان (1384)، «بررسی روند شکلگیری محورهای صنعتی پیرامون شهر تهران با تأکید بر محور کرج- قزوین»، مجله پژوهشهای جغرافیایی، شماره 53، صص 192-173. 4- جوان، جعفر (1383)، «جغرافیای جمعیت ایران»، چاپ دوم، مشهد: انتشارات جهاد دانشگاهی. 5- حسامیان، فرخ و دیگران (1377)، «شهرنشینی در ایران» ،چاپ سوم ،تهران : انتشارات آگاه 6- رنجبراسلاملو، محمدرضا و حسامالدین روانان (1388)، «بررسی روند توسعه فیزیکی شهر یاسوج»، پایاننامه گروه جغرافیا و برنامهریزی شهری دانشگاه مازندران. 7- رهنمایی، محمدتقی و پروانه شاهحسینی (1383)، «فرآیند برنامهریزی شهری ایران»، چاپ اول، تهران: انتشارات سمت. 8- رهنمایی، محمدتقی و سیدموسی پورموسوی (1385)، «بررسی ناپایداریهای امنیتی کلانشهر تهران بر اساس شاخصهای توسعه پایدار شهری»، مجله پژوهشهای جغرافیایی، شماره 57 ، صص193-177. 9- رهنمایی، محمدتقی (1369)، «توسعه تهران و دگرگونی در ساختارهای نواحی روستایی اطراف»، فصلنامه تحقیقات جغرافیایی، سال پنجم، شماره1، صص 53-24. 10- زبردست، اسفندیار و لعلا جهانشاهلو (1386)، «بررسی عملکرد شهرجدید هشتگرد در جذب سرریز جمعیت»، مجله جغرافیا وتوسعه، شماره پیاپی 10، پاییز و زمستان، صص 22-5. 11- زنجانی، حبیبالله، سیمین اسلامبولچی و فریدون رحمانی (1382)، «راهنمای جمعیت شهرهای ایران (75-1335)»، چاپ دوم، تهران: مرکز مطالعات شهرسازی و معماری وزارت مسکن و شهرسازی. 12- زیاری، کرامتاله (1385)، «اصول وروشهای برنامهریزی منطقهای»، چاپ چهارم، یزد: انتشارت دانشگاه یزد. 13- شکویی، حسین (1377)، «دیدگاههای نو در جغرافیای شهری»، جلد اول، تهران: انتشارات سمت. 14- شاهحسینی، پروانه (1384)، «سکونتگاه خودرو و امنیت اجتماعی (مورد شهر پاکدشت)» مجله جغرافیا و توسعه، شماره 6، صص 172-157. 15- عابدین درکوش، سعید (1385)، «درآمدی به اقتصاد شهری» ،چاپ هفتم ، تهران : مرکز نشر دانشگاهی. 16- کاستللو، وینسنت فرانسیس (1368)، «شهرنشینی در خاورمیانه»، ترجمه پرویز پیران و عبدالعلی رضایی ، چاپ اول ، تهران: نشر نی. 17- مرکز مطالعات و تحقیقات شهرسازی و معماری ایران (1383)، «مجموعه شهری تهران»، گزیده مطالعات راهبردی توسعه کالبدی. 18- مرکز آمار ایران (1369)، «گزیده مطالب آماری»، سال ششم، شماره 25، تهران: مدیریت روابط عمومی مرکز آمار ایران. 19- مرکز آمار ایران: نتایج سرشماری عمومی نفوس و مسکن سالهای 75، 65، 55، 45، 1335، انتشارات مرکز آمار ایران. 20- مهندسان مشاور عرصه (1369)، «طرح جامع آبادان»، جلد اول: گزارش مرحله اول، مطالعه وضع موجود. 21- نظریان، اصغر (1385)، «جغرافیای شهری ایران»، چاپ هفتم، تهران: انتشارات دانشگاه پیام نور. 22- Berry, B.J.L. (1973), "The Human Consequences of Urbanization", St.Martins, New York.
22- Florida, R. (2002), "The Rise of the Creative Class", Basic Books, NewYork
23- Mulligan G.F. and Crampton J.P., (2005), "Population Growth in the World’s Largest Cities", Cities, Vol. 22, No. 5, p. 365-380.
24- Mommaas, H. (2004), "Cultural Clusters and the Post-industrialCity: Towards the Remapping of Urban Cultural Policy, Urban Studies, 41, 507-532.
25- Shima, N. and Onishi, T. (2006), "Asian Cities between Integration and Disintegration", ISOCARP Review No.2, Published by: ISOCARP (International Dociety of Vity and Regional Planners).
26- United Nations (2006), "World Urbanization Prospects", the 2005 Revision, Department of Economic and Social Affairs, Population Division, New York: United Nations Publication.
27- UNCHS (2004), The State of the Worlds Cities, Nairobi: UN Habitat".
28- UnitedNations (2007),"Urban Agglomerations 2007", Department of Economic and Social Affairs, Population Division, New York: United Nations Publication.
29- Van Dijk, M.P. (2006), "Managing cities in Developing Countries", UK & USA: Edward Elgar Publishing.Inc.
31- www.Globalchange.umich.edu. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 4,832 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 1,761 |
||