دانشگاه تبریز
فهرست نشریات دارای اعتبار وزارت علوم، تحقیقات و فناوری
پایگاه استنادی علوم جهان اسلام (ISC)

 آمار

تعداد نشریات43
تعداد شماره‌ها1,222
تعداد مقالات15,019
تعداد مشاهده مقاله50,483,237
تعداد دریافت فایل اصل مقاله13,571,847
شکری, ساناز, هوشمند, عبدالرحیم, گلابی, منا, عالم زاده اصاری, ناصر, استرو, دن. (1401). بررسی اثر نانو ذرات سیلیکا بر عملکرد خیار (Cucumis sativus L.) در منطقه اهواز. سامانه مدیریت نشریات علمی, 32(1), 279-292. doi: 10.22034/saps.2021.44312.2624
ساناز شکری; عبدالرحیم هوشمند; منا گلابی; ناصر عالم زاده اصاری; دن استرو. "بررسی اثر نانو ذرات سیلیکا بر عملکرد خیار (Cucumis sativus L.) در منطقه اهواز". سامانه مدیریت نشریات علمی, 32, 1, 1401, 279-292. doi: 10.22034/saps.2021.44312.2624
شکری, ساناز, هوشمند, عبدالرحیم, گلابی, منا, عالم زاده اصاری, ناصر, استرو, دن. (1401). 'بررسی اثر نانو ذرات سیلیکا بر عملکرد خیار (Cucumis sativus L.) در منطقه اهواز', سامانه مدیریت نشریات علمی, 32(1), pp. 279-292. doi: 10.22034/saps.2021.44312.2624
شکری, ساناز, هوشمند, عبدالرحیم, گلابی, منا, عالم زاده اصاری, ناصر, استرو, دن. بررسی اثر نانو ذرات سیلیکا بر عملکرد خیار (Cucumis sativus L.) در منطقه اهواز. سامانه مدیریت نشریات علمی, 1401; 32(1): 279-292. doi: 10.22034/saps.2021.44312.2624

بررسی اثر نانو ذرات سیلیکا بر عملکرد خیار (Cucumis sativus L.) در منطقه اهواز

دانش کشاورزی وتولید پایدار
دوره 32، شماره 1، فروردین 1401، صفحه 279-292    اصل مقاله (1.26 M)
نوع مقاله: مقاله پژوهشی
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22034/saps.2021.44312.2624
نویسندگان
ساناز شکری* 1؛ عبدالرحیم هوشمند2؛ منا گلابی2؛ ناصر عالم زاده اصاری3؛ دن استرو4
1دانشجوی دکترا، دانشگاه شهید چمران اهواز، اهواز، ایران
2گروه آبیاری و زهکشی، دانشکده مهندسی علوم آب، دانشگاه شهید چمران اهواز، اهواز، ایران
3گروه باغبانی دانشگاه شهید چمران اهواز
4استاد دانشگاه اوهایو آمریکا
چکیده
این پژوهش به منطور بررسی اثر نانو ذرات سیلیکا بر عملکرد و بهره‌وری آب گیاه خیار و تعیین مناسبترین روش کاربرد نانو ذرات سیلیکا (تغذیه برگ و ریشه) انجام گردید.
آزمایشی در قالب طرح فاکتوریل بر پایه طرح بلوک کاملاً تصادفی با 4 تکرار در دو فصل کشت طی سال‌های 1397 و 1398 در گلخانه دانشگاه شهید چمران اهواز ایران انجام شد. تیمارها شامل نانوذرات سیلیکا با غلظت‌های 0، 25، 50، 75 و 100ppm و دو روش کاربرد محلول پاشی بر برگ و تغذیه ریشه‌ای انجام گرفت.
نتایج نشان داد که بیشترین و کمترین مقدار وزن میوه در کشت اول و دوم به ترتیب در تیمار 50 میلیگرم در لیتر نانوذرات به روش محلولپاشی برگی (کشت اول: وزن 0484 گرم و کشت دوم:وزن 8039 گرم) و 0 میلی‌گرم در لیتر نانوذرات به روش محلولدهی ریشه‌ای (کشت اول: وزن 7700 گرم و کشت دوم: وزن 6280 گرم) رخ داده است. همچنین بیشترین مقداربهره‌وری مصرف آب مربوط به تیمار نانوذرات با غلظت 50 ppm تحت محلول پاشی روی برگ (کشت اول: 71/32و کشت دوم: 64/83) بود.
این مطالعه نشان داده است که استفاده از نانوذرات سیلیکا می‌تواند روی رشد گیاه و عملکرد خیار تأثیر مثبت بگذارد و به ترتیب سبب افزایش 32/11و 21/2درصدی محصول در کشت اول و دوم نسبت به تیمار شاهد شد. کاربرد نانوذرات سبب افزایش بهره وری مصرف آب و افزایش عملکرد گیاه خیار شده و استفاده از نانوذرات سیلیکا با غلظت 50 ppm به صورت محلول‌پاشی بر روی برگ می‌تواند گزینه مناسبی جهت افزایش عملکرد در خیار شود.
کلیدواژه‌ها
نانو ذرات؛ عملکرد خیار؛ فناوری زیستی؛ سیلیکا؛ خیار
اصل مقاله

