آمار
| تعداد نشریات | 41 |
| تعداد شماره‌ها | 1,165 |
| تعداد مقالات | 14,274 |
| تعداد مشاهده مقاله | 49,661,572 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 12,993,332 |
نظریه‌ی فرهنگ ارنست بلوخ و ریچارد داوکینز براساس مؤلفه‌های برسازنده‌ی «انگاره‌واره‌ها» و «مم‌ها» | ||
| مجله پژوهش های فلسفی | ||
| مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 08 تیر 1401 | ||
| نوع مقاله: مقاله علمی- پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22034/jpiut.2022.51102.3168 | ||
| نویسندگان | ||
علی اصغر مصلح  1؛ سیدحسین هاشمی2
| ||
| 1استاد تمام فلسفه، گروه فلسفه، دانشکدۀ ادبیات و زبان‌های خارجی، دانشگاه علامه طباطبائی، تهران، ایران. | ||
| 2دانشجوی دکتری، گروه فلسفه، دانشکدۀ ادبیات و زبان‌های خارجی، دانشگاه علامه طباطبائی، تهران، ایران. | ||
| چکیده | ||
| نظریه‌ی فرهنگ در نظام فکری بلوخ و داوکینز برمبنای دو انگاره‌ی «ماده‌باوری» و «تکامل‌نگری پویا» و با رویکرد «واگشت‌گرایی» انجام می‌شود؛ این تشابه مفهومی و رویکردی سبب می‌شود که بررسی تطبیقی/تلفیقی آنها- براساس مؤلفه‌های برسازنده‌ی «انگاره‌واره‌ها»ی فرهنگی در اندیشه‌ی بلوخ و «مم‌ها»ی فرهنگی در اندیشه‌ی داوکینز- ممکن شود. طبق این بررسی روشن خواهد شد که اولا ترکیب هستی‌شناختی فرآیندمحور بلوخ با ژن‌شناسی و نظریه‌ی فرهنگ داوکینز، یک متافیزیک مناسب برای نظام فکری داوکینز-که نوعی نظام علمی بدون متافیزیک است- فراهم می‌کند و ثانیا، ژن‌شناسی داوکینز نسبت قلمرو زیستی انسان را با ساختارهای اجتماعی و فلسفه‌ی تاریخ بلوخ توضیح داده و پیوند بین آنها را برقرار می‌کند. مفاهیم مشترک/متفاوت آنها در نظریه‌ی فرهنگ، مکمل و مصحح یکدیگر بوده و سبب شکل‌گیری بینش‌های جدیدی می‌شوند که نتیجه‌ی آن، امکان تبیین‌هایی قانع‌کننده‌تر و روشن‌تر برای پاره‌ی ازمفاهیم فلسفی خواهد بود؛ مانند دو انگاره‌ی «فنوتیپ گسترده» و «پراکسیس»- در ژن‌شناسی داوکینز و فلسفه‌ی تاریخ بلوخ- و دو مفهوم «مم»ها و «فراافزونه»ها- در نظریه‌ی فرهنگ داوکینز و بلوخ- مکمل و مصحح یکدیگرند و دو پدیده‌ی «خود-بیگانگی» و «طبقه‌ی اجتماعی»روشن‌تر تبیین می‌شود. نقش مؤلفه‌های برسازنده‌ی «انگاره‌ها» و «مم‌ها»-بلوخ و داوکینز- و جایابی آنها در پیوستار هستی/فرهنگ به گونه‌ی است که از یک‌سو، سنخی از «جبرباوری» فلسفی را رقم زده و چالشی دربرابر مفاهیم «آرمان‌باوری» و «امیدآفرینی»ای بلوخ فراهم می‌کند و از سوی دیگر، امکان اضافه شدن مفهوم «غایت‌باوری» را- در روایت بلوخ از این مقوله- به نظریه‌ی علمی‌ای ژن‌شناسی داوکینز هموار کرده و، بدین ترتیب، مصداقی از تلاش برای سازگارکردن نگرش‌های علمی و فلسفی، عرضه می‌کند. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| فلسفه‌ی فرهنگ؛ بلوخ؛ انگاره‌واره‌ها؛ داوکینز؛ مم‌ها | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 3,089 |
||
