دانشگاه تبریز
فهرست نشریات دارای اعتبار وزارت علوم، تحقیقات و فناوری
پایگاه استنادی علوم جهان اسلام (ISC)

 آمار

تعداد نشریات43
تعداد شماره‌ها1,253
تعداد مقالات15,411
تعداد مشاهده مقاله51,245,839
تعداد دریافت فایل اصل مقاله14,253,987
حاجیان پور, حمید, صالحی, خلیل. (1401). واکاوی علل افول پرتغالی‎ها در خلیج‌فارس. سامانه مدیریت نشریات علمی, 13(30), 67-89. doi: 10.22034/jiiph.2022.46870.2220
حمید حاجیان پور; خلیل صالحی. "واکاوی علل افول پرتغالی‎ها در خلیج‌فارس". سامانه مدیریت نشریات علمی, 13, 30, 1401, 67-89. doi: 10.22034/jiiph.2022.46870.2220
حاجیان پور, حمید, صالحی, خلیل. (1401). 'واکاوی علل افول پرتغالی‎ها در خلیج‌فارس', سامانه مدیریت نشریات علمی, 13(30), pp. 67-89. doi: 10.22034/jiiph.2022.46870.2220
حاجیان پور, حمید, صالحی, خلیل. واکاوی علل افول پرتغالی‎ها در خلیج‌فارس. سامانه مدیریت نشریات علمی, 1401; 13(30): 67-89. doi: 10.22034/jiiph.2022.46870.2220

واکاوی علل افول پرتغالی‎ها در خلیج‌فارس

فصلنامه تاریخ نامه ایران بعد از اسلام
مقاله 5، دوره 13، شماره 30، فروردین 1401، صفحه 67-89    اصل مقاله (486.07 K)
نوع مقاله: مقاله پژوهشی
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22034/jiiph.2022.46870.2220
نویسندگان
حمید حاجیان پور* 1؛ خلیل صالحی2
1دانشیار دانشگاه شیراز
2دانشجوی دکتری تاریخ ایران بعد از اسلام دانشگاه شیراز،
چکیده
کشور پرتغال در اوایل قرن شانزدهم میلادی توانست بر بخش‎های مهمی از مشرق زمین ازجمله خلیج‎فارس تسلط پیدا کند، این نخستین استعمارگران قریب به یک قرن حاکم بلامنازع مهم‎ترین نقاط استراتژیک شرق بودند اما به‌تدریج در اوایل قرن هفدهم سلطه آن‌ها با موانع عمده‎ای مواجه شد و شرایط بین‌المللی نیز به زیان آن‌ها تغییر پیدا کرد، لذا مناطق تحت اشغال پرتغال یکی پس از دیگری از دست آن‌ها خارج گشت و نهایتاً در خلیج‌فارس نیز منجر به اخراج آن‌ها شد. این مقاله به دنبال یافتن پاسخی برای این پرسش است که عوامل درونی و بیرونی افول پرتغالی‎ها در خلیج ‎فارس چه بود؟ این پژوهش به روش توصیفی‌تحلیلی و با استفاده از منابع کتابخانه‎ای درصدد یافتن علل این افول بوده است. یافته‎های پژوهش حاکی از آن است که دو دسته عامل منجر به ضعف و افول پرتغالی‎ها شد. دسته نخست را می‎توان عوامل بیرونی دانست که در خارج از منطقه خلیج‌فارس همانند اروپا رخ داده و اثرات آن به ضعف سلطۀ پرتغالی‎ها در مستعمرات ازجمله در خلیج‌فارس انجامید همانند جمعیت اندک پرتغال، اشغال پرتغال به دست اسپانیا، راه یافتن سایر کشورهای قدرتمند اروپایی همانند انگلستان و هلند به شرق و ورود عثمانی به مسائل خلیج‌فارس. دسته دوم را باید عوامل درونی دانست، از قبیل سیاست‌های نابخردانه پرتغالی‎ها در خلیج‌فارس ازجمله ضربه زدن به تجارت و اقتصاد منطقه، تعصب دینی و اقدامات اسلام‌ستیزانه که منجر به عکس‌العمل دول منطقه و قیام‌های مردمی بر علیه آن‌ها می‎شد.
کلیدواژه‌ها
پرتغال؛ خلیج‌فارس؛ هرموز؛ صفویه؛ استعمار
مراجع
کتاب‌ها