مقدمه

نانوتکنولوژی یکی از پیشرفت‌های بسیار بدیع و نوظهوری است که با استفاده از نانوذرات که تغییرات فیزیکی و شیمیایی اساسی در آن‌ها ایجاد شده، جایگاه برجسته­ای در علوم مختلف از جمله علوم گیاهی و کشاورزی پیدا کرده است (اسکرینیس و لیونس 2007). نانوتکنولوژی یکی از فناوری‌های نوین است که اخیراً وارد عرصه کشاورزی شده است نانو ذرات مجموعه‌های اتمی یا مولکولی با حداقل ابعاد بین 1-100 نانومتر هستند (لوپزمورنو و همکاران 2016). که خواص فیزیکی و شیمیایی متفاوتی در مقابله­ با توده مواد خود دارند (مونیکا و همکاران 2009). تبدیل مواد به مقیاس نانو، ویژگی­های فیزیکی، شیمیایی، بیولوژیکی و فعالیت­های کاتالیزوری آن­ها را تغییر می­دهد. علاوه بر انحلال­پذیری بیشتر، فعالیت­های شیمیایی و قابلیت نفوذ در غشای سلولی در این نانو ذرات پدیدار می­گردد (مظاهری­نیا و همکاران 2010). نانو ذرات به دلیل داشتن سطح ویژه بالا و واکنش شیمیایی دارای اثر متفاوتی نسبت به ذرات میکرو هستند (دو و همکاران 2018). داده‏های موجود نشان می‏دهد که زیست سازگاری برخی از نانوذرات و میکروذرات با مقدار یون‏های آزاد شده ارتباط دارد (زورزامنا و همکاران 2015). این فناوری قابلیت متحول ساختن صنعت کشاورزی را از طریق تهیه فرمولاسیونی جدید برای سموم و کود، شناسایی و تشخیص بیماری‌های گیاهی، تأمین آب مورد نیاز کشاورزی، مدیریت و اصلاح خاک و بهداشت دام واصلاح نژاد دارد. به طور کلی، فناوری نانو با بهینه کردن مصرف نهاده‏های کشاورزی همچون آب، کود، سم و کاهش پساب و آلودگی‏ها، می‌تواند سهم بسزایی در رونق روزافزون این صنعت داشــته باشــد. برخی از گزارش‌ها اثرهای سودمند کاربرد نانومواد در کشاورزی، مربوط به استفاده از نانوذرات سیلیس می‌باشد. پژوهش یواکومار و همکاران (2011( بر گیاه ذرت در مدت 65 روز نشان داد که اعمال نانو ذرات سیلیکا به صورت پودر و مخلوط با خاک گلدان­ها موجب افزایش درصد جوانه­زنی (2 تا 11 درصد)، ضریب بهره­وری آب (بیشتر از 53 درصد) و مقدار کلروفیل (13 تا 17 درصد) شد. همچنین، تمامی شاخص­های کمی گیاه نسبت به تیمار کنترل و تیمار سیلیکون افزایش یافت. حقیقی و همکاران (2012) با اعمال نانو ذرات سیلیکا بر بذر گیاه گوجه فرنگی تحت تنش شوری و بررسی آن در مدت زمان 10 روز به این نتیجه رسیدند که نانو ذرات سیلیکا می­تواند اثرهای منفی و مخرب شوری بر درصد جوانه­زنی و طول و وزن ریشه را بهبود بخشد. نتایج تحقیقات احمد و همکاران (2008) نشان داده است که نانو ذرات سیلیکا در شرایط تـنش خشکی نقش معنی­داری در جذب آب و رشـد ریشـه دارد. همچنین تأثیر مثبت سیلیکا بر محتوای نسبی رطوبت در بررسی­های گانس و همکــــاران (2008) و کایا و همکــــاران (2006) نیز گزارش شده اسـت همچنین صدیقی و آل وهیبی (2014) گزارش دادند که استفاده از نانوذرات سیلیکا به طور قابل توجهی ویژگی‌های جوانه زنی بذر در گوجه فرنگی را افزایش می‌دهد.

اولین کاربرد فناوری نانو در کشاورزی به­وسیله وزارت کشاورزی آمریکا در سال 2003 منتشر شد (اسکات و چن 2013). در حال حاضر تحقیق و توسعه در این راستا کشاورزی را کارآمدتر ساخته و باعث افزایش عملکرد و کیفیت محصولات و در نتیجه افزایش سود مواد غذایی شده است. به­هر حال در زمینه‌های کشاورزی استفاده از نانوذرات بسیار جدید بوده و نیاز به تحقیقات بیشتری دارد. عملکرد نانوذرات در سطح مولکولی در سیستم‌های بیولوژیکی تا حد زیادی ناشناخته مانده است. همچنین درک کاملی از نقش نانو ذرات مهندسی شده در فیزیولوژیکی و عملکرد گیاهان وجود ندارد (صیدیقی و آل وهیبی 2014).

ما و همکاران (2001) دریافتند که فرآیند سیلیکاسیون در ساقه‌های برنج سبب افزایش استحکام ساقه برنج می‌شود. آنها به این نتیجه رسیدند که استفاده از سیلیکا به عنوان کود به توسعه سلول‌های اندودرم کمک می‌کند و باعث ایجاد مقاومت بهتر ریشه در خاک‌های خشک و رشد سریع‌تر ریشه‌ها می‌شود (هاتوری و همکاران 2005). ژائو و همکاران (2018) از نانو ذرات سیلیکا به عنوان حاملین آفتکش در خیار استفاده کردند. برای این منظور از دو غلظت 200 و 1000 میلیگرم در لیتر نانوذرات سیلیکا استفاده کردند. نتایج نشان داد استفاده از نانومواد به عنوان حامل یک روش جایگزین برای افزایش بهره وری موثرو کاهش خطر آفت کش می‌باشد.

جیانفنگ و همکاران (1989) نشان دادند که کاربرد سیلیسیم طی رشد زایشی و در مرحله گلدهی گیاه برنج بیشترین تأثیر را در افزایش وزن هزاردانه، عملکرد و تعداد سنبله داشت . مالی و همکاران (2008) اثرات سیلیسیم در غلظتهای مختلف را روی رشد دانه، تولید ماده خشک و تغذیه معدنی لوبیای چشم بلبلی مورد مطالعه قرار دادند. نتایج آنها نشان داد که سیلیسیم در مقادیر کم به طور معنی‌داری تعداد دانه، وزن تر و خشک دانه، عملکرد نسبی ریشه و ساقه، غلظت‌های نیتروژن، فسفر وکلسیم را افزایش داد. انجی و همکاران (2008) مشاهده کردند که سیلیکا جذب عناصر اساسی عمده توسط گیاهان در معرض شرایط تنش آبی را افزایش می‌دهد. گزارش شده است که کودهای سیلیکاتی ظرفیت تحمل سرما در لیمو و نیشکر را افزایش می‌دهد (ماتیچنکو و کالورت 2002).

با توجه به نوظهور بودن فناوری نانو و روند روبه رشد تحقیقات در زمینه نانو گزارش‌های کمی در مورد اثر نانوذرات در افزایش کمی و کیفی رشد گیاهان موجود می‌باشد لذا در این تحقیق، به بررسی اثرات نانوساختار سیلیکا  بر عملکرد و بهره‌وری آب خیار در منطقه اهواز پرداخته شد.

 

