دانشگاه تبریز
فهرست نشریات دارای اعتبار وزارت علوم، تحقیقات و فناوری
پایگاه استنادی علوم جهان اسلام (ISC)

 آمار

تعداد نشریات44
تعداد شماره‌ها1,303
تعداد مقالات16,020
تعداد مشاهده مقاله52,485,467
تعداد دریافت فایل اصل مقاله15,213,035
زارع, روزبه, حسینی سروری, سید حسن. (1401). رابطه موجبیت و مسئولیت اخلاقی در نظریه کنش سینوی. سامانه مدیریت نشریات علمی, 16(38), 287-314. doi: 10.22034/jpiut.2022.46706.2881
روزبه زارع; سید حسن حسینی سروری. "رابطه موجبیت و مسئولیت اخلاقی در نظریه کنش سینوی". سامانه مدیریت نشریات علمی, 16, 38, 1401, 287-314. doi: 10.22034/jpiut.2022.46706.2881
زارع, روزبه, حسینی سروری, سید حسن. (1401). 'رابطه موجبیت و مسئولیت اخلاقی در نظریه کنش سینوی', سامانه مدیریت نشریات علمی, 16(38), pp. 287-314. doi: 10.22034/jpiut.2022.46706.2881
زارع, روزبه, حسینی سروری, سید حسن. رابطه موجبیت و مسئولیت اخلاقی در نظریه کنش سینوی. سامانه مدیریت نشریات علمی, 1401; 16(38): 287-314. doi: 10.22034/jpiut.2022.46706.2881

