تعداد نشریات | 44 |
تعداد شمارهها | 1,303 |
تعداد مقالات | 16,020 |
تعداد مشاهده مقاله | 52,489,732 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 15,217,379 |
نظریۀ فرهنگ بلوخ و داوکینز، براساس مؤلفههای برسازندۀ «انگارهها» و «ممها» | ||
مجله پژوهش های فلسفی | ||
مقاله 4، دوره 18، شماره 46، اردیبهشت 1403، صفحه 50-73 اصل مقاله (1.24 M) | ||
نوع مقاله: مقاله علمی- پژوهشی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22034/jpiut.2022.51102.3168 | ||
نویسندگان | ||
سیدحسین هاشمی1؛ علی اصغر مصلح* 2 | ||
1دانشجوی دکتری، گروه فلسفه، دانشگاه علامه طباطبائی، ایران | ||
2استاد، گروه فلسفه، دانشگاه علامه طباطبائی، ایران | ||
چکیده | ||
نظریۀ فرهنگ در نظام فکری بلوخ و داوکینز برمبنای دو انگارۀ «مادهباوری» و «تکاملنگری پویا» و با رویکرد «واگشتگرایی» تدوین میشود. این تشابه متافیزیکی و رویکردی سبب میشود که بررسی تطبیقی/ تلفیقی آنها -براساس مؤلفههای برسازندۀ «انگارهها»ی فرهنگی در اندیشۀ بلوخ و «ممها»ی فرهنگی در اندیشۀ داوکینز- ممکن شود. طبق نوشتار پیشِ رو، روشن خواهد شد که اولاً ترکیب هستیشناسیای فرآیندمحور بلوخ با ژنشناسی و نظریۀ فرهنگ داوکینز، یک متافیزیک مناسب برای نظام فکری داوکینز -که نوعی نظام علمی بدون متافیزیک است- فراهم میکند و ثانیاً، ژنشناسی داوکینز -بهواسطۀ روند و مفهوم «فنوتیپ گسترده»- نسبت قلمرو زیستی انسان با حوزۀ ساختارهای اجتماعی -در فلسفۀ تاریخ بلوخ- را توضیح داده و پیوندی بین آنها، برقرار میکند. بر مبنای این نگرش تطبیقی/ تلفیقی، توضیح خواهیم داد که مفاهیم مشترک/ متفاوت این دو اندیشمند، مکمل و مصحح یکدیگر بوده و ترکیب این مفاهیم سبب شکلگیری بینشهای جدیدی در حوزۀ فلسفۀ تاریخ و فرهنگ میشود که نتیجۀ آن، امکان تدوین تبیینهایی قانعکنندهتر و روشنتر برای پارۀ از مفاهیم فلسفی خواهد بود؛ ازجمله آنکه: دو انگارۀ «فنوتیپ گسترده» و «پراکسیس» -در ژنشناسی داوکینز و فلسفۀ تاریخ بلوخ- و دو مفهوم «مم»ها و «افزونه»ها -در نظریۀ فرهنگ داوکینز و بلوخ- مکمل و مصحح یکدیگر هستند و دو پدیدۀ «بیگانگی با خود» و «طبقۀ اجتماعی»، تبیین روشنتری پیدا خواهند کرد. نقش مؤلفههای برسازندۀ «انگارهها» و «ممها» -طبق دیدگاههای بلوخ و داوکینز- و جایابی آنها در پیوستار هستی/ فرهنگ -طبق دیدگاه این جستار- به آنگونه است که از یک سو، سنخی از «جبرباوری» فلسفی را رقم زده و چالشی جدی دربرابر مفاهیم «آرمانباوری» و «امیدآفرینی» ای بلوخ فراهم میکند و از سوی دیگر، امکان اضافهشدن مفهوم «غایتباوری» -در روایت بلوخ از این مقوله- را به نظریۀ علمیای ژنشناسی داوکینز هموار کرده و بدین ترتیب، مصداقی از تلاش برای سازگارکردن نگرشهای علمی و فلسفی، عرضه میکند. | ||
کلیدواژهها | ||
فلسفۀ فرهنگ؛ بلوخ؛ انگارهها؛ داوکینز؛ ممها | ||
مراجع | ||
Blackmore, S. (1999). The Meme Machine. Oxford University Press. Bloch, E. (1970). A Philosophy of the Future. Translated by J. Cunning. Herder & Herder. Bloch, E. (1972). Atheism in Christianity. Translated by J. T. Swann. Herder & Herder. Bloch, E. (1985). Natural Law and Human Dignity. Translated by D. J. Schmidt. MIT Press. Bloch, E. (1986). The principle of Hope. Translated by Neville Plaice, Stephan Placid and Paul Knight. MIT Press. (In English) Bloch, E. (1988). The Utopian Function of Art and Literature. Translated by J. Zipes & F. Mecklenberg. Cambridge, Mass, MIT Press. (In English) Bloch, E. (1991). Heritage of Our Times. Translated by N. S. Plaice. Polity Publications. Bloch, E. (2000). The Spirit of Utopia. Translated by A. Anthony Nasser. Stanford University Press. (In English) Bodyrev, I. (2014). Ernst