مواد و روش‌ها

این تحقیق در گلخانه دانشکده کشاورزی دانشگاه شهید چمران اهواز ایران انجام شد. از نظر موقعیت جغرافیایی در 48 درجه و 39 دقیقه 30 ثانیه طول شرقی و 31 درجه و 18 دقیقه و 22 ثانیه عرض شمالی واقع گردیده است. به منظور بررسی اثر نانوذرات سیلیکا بر بهره‌وری مصرف آب و عملکرد خیار آزمایشی در قالب طرح فاکتوریل بر پایه طرح بلوک کاملاً تصادفی با 4 تکرار در دو فصل کشت طی سال‌های 1397 و 1398 انجام شد. ابتدا نشاء‌های خیار گلخانه‌ای که در ظروف یکبار مصرف کشت شده بودند انتخاب شده و سپس جهت کشت از خزانه به گلدان‌‌هایی که با بستر کوکوپیت و پرلایت به نسبت 1:1 پر شده منتقل شدند و از ابتدای کشت خیار تا مرحله پایانی رشد به دلیل نبود مواد غذایی در بستر هیدروپونیک، عناصر غذایی ماکرو المنت شامل نیترات کلسیم، مونوپتاسیم فسفات، سولفات منیزیم و سولفات پتاسیم و همچنین میکرو المنت‌ها شامل سولفات منگنز، سولفات روی، اسید بوریک، سولفات مس، مولیبدات سدیم و کلات آهن به میزان مشخص به بستر کشت داده شد. در این تحقیق از دستور محلول غذایی رش (2005) استفاده شد (جدول 1). کنترل دما در گلخانه توسط فن، پد سلولزی و بخاری (محدوده دمای 18-32 درجه سانتی‌گراد) انجام گرفت. فاصله ردیف‌های کشت 100 سانتیمیتر و فاصله بوته‌ها روی ردیف‌ها 25 سانتی‌متر در نظر گرفته شد.برای تیمارها شامل نانوذرات سیلیکا در 5 سطح 0، 25، 50، 75 و100 میلی گرم در لیتر به دو صورت تغذیه ریشه ای و محلول‌پاشی روی برگ بود (مشخصات نانو مواد مورد استفاده در جدول 2 آمده است).  استفاده از نانوذرات سیلیکا در سه مرحله ابتدا، میانه و انتهای فصل صورت گرفت.  محلول غذایی مورد نیاز گیاه از طریق سیستم آبیاری قطره ای اتوماتیک در اختیار گیاه قرار گرفت.

 

 

 

جدول 1- ترکیب محلول غذایی پیشنهادی رش (2005 ) مورد استفاده خیار هیدروپونیک

عناصر کم مصرف

غلظت(ppm)

عناصر پرمصرف            

غلظت(ppm)

Mn

8/0

N

140

Cu

07/0

P

50

Zn

1/0

K

350

B

3/0

Mg

50

Mo

03/0

Ca

200

Fe

3

S

150

 

شکل 1- تصویرSEM  نانوذرات سیلیکا مورد استفاده

 

 

جدول 2- مشخصات نانو مواد سیلیکا

Silicon oxide nanoparticel

خلوص

9/99%

اندازه ذرات

15-20nm

فرمول

 

وزن مولکولی

08/60 g/mol

رنگ

سفید

چگالی

4/2 g/cm2

نقطه ذوب

1610°C

نقطه جوش

2230°C

 

 

 

 

    جهت به دست آوردن نیاز آبی خیار بایستی این گیاه در محیطی کشت گردد که بتوان بیلان آبی آن را تحت کنترل داشت. برای این منظور از 3 عدد میکرولایسیمتر استفاده شد.

     جهت تعیین زمان آبیاری میکرو لایسیمترها از روش وزنی استفاده (پلسکو و آلاگائو 2014) و میزان آب آبیاری به صورت زیر محاسبه گردید :

            معادله[1]

WU=آب مصرفی (گرم)

 =وزن آب آبیاری در 24 ساعت قبل از آبیاری (گرم)

 =تغییرات وزن میکرولایسیمتر (گرم)

 =وزن زهاب در روز انجام آبیاری (گرم)

توزل و همکاران (2006) اعلام کردند به دلیل اینکه در شرایط هیدروپونیک گیاه دچار کمبود املاح نشود و به منظور اطمینان از تأمین آب بهینه برای گیاهان بهتر است میزان زهکشی 20-25% در نظر گرفته شود.

یکی از شاخص‌های مورد استفاده در مباحث عملکرد گیاه و آب مصرفی، که مبنایی اقتصادی دارد، بهره­وری از آب است که به صورت نسبت عملکرد محصول به مقدار آب مصرفی تعریف می‌شود. آب مصرفی شامل بارش، آبیاری یا آبیاری بعلاوه بارش می‌باشد. بهره‌وری از آب مصرفی بیانگر میزان تولید به ازای واحد آب است.

شاخص بهره‌وری از آب مصرفی برای عملکرد به قرار زیر می‌باشد:

                         معادله[2]

= بهره­وری آب آبیاری برای عملکرد بر حسب کیلوگرم بر مترمکعب.

Y= عملکرد محصول بر حسب کیلوگرم

I= میزان آب آبیاری برحسب مترمکعب

شاخص بهره­وری از آب مصرفی برای کل قسمت­های هوایی گیاه به صورت زیر تعریف می­شود:

                            معادله[3]

= بهره­وری آب آبیاری برای کل قسمت­های هوایی گیاه بر حسب کیلوگرم بر متر مکعب

B= عملکرد کل قسمت هوایی گیاه بر حسب کیلوگرم

I= میزان آب آبیاری برحسب مترمکعب

یکی از پارامترهای مهم درتحلیل های زراعی، تعیین و مقایسه شاخص برداشت است. عملکرد یک گیاه را می­توان از طریق افزایش کل ماده خشک تولید شده در مزرعه یا افزایش سهم عملکرد اقتصادی (شاخص برداشت( یا هر دو بالا برد. از شاخص برداشت جهت مقایسه میزان محصول تولیدی (عملکرد اقتصادی) و عملکرد بیولوژیکی گیاه استفاده می‌شود که به طور خلاصه روابط مربوط به آن بیان می‌شود. لازم به ذکر است که این روابط توسط دونالد و هامبلین (1976) بیان گردیده­اند.

                     معادله[4]                                                                                                

 =شاخص برداشت

Y=عملکرد اقتصادی (کیلوگرم در هکتار)

 =عملکرد قسمت هوایی گیاه (کیلوگرم در هکتار).

از روش لوتسو همکاران (1996) برای اندازه گیری درصد نشت الکترولیت استفاده شد. نمونه‌های برگ به اندازه یک سانتی متر بریده و با آب مقطر شسته شدند. نمونه‌ها بعد از شستشو، در داخل لوله‌های شیشه‌ای درپوش دار شامل 10 میلی لیتر آب مقطر، به مدت دو ساعت و در دمای 25 درجه سانتیگراد به مدت دو ساعت قرار داده شد و هدایت الکتریکی اولیه (1 EC) را با EC متر اندازه‌گیری گردید. نمونه‌ها به مدت 15 دقیقه در حمام آب گرم در دمای 95 درجه سانتیگراد قرار گرفتند و پس از خنک شدن تا دمای محیط، هدایت الکتریکی ثانویه (2 EC) اندازه‌گیری شد. درصد نشت الکترولیت (ELP) از معادله زیر محاسبه شد.