رابطه موجبیت و مسئولیت اخلاقی در نظریه کنش سینوی

مجله پژوهش های فلسفی
دوره 16، شماره 38، اردیبهشت 1401، صفحه 287-314    اصل مقاله (1.9 M)
نوع مقاله: مقاله علمی- پژوهشی
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22034/jpiut.2022.46706.2881
نویسندگان
روزبه زارع* 1؛ سید حسن حسینی سروری2
1استادیار پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی، تهران، ایران.
2استاد گروه فلسفه علم دانشگاه صنعتی شریف، تهران، ایران.
چکیده
مسئله اصلی این مقاله، نحوه جمع میان موجبیت و مسئولیت اخلاقی است (مسئله کلاسیک اراده آزاد). این مسئله از آنجا ناشی می شود که ما با سه شهود به ظاهر ناسازگار مواجه ایم اوّل آنکه مسئولیت اخلاقی و پاسخگو بودن در مقابل رفتارهایی که انجام داده ایم، نیازمند آزادی است و کسی را نمی توان برای انجام کاری که هیچ گزینه بدیلی در قبال آن نداشته، بازخواست کرد؛ دوم آنکه دستکم در برخی از کارهایی که انجام می دهیم، آزادی رفتار داریم، و می توانستیم آنها را ترک کنیم یا به گونه ای دیگر انجام دهیم؛ سوم آنکه هر چیزی که اتفاق می افتد، و از جمله کنش های آزاد ما، علت یا دلیلی دارد که با وجود آن علت، اتفاق دیگری محقق نمی شود. برای پاسخ به این مسئله، ابتدا معانی اختیار و اراده را مرور می کنیم و پس از آن، آموزه موجبیت مبتنی بر اصل علیت و قوانین طبیعت تبیین خواهد شد، و برای تثبیت آن، ادله ای ارائه می شود. در گام بعدی، مسئله کلاسیک اراده آزاد را به دو مسئله می شکنیم و راه حل ابن سینا برای هریک را ارائه می کنیم. نهایتاً نمایی کلی از نظریه کنش سینوی مورد بازسازی قرار می گیرد. ادعای نویسندگان این است که راه حل سینوی به مسئله کلاسیک و نظریه کنش مبتنی بر آن، از مناسب ترین راه حل های این مسئله جدی است.
کلیدواژه‌ها
موجبیت؛ اراده آزاد؛ سازگاری؛ نظریه کنش؛ ابن سینا
مراجع
  • ابن سینا، ح. (1387) الاشارات و التنبیهات، التحقیق: مجتبی الزارعی. قم: بوستان کتاب.
  • ابن سینا، ح. (1388) «رساله مبدأ و معاد». در س. طاهری: مجموعه رسائل (37-221). قم: آیت اشراق.
  • ابن سینا، ح. (1391) التعلیقات. تهران: موسسه پژوهشی حکمت و فلسفه ایران.
  • ابن سینا، ح. (1405) الطبیعیات من کتاب الشفاء (السماع الطبیعی). قم: منشورات مکتبة آیت الله العظمی المرعشی النجفی.
  • ابن سینا، ح. (1429) الالهیات من کتاب الشفاء، المحقق: حسن حسن زاده الآملی. قم: بوستان کتاب.
  • آرمسترانگ، دیوید (1392) چیستی قانون طبیعت. ترجمه امیر دیوانی، قم: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه.
  • اسماعیلی، محمدعلی (1395) «بازخوانی حقیقت اراده انسان در اندیشه متکلّمان و فلاسفه». کلام اسلامی، (۱۰۰): 75-91.
  • توازیانی، زهره. (1386) «مقایسه دیدگاه ابن سینا و اسپینوزا در نسبت عقل، اراده و اختیار به خدا». اندیشه دینی، (24): 24-47.
  • حسینی زارگر، سید هاشم (1398) «اراده انسان از دیدگاه فلاسفه اسلامی (ابن سینا، ملاصدرا، علامه طباطبایی، امام خمینی)». نسیم خرد، (۵): 103-119.
  • دانش، جواد؛ علیپور، ابراهیم (1397) «بررسی استدلال مستقیم بر نفی مسئولیت اخلاقی». نقد و نظر، (۸۹): 57-74.
  • ذاکری، مهدی (1390) «نظریه عمل ابن سینا». نقد و نظر، ۱۶(۶۴): 27-44.
  • ذوفقاری، شهاب الدین (1393) «تبیین اراده ذاتی و فاعلیت وجودی خداوند از رهگذر نظریه عنایت نزد ابن سینا». عقل و دین، (۱۰): 67-88.
  • طباطبائی، سیدمحمدحسین (1432) نهایه الحکمه (الجزء الثانی). قم: مؤسسة النشر الاسلامی.
  • طوسی، نصیرالدین (1980) تلخیص المحصل. بیروت: دارالأضواء.
  • عبودیت، عبدالرسول (1392) خطوط کلی حکمت متعالیه (ویراست جدید). تهران: سمت.
  • عبودیت، عبدالرسول (1398) «اصل علیت». معرفت فلسفی، ۱۷(۶۵): 11-26.
  • عروتی موفق، اکبر.؛ اسدی، ابوالقاسم (1397) «بررسی تطبیقی اراده الهی از دیدگاه ابن سینا و اسپینوزا». آینه معرفت، ۱۸(۱): 1-20.
  • علیزاده، بهرام (1399) اراده آزاد و ناتعین گرایی. تهران: پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی.
  • فارابی، محمد (1405). فصوص‏الحکم. محقق: محمدحسن آل یاسین، قم: بیدار.
  • قربانی، نیما (1397) روان درمانگری پویشی کوتاه مدت. تهران: سمت.
  • کدخداپور، جمال؛ دیرباز، عسکر (1399) «رویکردهای اختیارگرایان در پاسخ به استدلال شانس». پژوهش های فلسفی-کلامی، ۲۲(۸۶): 5-26.
  • کرد فیروزجایی، یارعلی (1393) حکمت مشاء. قم: مجمع عالی حکمت اسلامی.
  • لاهیجی، عبدالرزاق (1388) گوهر مراد. تهران: سایه.
  • لگنهاوزن، محمد (1391) «فلسفه عملی ابن سینا». در: م. جوادی، حکمت عملی شیخ الرئیس (77-104). همدان: بنیاد علمی و فرهنگی ابن سینا.
  • مصباح یزدی، محمدتقی (1382) آموزش فلسفه (جلد دوم). تهران: شرکت چاپ و نشر بین الملل.
  • مصباح یزدی، محمدتقی (1405) تعلیقه علی نهایه الحکمه. قم: در راه حق.
  • معیرزاده، مریم؛ اکرمی، موسی (1393) «ذاتی گرایی علمی از کریپکی تا اِلیس». پژوهش های فلسفی، ۸(۱۵): 1-23.
  • ملاصدرا، محمد بن ابراهیم (1381) الحکمه المتعالیه فی الاسفار الاربعه (المجلد السادس). تهران: بنیاد حکمت اسلامی صدرا.
  • یزدان پناه، سید یدالله (1396) آموزش حکمت اشراق. تهران: سمت.
  • Coffman, E. J. (2010) "How (not) to attack the luck argument". Philosophical Explorations, 157-166.
  • Frankfurt, H. (1969) "Alternative Possibilities and Moral Responsibility". The Journal of Philosophy, 829-839.
  • Hoefer, C. (2016) "Causal Determinism". Retrieved from The Stanford Encyclopedia of Philosophy: https://plato.stanford.edu/archives/spr2016/ entries/determinism-causal/
  • Kane, R. (1996) The Significance of Free Will. Oxford: Oxford University Press.
  • McKenna, M., & Pereboom, D. (2016) Free will: A contemporary introduction. New York: Routledge.
  • Mele, A. (2006) Free Will and Luck. New York: Oxford University Press.
  • Schrenk, M. (2016) Metaphysics of science: A systematic and historical introduction. New York: Routledge.
  • van Inwagen, P. (1983) An Essay on Free Will. Oxford: Clarendon Press.
آمار
تعداد مشاهده مقاله: 2,746
تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 391


سامانه مدیریت نشریات علمی. قدرت گرفته از سیناوب