دانشگاه تبریز
فهرست نشریات دارای اعتبار وزارت علوم، تحقیقات و فناوری
پایگاه استنادی علوم جهان اسلام (ISC)

 آمار

تعداد نشریات45
تعداد شماره‌ها1,357
تعداد مقالات16,592
تعداد مشاهده مقاله53,848,398
تعداد دریافت فایل اصل مقاله16,415,523
صمیم, رضا, سلیمان نژاد, فرهاد. (1395). زایش دوبارۀ حماسه از فلسفۀ نیچه. سامانه مدیریت نشریات علمی, 10(19), 273-302.
رضا صمیم; فرهاد سلیمان نژاد. "زایش دوبارۀ حماسه از فلسفۀ نیچه". سامانه مدیریت نشریات علمی, 10, 19, 1395, 273-302.
صمیم, رضا, سلیمان نژاد, فرهاد. (1395). 'زایش دوبارۀ حماسه از فلسفۀ نیچه', سامانه مدیریت نشریات علمی, 10(19), pp. 273-302.
صمیم, رضا, سلیمان نژاد, فرهاد. زایش دوبارۀ حماسه از فلسفۀ نیچه. سامانه مدیریت نشریات علمی, 1395; 10(19): 273-302.

زایش دوبارۀ حماسه از فلسفۀ نیچه

مجله پژوهش های فلسفی
مقاله 13، دوره 10، شماره 19، آبان 1395، صفحه 273-302    اصل مقاله (764.16 K)
نوع مقاله: مقاله علمی- پژوهشی
نویسندگان
رضا صمیم1؛ فرهاد سلیمان نژاد* 2
1استادیار پژوهشکد‌ۀ مطالعات فرهنگی و اجتماعی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری
2دانش آموخته کارشناسی ارشد پژوهش هنر، دانشگاه علم و فرهنگ، تهران
چکیده
برخی از مفسرین ایرانیِ نیچه، با تفسیری افراطی، اندیشۀ او را بدیل عرفان ایرانی تعبیر کرده‌اند. چنین تفسیری از بیخ و بن خطا و نافیِ مبانی هستی‌شناختی، ارزشی، و اخلاقیِ نیچه است. اندیشۀ نیچه نه از انگاره‌های عرفانی، بلکه از ارزش‌های حماسی آبستن است. برای فهم او باید از قهرمانان ایلیاد هومر و شاهنامۀ فردوسی چون آخیلس و رستم استمداد جست نه عرفایی چون شبلی و حلاج. علت این سوء فهم، ناتوانیِ مفسرین ایرانی در تشخیص حد فارغ میان عرفان و حماسه است. نسبت میان حماسه و عرفان، مغایرت است نه مشابهت. ممکن است جهان‌بینیِ عرفانی شباهت‌هایی با جهان‌بینیِ حماسی داشته باشد؛ لکن این شباهت‌ها صرفاً صوری است و در بنیان‌های هستی‌شناختی، معرفتی، و اخلاقی، حماسه ناقض عرفان است. با گشاده‌ستی و اِعمال رواداریِ بسیار، می‌توان عرفان را بدیل شقی از حماسه انگاشت که به تأسی از شاهرخ مسکوب آن را «حماسۀ منفی» می‌نامیم. همچنین اندیشۀ نیچه بیش و پیش از آنکه از سرچشمه‌های فرهنگ ایرانی سیراب شده باشد، از منابع فرهنگ یونانی آبشخور گرفته است. استمداد نمادین نیچه از شخصیت زرتشت نیز نمی‌تواند برهان محکمی برای دفاع از دعاویِ این‌چنینی باشد. ضمن اینکه فهم نیچه از زرتشتی‌گری بسیار مغشوش و مغلوط است. الغرض! با تقید به اصل عقلانیت در تفسیر، و نیز با تأکید بر اصولی چون خودبنیادی، اصالت اراده، ذم بی‌کنشی، و آری‌گویی به زندگی، فلسفۀ نیچه را می‌توان تقلایی فلسفی برای باززاییِ فرهنگ حماسی در افق زمانه و فرهنگ مدرن به‌شمار آورد.
کلیدواژه‌ها
نیچه؛ عرفان؛ حماسه؛ حماسه‌ منفی؛ اخلاق حماسی؛ هستی‌شناسیِ حماسی
مراجع
  • آرنت، هانا (1390): وضع بشر، ترجمۀ مسعود اولیا، تهران، انتشارات ققنوس.
  • ابراهیمی دینانی، غلامحسین (1387): خویشاوندی معنوی نیچه و سهروردی، در: در شناخت نیچه، ویراستار حامد فولادوند، تهران، انتشارات بازتاب‌نگار.
  • اکو، امبرتو (1379): تأویل و تأویل افراطی، در: هرمنوتیک مدرن، گزینۀ جستارها، ترجمۀ بابک احمدی، مهران مهاجر، محمد نبوی، تهران، نشر مرکز.
  • پلیچ، کارل (1395): نیچۀ جوان، برآمدن نابغه، ترجمۀ رضا ولی‌یاری، تهران، نشر مرکز.
  • جلالی نائینی، سید محمدرضا (1384): ثنویان در عهد باستان، تهران، انتشارات طهوری.
  • حمیدیان، سعید (1383): درآمدی بر اندیشه و هنر فردوسی، تهران، انتشارات ناهید.