                     معادله[5]

به منطور اندازه‌گیری نیترات در میوه و برگ گیاه نمونه‌ها به آزمایشگاه منتقل شد.  سپس 100 گرم از نمونه جدا و با استفاده از آون º C 80 به مدت 24 تا 72 ساعت خشک گردید. نمونه خشک شده با استفاده از دستگاه مکانیکی بصورت پودر درآمده و از یک الک 40 مشی عبور داده شد. برای انجام آزمایش 1/0 گرم از نمونه توزین و به آن 10 ml آب مقطر اضافه نموده و به مدت یک ساعت در دمای 45 ºC نگهداری گردید. مایع مورد نظر به هم زده شده و با کاغذ صافی و یا دستگاه سانتریفیوژ صاف و سپس 2/0 ml از عصاره صاف شده فوق به 8/0 ml اسید سالیسیلیک %5 موجود در اسید سولفوریک غلیظ اضافه گردید. ماده فوق را خوب به هم زده و پس از 20 دقیقه به آن 19 ml سود 2 نرمال افزوده و بعد از سرد شدن با استفاده از دستگاه اسپکتروفتومتر در طول موج 410 nm میزان جذب نور آن قرائت گردید (کاتالدوو همکاران، 1975). به منظور اندازه ‌گیری ملسیم ومنیزیم از روش تیتراسیون استفاده شد.

به منظور اندازه‌‌گیری محتوای نسبی آب (RWC)، ابتدا قطعات برگ با شعاع یک سانتی‌متر تهیه و وزن تازه آن‌ها (FW) تعیین شد. پس از قرار دادن قطعات برگ در آب مقطر (24 ساعت در یخچال)، وزن اشباع برگ‌ها (SW) تعیین شد. برای اندازه‌گیری وزن خشک (DW)، قطعات برگ در آون با دمای 80 درجه سانتیگراد به مدت 51 ساعت قرار داده شد و سپس وزن خشک برگ ها اندازه‌گیری شد (کرناک و همکاران 2001).

   معادله[6]

 

نتایج و بحث

     نتایج تجزیه واریانس و مقایسه میانگین‌های دو فصل کشت در جداول 3تا 5 نشان داده شده و بر اساس این جداول می‌توان روی نتایج به صورت زیر بحث نمود.

 

 

 

 

جدول 3- نتایج تجزیه واریانس برای کشت اول (میانگین مربعات)

منابع تغییر

RWC

قطر ساقه(cm)

HI

 وزن تر بیوماس (g)

 وزن خشک بیوماس (g)

ELP

قطر میوه  (mm)

ارتفاع  (cm)

تعداد میوه

تکرار

ns6

ns002/0

ns0045/0

ns3245

ns5/10

ns62/8

ns6/12

ns182

ns18/10

نانو ذرات(N)

*241

*1/1

*32/0

*53465

*689

*49

*4/138

*287

*6/48

نوع کاربرد(A)

*152

*1

ns0008/0

*41253

*141

*29

ns1/100

*1/200

*37

N*A

*29

*12/0

*21/0

**6154

*9/103

*8/9

ns6/78

ns78

*1/19

خطا

16

04/0

0003/0

1289

12

3/2

66/3

9/8

7/0

ضریب تغییرات (%)

2/3

2/1

8/0

3/6

11/3

5/2

9/2

2

1/1
                     

**: معنی دار در سطح احتمال 5 درصد، *: معنی دار در سطح احتمال 1 درصد و ns: عدم وجود اختلاف معنی‌دار می باشد.

 

 

جدول 4- نتایج تجزیه واریانس برای کشت اول (میانگین مربعات)

منابع تغییر

منیزیم میوه  (mg /kg)

منیزیم برگ  (mg /kg)

کلسیم میوه (mg /kg)

کلسیم برگ  (mg /kg)

نیترات برگ  (mg /kg)

نیترات میوه  (mg /kg)

WPB (kg/m3)

WP (kg/m3)

وزن میوه (g)

تکرار

85ns

45ns

3/4ns

18ns

8/23ns

ns1/11

ns2/38

9/4ns

ns5145

نانو ذرات(N)

987*

232*

126*

179*

67/5ns

261ns

*186

2561*

*78954

نوع کاربرد(A)

48/786*

5/148*

109*

145/2*

35/5ns

3/36ns

*6/78

7/86*

*46154

N*A

395*

2/103*

22/22*

48/62*

19/2ns

4/7ns

*61

35/10*

*32145

خطا

16

32

42

2/6

3

4/1

2/22

2/2

12451

ضریب تغییرات (%)

4/3

2/2

6/2

3/1

2/1

8/3

6/1

5/3

6/3

**: معنی دار در سطح احتمال 5 درصد، *: معنی دار در سطح احتمال 1 درصد و ns: عدم وجود اختلاف معنی‌دار می باشد.

 

 

 

جدول 5- نتایج تجزیه واریانس برای کشت دوم (میانگین مربعات)

منابع تغییر

RWC

قطر ساقه(cm)

HI

وزن تر بیوماس (g)

ارتفاع  (cm)

وزن خشک بیوماس (g)

ELP

قطر میوه  (mm)

تعداد میوه

تکرار

ns39

ns022/0

ns0009/0

ns6258

ns122

ns2/152

ns6/7

ns6/12

ns8/18

نانو ذرات(N)

*361

*1/2

*0016/0

*89450

*348

*1450

*247

*4/138

*498

نوع کاربرد(A)

*182

*3/0

ns000065/0

*62451

*220

*5/784

*148

ns1/100

*205

N*A

*56

*02/0

*0014/0

**6859

ns29

*9/209

*29

ns6/78

*142

خطا

6

005/0

00045/0

2431

12

84

1/9

66/3

2/11

ضریب تغییرات (%)

21/1

4/2

01/1

8/7

2/3

2/5

3/4

9/2

8/2

**: معنی دار در سطح احتمال 5 درصد، *: معنی دار در سطح احتمال 1 درصد و ns: عدم وجود اختلاف معنی‌دار می باشد.

 

 

 

جدول 6- نتایج تجزیه واریانس برای کشت دوم (میانگین مربعات)

منابع تغییر

منیزیم میوه

منیزیم برگ

کلسیم میوه

 

(mg.kg-1)

 

کلسیم برگ

نیترات برگ

نیترات میوه

WPB (kg.m-3)

WP (kg.m-3)

وزن میوه (g)

تکرار

79ns

5/82ns

125/4ns

2/45ns

4/76ns

ns12/22

ns2/2

23/10ns

ns12653

نانو ذرات(N)

1245*

342*

3/248*

196*

255ns

14/158ns

*112

1/126*

*94562

نوع کاربرد(A)

439*

286*

2/189*

132/2*

145ns

66ns

*6/78

7/46*

*65564

N*A

256*

12/154*

152*

52/3*

68/87ns

48/36ns

*49

5/20*

*9/25231

خطا

43

28

84

16

8/6

2/12

2/9

7

2591

ضریب تغییرات (%)

4/6

2/6

1/6

4/2

2

6/5

7/2

8/4

6

**: معنی دار در سطح احتمال 5 درصد، *: معنی دار در سطح احتمال 1 درصد و ns: عدم وجود اختلاف معنی‌دار می باشد.

 

جدول7 - نتایج مقایسه میانگین به روش دانکن در کشت اول

نانو

نوع کاربرد

RWC

قطر ساقه(cm)

HI

وزن تر بیوماس (g)

ارتفاع  (cm)

وزن خشک بیوماس (g)

ELP

قطر میوه  (mm)

