دانشگاه تبریز
فهرست نشریات دارای اعتبار وزارت علوم، تحقیقات و فناوری
پایگاه استنادی علوم جهان اسلام (ISC)

 آمار

تعداد نشریات43
تعداد شماره‌ها1,224
تعداد مقالات15,034
تعداد مشاهده مقاله50,530,939
تعداد دریافت فایل اصل مقاله13,626,115
جلالیان, محمدحسن. (1400). «شاد»، «می» و «پشیمان شدن» (بررسی سه واژه از شاهنامه). سامانه مدیریت نشریات علمی, 74(244), 33-51. doi: 10.22034/perlit.2022.50092.3266
محمدحسن جلالیان. "«شاد»، «می» و «پشیمان شدن» (بررسی سه واژه از شاهنامه)". سامانه مدیریت نشریات علمی, 74, 244, 1400, 33-51. doi: 10.22034/perlit.2022.50092.3266
جلالیان, محمدحسن. (1400). '«شاد»، «می» و «پشیمان شدن» (بررسی سه واژه از شاهنامه)', سامانه مدیریت نشریات علمی, 74(244), pp. 33-51. doi: 10.22034/perlit.2022.50092.3266
جلالیان, محمدحسن. «شاد»، «می» و «پشیمان شدن» (بررسی سه واژه از شاهنامه). سامانه مدیریت نشریات علمی, 1400; 74(244): 33-51. doi: 10.22034/perlit.2022.50092.3266

«شاد»، «می» و «پشیمان شدن» (بررسی سه واژه از شاهنامه)