Bloch and His Contemporaries. Bloomsbury Academic Press. Boer, R. (2007). Criticism of Heaven on Marxism and Theology. Koninklijke Brill NV. Cohen, G. A. (1917). Karl Marx's Theory of History, translated by M. Rasekh Afshar, Akhtaran Publications. (In Persian) Daryabandary, N. (2019). Alienation. Nashrenow. (In Persian) Dawkins, R. (1983). The Extended Phenotype. Oxford University Press. Dawkins, R. (1995). River out of Eden. Weidenfeld&Nicolson Publishing Group. Dawkins, R. (2017). The Selfish Gene, translated by J. Soltany J. Maziar. (In Persian) Dembski, W. (2019). Science and Evidence for Design in the Universe, translated by S. Aminian, Parsik. (In Persian) Gamlin, l. (2018). Evolution, translated by Y. Belark Sabzan. (In Persian) Geoghegan, V. (1996). Ernst Bloch. Routlege Press. Geoghegan, V. (2008). Utopianism and Marxism. Peter Long AG. Gilson, E. (1984). From Aristotle to Darwin and Back Again. Translated by J. Lyon. University of Notre Dame Press. Hudson, W. (1982). The Marxist Philosophy of Ernst Bloch. The Macmillan Press. Khatamy, M. (1918). An Introduction to Philosophical Memetics. Tamadon Elm Publications. (In Persian) Khatamy, M. (2017). An Introduction to the Philosophy of Biological Evolution. Nashre Elm Publications. (In Persian) Kolakowski, l. (2010). Main Currents of Marxism, Vol. 3, translated by A. Millany, Daat Publications. (In Persian) Meszaros, I. (2001). Marx's Theory of Alienation, translated by H. Shamsaavary & K. Firouzmand, Markaz Publications. (In Persian) Muhammadpanah, B. (2014). Evolution and Genetics. Aameh Publications. (In Persian) Okasha, S. (2020). Philosophy of Biology: A Very Short Introduction, translated by K. Fizollahy, Nashre Now Publications. (In Persian) Ollman, B. (1976). Alienation. Cambridge University Press. Pappenheim, F. (1918). The Alienation of Modern Man, translated by M. Maddady, Ban Publications. (In Persian) Rosenberg, A. & Mcshea, D. W. (2013). Philosophy of Biology: A Contemporary Introduction, translated by P. Sadeghih, Payame Emrooz Publications. (In Persian) Roughgarden, J. (2009). The Genial Gene. University of California Press. Thompson, P. (2013). The Privatization of Hope. Peter Thompson and Slavoj Zizek ed's. Duke University Press. Tomasello, M. (1918). The Cultural Origins of Human Cognition, translated by M. Nasiry. Naghde Farhang Publications. (In Persian) Wilson, E. (2012). Sociobiology, translated by A. Vahabzadeh, Jahade Daneshgahi Publications. (In Persian) Wilson, E. (2019). Consilience: The Unity of Knowledge, translated by M. Mahjoob, Ney Publications. (In Persian) Wood, B. (2009). Human Evolution: A Very Short Introduction, translated by F. Rezay, Basirat Publications. (In Persian) Woods, A. & Grant, T. (2018). Reason in Revolt: Materialism; Dialectial Philosophy and Modern Science, translated by S. Sagharniya. Jaarf Publications. (In Persian) Worth, B. & D. (2009). Evolution, translated by A. Mahdavi Damghani Basirat Publications. (In Persian) Wuketites, F. (2019). Evolutionary Epistemology and its Implications for Humankind, translated by A. Jamshidpour Shabkhiz Publications. (In Persian) | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 3,283 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 260 |