تعداد میوه

0

برگی

2/85j

23/1fe

8740/0f

7/1140h

25/194fgh

79/221ef

32a

3/32ef

25/89g

0

ریشه‌ای

85h

21/1f

8740/0f

1110hi

5/192h

3/220f

1/32a

2/32f

88h

25

برگی

88cd

44/1ab

8752/0c

8/1363c

25/206cd

02/224d

54/26de

6/36b

25/100c

25

ریشه‌ای

3/86f

35/1c

8748/0e

8/1246gh

5/202cde

224d

12/28d

7/35cd

75/91f

50

برگی

92a

51/1a

8777/0a

5/1460a

5/220a

12/232a

3/24g

9/37a

110a

50

ریشه‌ای

4/91b

43/1abcd

8750/0c

9/1321d

5/215ab

227b

25ef

5/36b

102bc

75

برگی

9/90c

45/1ab

8763/0b

2/1376b

75/213ab

91/231ab

8/24f

3/37a

75/103b

75

ریشه‌ای

4/87d

35/1cde

8748/0ab

7/1307f

5/210b

225b

22/25def

3/36bc

5/95e

100

برگی

1/87de

41/1b

8749/0d

1317e

5/198efg

225c

2/30c

3/36bc

98d

100

ریشه‌ای

5/86e

33/1de

8748/0e

8/1240g

197efg

222e

8/30b

7/35cd

25/91fg

 

جدول8 - نتایج مقایسه میانگین به روش دانکن در کشت اول

نانو

نوع کاربرد

WPB (kg.m-3)

WP (kg.m-3)

وزن میوه (g)

منیزیم میوه

 

منیزیم برگ

کلسیم میوه

 

(mg.kg-1)

کلسیم برگ

نیترات برگ

نیترات میوه

0

برگی

59/61g

83/53ef

7913g

8/49efg

3/163ef

5/60gh

6/267f

86/270ab

4/93a

0

ریشه‌ای

93/59h

38/52g

7700h

02/40fgh

1/120gh

52h

266g

56/236ab

6/88a

25

برگی

34/74c

06/65bc

45/9563c

86/57c

4/221bc

80d

350c

44/353a

6/139a

25

ریشه‌ای

73/67cd

25/59ef

05/8710ef

25/53d

4/194de

1/70ef

300de

5/270ab

4/117a

50

برگی

26/81a

32/71a

3/10484a

2/66a

256a

90a

380a

2/398a

147a

50

ریشه‌ای

94/71d

95/62bc

37/9253d

02/60bc

6/224b

83c

2/353bc

97/362a

2/137a

75

برگی

69/75b

33/66b

32/9750b

95/60b

4/231ab

2/84b

4/358b

4/381a

8/143a

75

ریشه‌ای

05/71ef

15/62d

9136bc

89/54d

9/197d

73e

6/305d

322a

124a

100

برگی

60/71e

64/62cd

81/9208e

3/56cd

6/210bcd

78de

5/324cd

6/345a

2/133a

100

ریشه‌ای

40/67f

96/58e

33/8667f

08/52def

179def

65f

4/291e

36/245ab

104a

در هر ستون، میانگین‌های با حروف مشترک از نظر آماری در سطح احتمال 1 درصد اختلاف معنی‌داری با استفاده از آزمون دانکن ندارند.

جدول 9- نتایج مقایسه میانگین به روش دانکن در کشت دوم

نانو

نوع کاربرد

RWC

قطر ساقه(cm)

HI

وزن تر بیوماس (g)

ارتفاع  (cm)

وزن خشک بیوماس (g)

ELP

قطر میوه  (mm)

تعداد میوه

0

برگی

3/85e

96/0ef

8667/0abcd

1020g

01/214bc

4/190g

36fg

5/26e

1/59h

0

ریشه‌ای

0/83e

94/0f

8666/0bcd

965i

74/193f

5/187h

04/36fg

26e

0/59h

25

برگی

7/86b

17/1ab

8709/0a

5/1157c

66/213b

5/216b

7/30i

8/31ab

0/82c

25

ریشه‌ای

9/85de

07/1bcd

8682/0ab

1021c

38/201d

3/199f

1/32h

7/29c

0/68f

50

برگی

0/88a

20/1a

8720/0a

1180a

220a

222a

6/25k

2/33a

0/90a

50

ریشه‌ای

2/87ab

14/1abc

8705/0a

4/1123d

1/209bc

8/211c

8/27jk

1/31b

0/78d

75

برگی

8/86b

19/1a

8710/0a

6/1169b

5/215ab

2/200ab

6/28j

32ab

1/85ab

75

ریشه‌ای

6/86c

13/1abc

8693/0ab

1030f

62/202cd

6/214d

15/30i

30bc

0/70ef

100

برگی

5/86cd

16/1abc

8704/0a

1110e

9/208bc

205e

8/33h

5/30b

5/75e

100

ریشه‌ای

4/86d

05/1cde

8680/0abc

1000h

5/198e

4/199f

75/34gh

29c

5/65g

 

 

جدول 10- نتایج مقایسه میانگین به روش دانکن در کشت دوم

نانو

نوع کاربرد

WPB (kg.m-3)

WP (kg.m-3)

وزن میوه (g)

منیزیم میوه

 

منیزیم برگ

کلسیم میوه

 

(mg.kg-1)

کلسیم برگ

نیترات برگ

نیترات میوه

0

برگی

71/61g

48/53f

6632cd

4/36fg

3/86g

4/42g

215f

43/250a

87a

0

ریشه‌ای

33/58i

55/50g

6268def

9/35h

7/85fg

6/41gh

199g

84/227a

8/78a

25

برگی

31/72b

97/62b

7808b

1/44d

08/127c

1/62c

10/308c

73/311a

3/112a

25

ریشه‌ای

49/62f

26/54ef

6728cd

40bcde

6/107ef

3/54de

36/272e

82/285a

4/103a

50

برگی

34/74a

83/64a

8039a

50a

148a

74a

05/349a

359a

130a

50

ریشه‌ای

97/69c

91/60c

7553bc

2/45c

22/129abc

63b

22/309ab

01/320a

6/113a

75

برگی

12/73ab

69/63ab

7897b

88/46b

42/135b

2/65ab

72/314b

46/334a

2/117a

75

ریشه‌ای

57/63e

27/55e

6853cd

6/41bcd

68/115e

02/57d

16/292d

51/301a

6/106a

100

برگی

04/69d

09/60cd

7452bc

42/5cd

119d

60cd

295/86cd

313/64a

108/4a

100

ریشه‌ای

10/61hi

04/53fg

6577cde

39ef

101/4f

50/90ef

245/78ef

279/07a

89/8a

در هر ستون، میانگین‌های با حروف مشترک از نظر آماری در سطح احتمال 1 درصد اختلاف معنی‌داری با استفاده از آزمون دانکن ندارند.

