دانشگاه تبریز
فهرست نشریات دارای اعتبار وزارت علوم، تحقیقات و فناوری
پایگاه استنادی علوم جهان اسلام (ISC)

 آمار

تعداد نشریات45
تعداد شماره‌ها1,361
تعداد مقالات16,731
تعداد مشاهده مقاله53,983,120
تعداد دریافت فایل اصل مقاله16,667,567
شهرآیینی, مصطفی. (1396). قرائتی نو (غیرارسطویی) از انسان، خدا و جهان در نظام فکری دکارت. سامانه مدیریت نشریات علمی, 11(20), 141-156.
مصطفی شهرآیینی. "قرائتی نو (غیرارسطویی) از انسان، خدا و جهان در نظام فکری دکارت". سامانه مدیریت نشریات علمی, 11, 20, 1396, 141-156.
شهرآیینی, مصطفی. (1396). 'قرائتی نو (غیرارسطویی) از انسان، خدا و جهان در نظام فکری دکارت', سامانه مدیریت نشریات علمی, 11(20), pp. 141-156.
شهرآیینی, مصطفی. قرائتی نو (غیرارسطویی) از انسان، خدا و جهان در نظام فکری دکارت. سامانه مدیریت نشریات علمی, 1396; 11(20): 141-156.

قرائتی نو (غیرارسطویی) از انسان، خدا و جهان در نظام فکری دکارت

مجله پژوهش های فلسفی
مقاله 7، دوره 11، شماره 20، شهریور 1396، صفحه 141-156    اصل مقاله (480.96 K)
نوع مقاله: مقاله علمی- پژوهشی
نویسنده
مصطفی شهرآیینی*
استادیار گروه فلسفه، دانشگاه تبریز
چکیده
دکارت را پدر فلسفة‌ جدید می‌نامند اما باید دید چرا فلسفه‌ای که دکارت طرح آن را درمی‌اندازد، با وصف «جدید» همراه است. تازگی نظام فلسفی دکارت به این است که می‌کوشد تصویر تازه‌ای از انسان، خدا و جهان عرضه کند؛ تصویری که با این سه مقوله در فلسفة سنتی، متفاوت است. انسان دکارتی با حیوان ناطق ارسطویی که به‌جهت برخورداری از نفس است که از حیات و نطق بهره‌مند می‌شود، بسیار فرق دارد. در انسان دکارتی نفس به ذهن فرومی‌کاهد، نطق (به معنای مبدأ درک کلیات) به سخن‌گفتن تبدیل می‌شود و حیات نیز معنایش را از دست می‌دهد. در نظام دکارتی انسان تبدیل می‌شود به دو بخش کاملاً متمایز شیئ اندیشنده و شیئ ممتد که ذهن نیز تنها متکفل عقل جزئی است و در وادی ذهن دیگر خبری از خرد سنتی نیست. جهان دکارتی نیز با جهان ارسطویی بسیار متفاوت است به این معنا که جهان ارسطویی جهان مقولات عشر است که در آن حیات و سرزندگی به تمام معنا جریان دارد. اما در جهان دکارتی تنها مقولة‌ کمّ است که سیطرة تمام‌عیار دارد و در آن، حیات عنصری است که مغفول می‌ماند و جایگاه روشنی ندارد و جملگی حیوانات (حتی بدن انسان) به ماشین‌هایی مکانیکی فرومی‌کاهند. خدای دکارتی نیز با خدای الهیات بالمعنی‌الاخص فرق دارد چرا که او کامل مطلق و غیرفریب‌کار است تا آنکه واجد صفات کلامی رایج در ادیان باشد. خدای دکارتی بیش از آنکه نقش دینی داشته باشد، کارکردی معرفتی دارد. دکارت می‌خواهد طرح فلسفه‌ای را در اندازد که آدمیان را «صاحبان و مالکان طبیعت» کند.
کلیدواژه‌ها
انسان؛ جهان؛ خدا؛ عقل؛ ذهن؛ امتداد
مراجع
  • اسپینوزا، باروخ. (1382)، شرح اصول فلسفة دکارت و تفکّرات مابعدالطبیعی، ترجمة دکتر محسن جهانگیری، انتشارات سمت.
  • دکارت، رنه. (1383)، «گفتار در روش»، ترجمة محمد‌علی فروغی؛ در کتاب سیر حکمت در اروپا، محمد‌علی فروغی، چاپ اول، انتشارات هرمس.
  • شهرآیینی، سیدمصطفی. (1389)، تأملاتی در باب تأملات دکارت، چاپ نخست، انتشارات ققنوس.
  • Clarke, Desmond M. (2006) Descartes: A Biography, Cambridge university press.
  • Cottingham, John (1989), Descartes, Basil Blackwell, Oxford & New York.
  • Descartes, Rene (1991), The Philosophical Writings of Descartes, trans. J. Cottingham, R. Stoothoff & D. Murdoch (CSM). 2 vols. Cambridge University Press, 5th
  • Descartes, Rene (1991), The Philosophical Writings of Descartes, volume III, The Correspondence, trans. J. Cottingham, R. Stoothoff & D. Murdoch. A. Kenny (CSMK). Cambridge University Press, 5th
  • Gilbert, Neal W. (1963) The Renaissance Concepts of Method, Columbia University Press.
  • Gombay, André (2007), Descartes, Blackwell.
  • Masson-Oursel, Paul (2000-2001), Comparative Philosophy, Routledge.
  • Popkin, Richard H. (2003) The History of Scepticism from Savonarola to Bayle, Oxford University Press.
  • Routledge History of Philosophy, Vol. IV, The Renaissance and Seventeenth Century; Rationalism, Edit. G.H.R. Parkinson (1993).
  • Routledge History of Philosophy, vol. V, British Philosophy and the Age of Enlightenment Edited by Stuart Brown (1996).
  • The Sixteenth Century, The Short Oxford History of Europe, Edited by Euan Cameron, Oxford University Press, 2006.
آمار
تعداد مشاهده مقاله: 1,344
تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 365


سامانه مدیریت نشریات علمی. قدرت گرفته از سیناوب