  • شریف، مجید (1386): مقدمه بر: فردریش نیچه: ارادۀ قدرت، ترجمۀ مجید شریف، تهران، انتشارات جامی.
  • طباطبایی، سید جواد (1387): زوال اندیشۀ سیاسی در ایران، تهران، انتشارات کویر.
  • فردوسی (1385): شاهنامۀ چاپ مسکو، زیر نظر سعید حمیدیان، تهران، نشر قطره.
  • فولادوند، حامد (1380): مقدمه بر: فردریش نیچه: حکمت شادان، ترجمۀ جمال آل احمد، سعید کامران، حامد فولادوند، تهران، انتشارات جامی.
  • فولادوند، حامد (1387): آیا نیچه از تبار سهروردی است؟ در: در شناخت نیچه، ویراستار حامد فولادوند، تهران، انتشارات بازتاب‌نگار.
  • فولادوند، حامد (1387الف): کسوف معنوی رادمرد غرب، در: فردریش نیچه: واپسین شطحیات، ترجمۀ حامد فولادوند، تهران، انتشارات جامی.
  • مسکوب، شاهرخ (1375): سوگ سیاوش، تهران، انتشارات خوارزمی.
  • مسکوب، شاهرخ (1384): ارمغان مور، تهران، نشر نی.
  • مسکوب، شاهرخ (1385): مقدمه‌ای بر رستم و اسفندیار، تهران، انتشارات علمی و فرهنگی.
  • نصر، سیدحسین (1387): در جستجوی امر قدسی (در گفتگو با رامین جهانبگلو)، ترجمۀ سیدمصطفی شهرآیینی، تهران، نشر نی.
  • نیچه، فردریش (1377): چنین گفت زرتشت، ترجمۀ داریوش آشوری، تهران، انتشارات آگه.
  • نیچه، فردریش (1378): فلسفه در عصر تراژیک یونانیان، سیر حکمت در یونان، ترجمۀ مجید شریف، تهران، انتشارات جامی.
  • نیچه، فردریش (1379): فراسوی نیک و بد، ترجمۀ داریوش آشوری، تهران، انتشارات خوارزمی.
  • نیچه، فردریش (1379الف): واگنر در بایروت و نیچه علیه واگنر، ترجمۀ ابوتراب سهراب و عباس کاشف، تهران، انتشارات آگه.
  • نیچه، فردریش (1381): غروب بت‌ها، ترجمۀ داریوش آشوری، تهران، انتشارات آگه.
  • نیچه، فردریش (1382): تبارشناسی اخلاق، ترجمۀ داریوش آشوری، تهران، انتشارات آگه.
  • نیچه، فردریش (1385): دجال، ترجمۀ عبدالعلی دست‌غیب، آبادان، نشر پرسش.
  • نیچه، فردریش (1386): ارادۀ قدرت، ترجمۀ مجید شریف، تهران، انتشارات جامی.
  • هوشیار، محمدباقر (1382): مقدمه بر: فردریش نیچه: نیست‌انگاری اروپایی، ترجمۀ محمدباقر هوشیار، آبادان، نشر پرسش.
  • هومر (1385): ایلیاد، ترجمۀ سعید نفیسی، تهران: انتشارات علمی و فرهنگی.
  • یگر، ورنر (1376): پایدیا، جلد اول، ترجمۀ محمدحسن لطفی، تهران، انتشارات خوارزمی.
  • Eco, Umberto (1990): The Limits of Interpretation, Indiana, Indiana University Press.
  • Kaufmann, Walter (1974): Nietzsche, Philosophy, Psychologist, Antichrist, New Jersey, Princeton University Press.
  • Kaufmann, Walter: (1974a): introduction to: Friedrich Nietzsche: The Gay Science, translated by Walter Kaufmann, New York, Vintage Books.
  • Nietzsche, Friedrich (1974): The Gay Science: With a Prelude in Rhymes and an Appendix of Songs, translated with commentary by Walter Kaufmann, New York, Vintage Books.
  • Nietzsche, Friedrich (2007): The Birth of Tragedy and Other Writings, translated by Ronald Speirs, edited by Raymond Geuss and Ronald Speirs, Cambridge and New York, Cambridge University Press.
  • Nietzsche, Friedrich (2007a): Ecce homo, how to become what you are, translated with an introduction and notes by Duncan Large, Oxfordand and New York, Oxford University Press.
  • Ricoeur, Paul (1970): Freud and Philosophy, An Essay on Interpretation, translated by Denis Savage, New Haven and London, Yale University Press.
آمار
تعداد مشاهده مقاله: 1,337
تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 273


سامانه مدیریت نشریات علمی. قدرت گرفته از سیناوب