 

 

براساس نتایج مندرج در جداول 5 و 3 می‌توان بیان کرد که اثر تیمارهای نانوذرات و نیز نوع کاربرد آن‌ها بر میزان وزن خشک و تر بیوماس در هر دو فصل کشت ارتباط معنی دار دارد. همچنین اثرات متقابل تیمارها در کشت اول بر میزان وزن خشک و تر بیوماس تأثیر معنی‌دار داشته است. نتایج مقایسه میانگین نشان داد که بیشترین و کمترین مقدار وزن تر و خشک بیوماس در هر دو کشت به ترتیب در تیمار 50 میلی‌گرم در لیتر نانوذرات به روش محلول پاشی برگی (کشت اول: وزن خشک12/232 گرم و وزن تر5/1460گرم، کشت دوم:وزن خشک 222 گرم و وزن تر 1180 گرم) و 0 میلی‌گرم در لیتر نانوذرات به روش محلول دهی ریشه ای (کشت اول: وزن خشک3/220 گرم و وزن تر1110گرم، کشت دوم: وزن خشک 5/187 گرم و وزن تر 965 گرم) رخ داده است (جداول 7 و 9 ). با توجه به نوع کاربرد نانوذرات برای گیاه، می‌توان گفت که استفاده از نانوذرات سیلیکا به عنوان محلول‌پاشی بر روی برگ‌ها تأثیر معناداری بر وزن تر و خشک زیست توده خیار نسبت به حالت تغذیه ریشه داشت .بر اساس نتایج مندرج در جداول 9 و 7 می‌توان بیان کرد که کاربرد نانوذرات با غلظت 50 میلی گرم در لیتر به روش محلول پاشی بر برگ به ترتیب سبب افزایش 1/28  و 6/15درصدی وزن تر بیوماس نسبت به تیمار شاهد در کشت اول و دوم شده است. السعیدی و همکاران (2018) نشان داد که استفاده از نانوذرات سیلیس در غلظت 200 PPM باعث افزایش وزن تازه و خشک خیار در کشت خاک می‌شود. یکی از تأثیرات مثبت ذرات نانو روی گیاه، تجمع مواد مغذی روی سطح آن است. نانوذرات با سطح ویژه بالا پتانسیل زیادی در حفظ مواد مغذی برای استفاده گیاه دارند (تاهاکار 2009). این باعث افزایش وزن خشک کل گیاه شده است. افزایش وزن خشک کل گیاه احتمالاً به دلیل افزایش جذب عناصر معدنی و تسریع روند فتوسنتز توسط نانوذرات سیلیکا است.

نتایج جداول 6 و 4 نشان می‌دهد که تیمارهای نانوذرات سیلیکا و نوع کاربرد آن‌ها بر وزن میوه اثر معنی‌‌داری دارد. با توجه به جداول 8 و 10 می‌توان بیان داشت که نانوذرات سیلیکا به ترتیب با غلظت 50، 75، 25، 100 و 0 بیشترین تأثیر را بر میزان وزن میوه داشته است. بر اساس نتایج جداول 8 و 10 می‌توان بیان کرد که کاربرد نانوذرات با غلظت 50 میلی گرم در لیتر به روش محلول پاشی بر برگ به ترتیب سبب افزایش 1/32  و 2/21 درصدی وزن میوه  نسبت به تیمار شاهد در کشت اول و دوم شده است. نتایج نشان می‌دهد که کاربرد نانو ذرات به صورت محلول پاشی تأثیر بیشتری بر میزان وزن میوه در گیاه خیار داشته است. جان محمدی و همکاران (2016)، شریفی (2017)، محمود و همکاران (2017)، امین و همکاران (2018) و اشکاوند و همکاران (2018) در تحقیقات خود نشان دادند که کاربرد نانوذرات سیلیکا باعث افزایش عملکرد گیاه می‌شود.

نتایج جدول 4 و 6 نشان می‌دهد که در کشت اول و دوم اثر تیمارها و اثرات متقابل تیمارها برWP و WPB در سطح یک درصد معنی‌دار می‌باشد. نتایج مقایسه میانگین کشت اول و دوم (جداول 8 و 10) نشان می‌دهد که بیشترین مقدارWP  و WPB مربوط به تیمار نانوذرات با غلظت 50 ppm تحت محلول پاشی روی برگ (WP: کشت اول 32/71 و کشت دوم83/64، WPB: کشت اول28/81 و کشت دوم33/74) می‌باشد. با توجه به جداول 8 و 10 می‌توان بیان داشت که نانوذرات سیلیکا به ترتیب با غلظت 50، 75، 25، 100 و 0 بیشترین تأثیر را بر WP و WPB داشته است.  نتایج تحقیق حاضر با نتایج تحقیقات محمود و همکاران (2017) و دهقانی پوده و همکاران (2018) مطابقت دارد.

 با توجه به جداول 3 و 5 اثر تیمارهای آبیاری و نانوذرات سیلیکا بر میزان قطر ساقه در دو فصل کشت معنی‌دار بود. نتایج مندرج در جداول 7 و 9  نشان می‌دهد بیشترین قطر ساقه مربوط به تیمار 50 میلی‌گرم در لیتر نانوذرات به روش محلول پاشی برگی بوده و استفاده از نانو ذرات سیلیکا سبب افزایش قطر ساقه شده است.

نتایج نشان می‌دهد که تیمار نانو ذرات سیلیکا بر میزان شاخص برداشت اثر معنی‌دار داشته است. .همچنین اثر متقابل تیمارها بر شاخص برداشت در هر دو فصل کشت در سطح 1 درصد معنی‌دار بود (جداول 3 و 5). نتایج مقایسه میانگین نشان داد که بیشترین شاخص برداشت در تیمار 50 میلی‌گرم در لیتر نانوذرات به روش محلول پاشی برگی اتفاق افتاده است.

در مورد سطح نیترات میوه و برگ در هر دو فصل رشد، تفاوت معنی‌داری بین تیمارها مشاهده نشد (جداول 6 و 4). با این حال طبق جداول 8 و 10  مشاهده می‌شود که استفاده از نانوذرات سیلیکا باعث افزایش نیترات در میوه و برگ خیار نسبت به تیمار شاهد می‌شود که با نتایج تحقیق یاسین و همکاران (2017) مطابقت دارد.

کلسیم در حفظ ساختار و عملکرد غشای سلولی، استحکام دیواره سلول، تنظیم انتخابی انتقال یون و کنترل تبادل یونی آنزیم‌های دیواره سلول نقش مهم و ضروری دارد (لیانگ 1999). با توجه به نتایج تجزیه واریانس داده‌ها (جدول 6 و 4)، مشاهده شد که اثرات نانوذرات، روش کاربرد و اثر متقابل تیمارها در سطح احتمال 1٪ برمیزان کلسیم برگ و میوه معنی‌دار بود (جداول 10 و 8) و مشاهده شد که استفاده از نانو سیلیس با غلظت 50 میلی‌گرم در لیتر به روش پاشش نتایج بهتری را به همراه داشته است. افزایش کلسیم در نتیجه استفاده از سیلیکون توسط لیانگ و همکاران (2005) و میاکه و تاکاهاشی (1986) گزارش شده است.