  • آقا محمد زنجانی، مهدی (1382)، اسناد روابط تاریخی ایران و پرتغال، تهران، مرکز اسناد و خدمات پژوهشی.
  • الهی، همایون (1393)، خلیج‎فارس و مسائل آن، تهران، قومس.
  • حافظ‌نیا، محمدرضا و حسین ربیعی (1392)، مطالعات منطقه‎ای خلیج‎فارس، تهران، سمت.
  • حائری، عبدالهادی (1367)، نخستین رویارویی‌های اندیشه‌گران ایران با دو رویۀ تمدن بورژوازی غرب، تهران، امیرکبیر.
  • حسینی فسایی، میرزا حسن (1378)، فارس‌نامه ناصری، تهران، امیرکبیر.
  • روملو، حسن‌بیگ (1357)، احسن‌التواریخ، تصحیح عبدالحسین نوایی، تهران، انتشارات بابک.
  • ستوده، منوچهر (1383)، اسناد پادریان کرملی، تهران، میراث مکتوب.
  • سیوری، راجر (1394)، ایران عصر صفوی، تهران، نشر مرکز.
  • شاو، استانفورد جی (1370)، تاریخ امپراتوری عثمانی و ترکیه جدید، ترجمه محمود رمضان زاده، مشهد، آستان قدس رضوی.
  • فلسفی، نصرالله (1393)، سیاست خارجی ایران در دوران صفویه، تهران، علمی و فرهنگی.
  • فیگوئرا، دن گارسیا د سیلوا (1363)، سفرنامه دن گارسیا د سیلوا فیگوئرا، ترجمه غلامرضا سعیدی، تهران، نشر نو.
  • قائم‌مقامی، جهانگیر (1354)، اسناد فارسی، عربی و ترکی در آرشیو ملی پرتغال درباره هرموز و خلیج‌فارس، تهران: بی‌نا.
  • کاتبی، سید علی (2535 شاهنشاهی)، مرآت‌الممالک، سفرنامه‎ای به خلیج‌فارس، هند، ماورالنهر و ایران، ترجمه محمود تفضلی و علی گنجه‎لی، تهران، بنیاد فرهنگ ایران.
  • مرعشی صفوی، میرزا محمدخلیل (1362)، مجمع‌التواریخ، تهران، کتابخانه سنائی.
  • مک اودی، کالین و ریچارد جونز (1372)، تاریخ جمعیت جهان، ترجمه مهیار علوی مقدم و علی‌رضا نوری گرمرودی، مشهد، انتشارات پاندا.
  • منجم یزدی، ملا جلال‌الدین محمد (1366)، تاریخ عباسی یا روزنامه ملا جلال، تهران، وحید.
  • نوائی، عبدالحسین (1396)، روابط سیاسی و اقتصادی ایران در دوره صفویه، تهران، سمت.
  • وثوقی، محمدباقر (1384)، تاریخ خلیج‎فارس و ممالک همجوار، تهران، سمت.
  • وثوقی، محمدباقر (1390)، پرتغالی‎ها در خلیج‎فارس، تهران، مرکز اسناد و دیپلماسی.
  • ویلسون، آرنولد (1310)، خلیج‎فارس، ترجمه محمد سعیدی، تهران، فرهومند.
مقاله‌ها

  • مته، رودی و جورج فلورس، (1399)، کشور پرتغال، خلیج‎فارس و ایران صفوی (اکتا ایرانیکا)، ترجمه حمیدرضا زیبائی، تهران، بنیاد ایران شناسی.
منابع عربی

  • بی‎نا، (1996)، تاریخ الخلیج و البحر الاحمر فی اسفار بیدرو تیخسیرا، ترجمه عیسی امین، منامه، موسسه الایام للصحافه و الطباعه و النشر و التوزیع.
  • بی‎نا، (1996)، یوم سقطت هرمز، ترجمه عیسی امین، منامه، موسسه الایام للصحافه و الطباعه و النشر و التوزیع.
  • حمیدالسلمان، محمد، (2000)، الغزو البرتغالی للجنوب العربی و الخلیج فی الفتره ما بین 1507-1525م، العین، مرکز زاید للتراث و التاریخ.
  • حنظل، فالح، (1997)، العرب و البرتغال فی التاریخ، ابوظبی، منشورات المجمع الثقافی.
  • زین‌العابدین، بشیر، (2009)، البحرین و علاقاتها الخارجیه ابان القرن السادس عشر، منامه، مرکز الدراسات التاریخیه جامعه البحرین.
 

 

منابع لاتین

  • Borges, Graça Almeida, »The Iberian Union and the Portuguese Overseas Empire, 1600-1625: Ormuz and the Persian Gulf in the Global Politics of the Hispanic Monarchy«, E-journal of Portuguese History, No 2, 2014.
  • Danvers, Frederick Charles (1992), The Portuguese In India, New Delhi, Asian Educational Services.
  • Hamed Salman, Mohammed (2004), Aspects of Portuguese Rule in the Gulf, 1521- 1622, University of Hall.
  • Jenkinson, Anthony(1886), Early Voyages and Travels to Russia and Persia, New York, Burt Franklin.
  • Miles, S. B.(1919), the Countries and Tribes of the Persian gulf, London, Harrison and Sons.
  • Sousa, Faria (1695), The portuguese asia, Translated into English by John Stevens, London.
  • Subrahmanyam, Sanjay(2012), The Portuguses Empire in Asia, 1500-1700: A Political and Economic History, West Sussex, John Wiley &Sons.
  • Teixeira, Pedro (1885), The Travels of Pedro Teixeira, Translated by William F. Sinclair, London, Hakluyt society.
  • The Commentaries of the Great Afonso Dalboquerque (2000), New delhi, Madras, Asian Educational Services.
  • Van Linschoten, John Huyghen (1885), The Voyage of John Huyghen Van Linschoten to the east indies, translated by Arthur coke burnell, London, Hakluyt society.
 

آمار
تعداد مشاهده مقاله: 623
تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 411


سامانه مدیریت نشریات علمی. قدرت گرفته از سیناوب