زبان و ادب فارسی (نشریه سابق دانشکده ادبیات دانشگاه تبریز)
مقاله 3، دوره 74، شماره 244، اسفند 1400، صفحه 33-51    اصل مقاله (252.85 K)
نوع مقاله: علمی- پژوهشی
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22034/perlit.2022.50092.3266
نویسنده
محمدحسن جلالیان*
دانشیار گروه فرهنگ و زبانهای باستانی دانشگاه تبریز. ایران
چکیده
شاهنامه یکی از مفصل‌ترین آثار زبانی سده‌های نخستین رسمیّت و رواج زبان فارسی دری پس از اسلام است. این گنجینۀ گرانبها حاوی شواهد اصیل و قابل اعتماد از عناصر زبان فارسی این دوره و در بردارندۀ کلیدهای بسیاری در گشودن مسایل ناشناختۀ زبان فارسی دری و پیشینۀ آن، فارسی میانه، است. متقابلاً در این اثر به سبب کهنگی زبان آن، نکاتی هست که جز از طریق شناخت زبان فارسی میانه و سایر زبانهای دورۀ میانه و دورۀ باستانی قابل دریافت نیستند. در این نوشتار به سه واژۀ «شاد»، «می» و «پشیمان شدن» در شاهنامه پرداخته شده و با استفاده از شواهد درونی این اثر و نیز برخی شواهد سایر متون فارسی و همچنین قراینی از زبانهای باستانی معانی متفاوتی برای دو واژۀ نخست و ساخت کمترشناخته‌شده‌ای برای توجیه کاربردی خاص از مورد سوم در زبان فارسی دری ارائه شده است. معنای پیشنهاد‌شده برای «شاد»، «توانگر و ثروتمند و برخوردار» است. واژۀ «می» صورت اصیل فارسی میانۀ «مغاک» دانسته شده و «پشیمان شدن» در کاربردهای خاص از گونۀ افعال غیرشخصی به شمار آمده است.
کلیدواژه‌ها
شاهنامه"؛ شاد"؛ می"؛ پشیمان شدن"؛ "؛ غیرشخصی"
مراجع
  1. اسدی طوسی، ابونصر علی‎بن احمد، (1354)، گرشاسب‎نامه، به اهتمام حبیب یغمایی، تهران: کتابخانۀ طهوری.
  2. آیدنلو، سجاد، (1390)، نامۀ خسروان، تهران: انتشارات سخن.
  3. بنداری، الفتح بن علی، (1932)، الشاهنامه، تصحیح عبدالوهاب عزام، قاهره، مطبعه‎ دار الکتب المصریّه.
  4. جلالیان چالشتری، محمدحسن، (1394)، «rēž- و nam- دو فعل غیرشخصی در زبان سغدی»، زبانشناخت، سال ششم، شمارۀ اول، صص. 45-60.
  5. حافظ، خواجه شمس‎الدین محمد، (1359-1362)، دیوان حافظ، به تصحیح و توضیح پرویز ناتل خانلری، دو جلد، تهران: انتشارات خوارزمی.
  6. خاقانی شروانی، (1375)، دیوان، جلد اول، چامه‎ها و ترکیب‎بندها، ویراستۀ میرجلال‎الدین کزّازی، تهران: نشر مرکز.
  7. خالقی‎مطلق، جلال، (1389)، یادداشت‎های شاهنامه، سه جلد، تهران: مرکز دایرة‎المعارف اسلامی.
  8. رازی، ابوالفتوح حسین‎بن‎علی، (1365) تفسیر ابوالفتوح رازی (روض‎الجنان و روح‎الجنان فی تفسیر القرآن)، بیست‎جلد، به‎کوشش محمدجعفر یاحقی و مهدی ناصح، مشهد: بنیاد پژوهش‎های اسلامی.
  9. سعدی، مصلح‎الدین، (1318)، غزلیات سعدی، به اهتمام محمدعلی فروغی، تهران: بروخیم.
  10. سعدی، مصلح‎الدین، (1320)، مواعظ سعدی، به اهتمام محمدعلی فروغی، تهران: بروخیم.
  11. طبری، محمدبن جریر، (1356)، ترجمۀ تفسیر طبری، به اهتمام حبیب یغمایی، چاپ دوم، تهران: انتشارات توس.
  12. فرخی سیستانی، (1335)، دیوان، به کوشش محمد دبیرسیاقی، تهران: شرکت نسبی حاج محمدحسین اقبال و شرکا.
  13. فردوسی، ابوالقاسم، (1366)، شاهنامه، تصحیح جلال خالقی‎مطلق، هشت جلد، نیویورک: بیبلیوتکا پرسیکا.
  14. فردوسی، ابوالقاسم، (1393)، شاهنامه، پیرایش جلال خالقی‎مطلق، دوجلد، تهران: سخن.
  15. فردوسی، ابوالقاسم، (1965)، شاهنامه. متن انتقادی، تحت نظر عبدالحسین نوشین، مسکو: ادارة دانش، شعبة ادبیات خاور.
  16. فردوسی، ابوالقاسم، (1969)، شاهنامه، تصحیح ژول مول، هفت جلد، چاپ اوّل، تهران: شرکت سهامی کتابهای جیبی.
  17. قریب، بدرالزمان، (1383)، فرهنگ سغدی، تهران: فرهنگان.
  18. کزّازی، میرجلال‎الدین، (1391)، نامة باستان، ویرایش و گزارش شاهنامة فردوسی، نه جلد. تهران: سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی دانشگاهها (سمت).
  19. مولانا جلال‎الدین محمد بلخی، (1385)، کلیات دیوان شمس تبریزی، بر اساس نسخۀ تصحیح‎شدۀ علامه بدیع‎الزمان فروزانفر، به کوشش ابوالفتح حکیمیان، تهران: انتشارات پژوهش.
  20. ناتل خانلری، پرویز، (1365)، تاریخ زبان فارسی، سه جلد، تهران: فرهنگ نشر نو.
  21. یاحقی، محمدجعفر، 1372، فرهنگنامۀ قرآنی، مشهد: انتشارات آستان قدس رضوی.
  22. Bailey, H. W., (1943), Zoroastrian Problems in the Ninth-Century Books, Oxford: Clarendon Press.
  23. Bailey, H. W., (1979), Dictionary of Khotan Saka, Cambridge: Cambridge University Press.
  24. Bartholomae, Ch., (1961), Altiranisches Wörterbuch, Berlin: Walter de Gruyter & Co.
  25. Cheung, J., (2007), Etymological Dictionary of the Iranian Verb, Leiden-Boston: Brill.
  26. Dastoot Hoshang Jamasp, (1907), Vendidâd, vol. 2, glossarial index, Bobay: Government Central Book Depôt.
  27. Durkin-Meisterernst, D., (2004), Dictionary of Manichaean Middle Persian and Parthian, Turnhout: Brepols.
  28. Gershevitch, I., (1954), A Grammar of Manichaean Sogdian, Oxford: Basil Blackwell.
  29. Jamasp-Asana, J. M., (1897), Pahlavi Texts, Bombay: Fort Printing Press.
  30. Kent, R., )1950(, Old Persian, New Haven, Connecticut: American Oriental Society.
  31. Mackenzie, D. N., (1967), “Notes on the Transcription of Pahlavi”, BSOAS 30, pp. 17-29.
  32. Mackenzie, D. N., )1971(, A Concise Pahlavi Dictionary, London: Oxford University Press.
Schmitt, R., )2014(, Wörterbuch der altpersischen Königsinschriften, Wiesbaden: Reichert Verlag.

http://dx.doi.org/10.22034/perlit.2022.50092.3266

آمار
تعداد مشاهده مقاله: 328
تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 292


سامانه مدیریت نشریات علمی. قدرت گرفته از سیناوب