با توجه به نتایج تجزیه واریانس داده‌ها (جداول 6 و 4)، مشاهده شد که اثرات جداگانه و متقابل تیمارها در هر دو فصل کاشت در سطح 1٪ بر میزان منیزیم برگ و میوه قابل توجه است . استفاده از نانوذرات باعث افزایش قابل توجه منیزیم برگ‌ و میوه‌ در مقایسه با تیمار شاهد شد و بیشترین مقدار منیزیم در تیمار 50 میلی‌گرم در لیتر مشاهده شد (جداول 10 و 8).

بر اساس نتایج جداول 3 و  5  تیمار نانو ذرات سیلیکا و روش کاربرد آن‌ها بر میزان محتوای نسبی آب برگ اثر معنی‌دار داشت. مطابق جداول 7 و 9 استفاده از نانوذرات سیلیکا باعث بهبود و افزایش محتوای نسبی آب برگ در مقایسه با تیمار شاهد شده است. نتایج نشان می‌دهد که بیشترین مقدار محتوای نسبی آب برگ مربوط به تیمار 50 میلی گرم در لیتربوده  است. بیشترین افزایش محتوای نسبی آب برگ به ترتیب مربوط به تیمارهای نانوذرات با غلطت 50، 75، 25، 100 و 0 می‌باشد. اثر مثبت سیلیس بر رطوبت نسبی در پژوهش گانس و همکاران. (2008) و کایا و همکاران (2006) گزارش شده.

با توجه به نتایج تجزیه و تحلیل داده‌ها (جداول 3 و 5)، مشاهده شد که اثر نانوذرات، روش‌های کاربرد و اثر متقابل تیمارها در سطح احتمال 1٪ بر میزان نشت الکترولیت معنی‌دار بود. طبق جداول 7 و 9 کاربرد نانوذرات باعث کاهش نشت الکترولیت در مقایسه با شاهد می‌شود.

طبق جداول 3 و 5 تیمار نانوذرات در دو فصل کشت روی قطر میوه اثر معنی‌دار دارد. همچنین نتایج نشان می‌دهد که تیمار نانو ذرات سیلیکا و روش کاربرد آن بر تعداد میوه اثر معنی‌دار داشته است. نتایج نشان می‌دهد که استفاده از نانوذرات وضعیت تعداد میوه را بهبود می‌بخشد و بیشترین مقادیر مربوط به نانوذرات با غلظت 50 میلی‌گرم در لیتربوده است. مطابق جدول 6 و 4 در هر دو فصل کشت، تأثیر تیمارها بر ارتفاع بوته خیار در سطح 1٪ معنی‌دار بود و کاربرد نانوذرات باعث افزایش ارتفاع در خیار نسبت به تیمار شاهد شده که با نتایج تحقیقات بائو شان و همکاران (2004) مطابقت دارد.

نتایج تحقیق حاضر نشان داد که کاربرد نانو ذرات سیلیکا عملکرد و بهره‌وری مصرف آب را بهبود می‌بخشد و به طور میانگین سبب اقزایش 27 درصدی عملکرد و و استفاده از نانوذرات سیلیکا اثرات مثبتی بر غلظت کلسیم، منیزیم و نیترات در برگ و میوه‌های خیار دارد. به طور کلی، با توجه به نتایج این مطالعه، غلظت 50 میلی گرم در لیتر نانوذرات سیلیکا به روش محلول‌پاشی در مورد تولید گلخانه‌ای خیار و کشت آن در محیط کشت بدون خاک پیشنهاد می‌شود. این مطالعه نشان داده است که استفاده از نانوذرات سیلیکا می‌تواند روی رشد گیاه و عملکرد خیار تأثیر مثبت بگذارد.

 

سپاسگزاری

بدینوسیله از حمایت مالی معاونت پژوهش و فناوری دانشگاه شهید چمران اهواز در قالب پژوهانه (GN SCU.W199.144) در انجام این تحقیق تشکر و قدردانی می گردد.

 

مراجع

Ahmed AH, Harb EM, Higazy MA and Morgan S. 2008. Effect of silicon and boron foliar applications on wheat plants grown under saline soil conditions. International Journal of Agricultural Research, 3(1):1-26.

All-saeedi A, El-Ramady H, Alshaal T, El-Garawani M, Elhawat N and Al-Otaibi A. 2018. Exogenous nanosilica improves germination and growth of cucumber by maintaining K+/Na+ ratio under elevated Na+ stress. Plant Physiology and Biochemistry, 125 (2018) 164–171.

Amin A, Ahmad R, Ali A, Hussain I, Mahmood R, Aslam M and Lee D. 2018. Influence of Silicon Fertilization on Maize Performance Under LimitedWater Supply. Silicon, 10:177–183. DOI 10.1007/s12633-015-9372-x.

Ashkavand P, Zarafshar M, Tabari M, Mirzaie J, Nikpour AR, Bordbar K, Struve D and Striker GG. 2018. Application of SiO2 nanoparticles as pretreatment alleviates the impact of drought on the physiological performance of Prunus mahaleb L. (Rosa ceae). Boletín de la Sociedad Argentina de Botánica, 53 (2):1-13.

Bao-shan L, shao-q D, Chun-hui L, Lijun F, Shu-chun Q and Min Y. 2004. Effect of TMS (nanostructured silicon dioxide) on growth of Changbai larch seedlings. Journal of Forestry Research, 15(2): 138-140.

Cataldo DA, Maroon M, Schrader LE and Youngs VL. 1975. Rapid Colorimetric Determination of Nitrate in Plant-Tissue by Nitration of Salicylic-Acid. Communications in Soil Science and Plant Analysis, 6(1):71-80.

Dehghanipoodeh S, Ghobadi C, Baninasab B, Gheysari M and Shirani Bidabadi S. 2018. Effect of Silicon on Growth and Development of Strawberry under Water Depcit Conditions. Horticultural Plant Journal, 4(6):226-232.

Donald CM and Hamblin J. 1976. The biological yield and harvest index of cereals as agronomic and plant breeding criteria. Advances in Agronomy Journal, 28:361-405.

Du W, Tan W, Yina Y, Ji R, Peralta-Videa JR, Guo H. and Gardea-Torresdey JL. 2018. Differential effects of copper nanoparticles/microparticles in agronomic and physiological parameters of oregano (Origanum vulgare). Science of the Total Environment, 618 (2018) 306–312.

Eneji AE, Inanaga S, Muranaka S, Li J, Hattori T, An P and Tsuji,W. 2008. Growth and nutrient use in four grasses under drought stress as mediated by silicon fertilisers. Journal of Plant Nutrition, 31:355-365.

Gunes A, Pilbeam DJ, Inal A and Coban S. 2008. Influence of silicon on sunflower cultivars under drought stress, I: growth, antioxidant me,chanisms, and lipid peroxidation, Communications in Soil Science and Plant Analysis, 39(13- 14):1885–1903.

Haghighi M, Afifipour Z and Mozafarian M. 2012. The effect of N-Si on tomato seed germination under salinity levels. Journal of Biological and Environmental Sciences, 6(16): 87-90.

Hattori T, Inanaga H, Araki H, An P, Morita S, Luxova  M and Lux A. 2005. Application of silicon enhanced drought tolerance in Sorghum bicolor. Physiology of Plant, 123:459-466.

Janmohammadi M, Amanzadeh T, Sabaghnia N and Ion V. 2016. Effect of NANO-SILICON foliar application on safflower growth under organic and inorganic fertilizer regimes. BOTANICA LITHUANICA, 22(1): 53–64.

Jianfeng M, Kazuo N and Eiichi T. 1989. Effect of silicon on the growth of rice plant at different growth stages. Journal of Soil Science and Plant Nutrition, 35(3): 347-356.

Kaya C, Tuna L and Higgs D. 2006. Effect of silicon on plant growth and mineral nutrition of maize grown under water-stress conditions. Journal of Plant Nutrition, 29(8):1469–1480.

Kirnak H, Kaya C, Tas I and Higgs D. 2001. The influence of water deficit on vegetative growth, physiology, fruit yield and quality in egg plants. Plant Physiology, 27: 34-46.

Lee J. 2002. Overview of Nano-technology in Korea–10 years blueprint. Journal of Nanoparticle Research, 4: 473-476.

Liang YC. 1999. Effects of silicon on enzyme activity and sodium, potassium and calcium concentration in barley under salt stress. Plant Soil, 29: 217-224.

Liang YC, Sun WC, Si J and Romheld V. 2005. Effects of foliar and root-applied silicon on the enhancement of induced resistance to powdery mildew in cucumis sativus. Journal Plant Pathology, 54: 678-685.

Lopez-Moreno ML, Aviles LL, Perez NG, Irizarry BA, Perales O, Cedeno-Mattei Y and Román F. 2016. Effect of cobalt ferrite (CoFe2O4) nanoparticles on the growth and development of Lycopersicon lycopersicum (tomato plants). Science Total Environment, 550:45-52.

Lopez-Moreno ML, Aviles LL, Perez NG, Irizarry BA, Perales O, Cedeno-Mattei Y and Roman F. 2016. Effect of cobalt ferrite (CoFe2O4) nanoparticles on the growth and development of Lycopersicon lycopersicum (tomato plants). Science Total Environ, 550:45-52.

Ma JF, Miyake Y and Takahashi E. 2001. Silicon as a beneficial element for crop plants. In: Datnoff LE, Snyder GH, Korndorfer GH. (edition) Silicon in agriculture. Studies in Plant Science, 8. Elsevier, Amsterdam.17-39.

Mahmoud MA, Shala AY and Rashed NM. 2017. The mutual effect of irrigation and foliar spray of Silics nanoparticles on Basil Plant. Journal Plant Production,  8 (12): 1303 – 1313.

Mali M and Arey NC. 2008. Silicon effects on nodule growth, dry matter production and mineral nutrition of cowpea (vigna unguiculata). Journal of Soil Science and Plant Nutrition, 171: 835-840.

Matichenkov VV and Calvert DV. 2002. Silicon as a beneficial element for sugarcane. Journal of American Society, Sugarcane Technology, 22:21-30.

Mazaherinia S, Astaraei AR, Fotovat A and Monshi A. 2010. Nano iron oxide particles efficiency on Fe, Mn, Zn and Cu concentrations in wheat plant. World Applied Sciences Journal, 7(1):36- 40.

Miyake Y and Takahashi E. 1986. Effect of silicon on the growth and fruit production of strawberry plants in a solution culture. Journal of Soil Science and Plant Nutrition, 32: 321-326.

Monica RC and Cremonini R. 2009. Nanoparticles and higher plants. Caryologia, 62(2):161-165.

Pelesco VA and Alagao FB. 2014. Evapotranspiration Rate of Lettuce (Lactuca sativa L., Asteraceae) in a Non-Circulating Hydroponics System. Journal of Society & Technology, 4:1-6.

Resh HM. 2005. Hydroponic Food Prodution. Woodbring Press, Santa Barrs, CA 288.

Scott N and Chen H. 2013. Industrial Biotechnology, 18(17):1- 9.

Scrinis G and Lyons K. 2007. The Emerging Nano-Corporate Paradigm: Nanotechnology and the Transformation of Nature, Food and Agri-Food Systems. International Journal of Sociology of Food and Agriculture, 15(2):22-44.

Sharifi P. 2017. Effect of Silicon Nutrition on Yield and Physiological Characteristics of Canola(Brassica napus) under Water Stress Conditions. International Journal of Advanced Biotechnology and Research (IJBR), 8(1):144-153.

Siddiqui MH andAl-Whaibi MH. 2014. Role of nano-SiO2 in germination of tomato (Lycopersicum esculentum seeds Mill.). Saudi Journal of Biological Sciences, 21:13–17.

Thakkar KN, Snehit S, Mhatre MS, Rasesh Y and Parikh MS. 2009. Biological synthesis of metallic nanoparticles. Nanomedicine: Nanotechnology Biology and Medicine, 6(2):257-262.

Tuzel IH, Meric KM. and Tuzel Y. 2006. Crop Coefficients in Simplified Hydroponic Systems. Acta Horticulturae, 719: 551–556.

Yassen A, Abdallah E, Gaballah M and Zaghloul S. 2017. Role of Silicon Dioxide Nano Fertilizer in Mitigating Salt Stress on Growth, Yield and Chemical Composition of Cucumber (Cucumis sativus L.). International Journal of Agricultural Research, 12 (3): 130-135.

Yuvakkumar R, Elango V, Rajendran V, Kannan NS and Prabu P. 2011. Influence of Nanosilica Powder on the Growth of Maize Crop (Zea Mays L.). International Journal of Green Nanotechnology, 3(3): 180-190.

Zhao P, Yuan W, Xu C, Li F, Cao L and Huang Q. 2018. Enhancement of Spirotetramat Transfer in Cucumber Plant Using Mesoporous Silica Nanoparticles as Carriers. Journal of Agricultural and Food Chemistry, 66:11592−11600.

Zuverza-Mena N, Medina-Velo IA, Barrios AC, Tan W, Peralta-Videa JR and Gardea- Torresdey JL. 2015. Copper nanoparticles/compounds impact agronomic and physiological parameters in cilantro (Coriandrum sativum). Environmental Science, 17:1783–1793.

آمار
تعداد مشاهده مقاله: 751
تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 351


سامانه مدیریت نشریات علمی. قدرت گرفته از سیناوب