1استادیار جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری، دانشگاه خوارزمی، تهران، ایرانگروه جغرافیا و برنامه ریزی شهری، دانشکده علوم جغرافیایی، دانشگاه خوارزمی، تهران، ایران
2استادیار گروه جغرافیا و برنامه ریزی شهری، دانشکده جغرافیا، دانشگاه خوارزمی، تهران، ایران
3کارشـناس ارشد گروه جغرافیا و برنامه ریزی شهری، دانشکده علوم جغرافیایی، دانشگاه خوارزمی، تهران، ایران.
چکیده
کاربری اراضی شهری را از نظر کارکرد و اثرات فضایی می‌توان به دو نوع سازگار و ناسازگار تقسیم کرد. یکی از اصول و اهداف برنامه‌ریزی کاربری زمین شهری، جانمایی مناسب کاربری‌ها و جداسازی کاربری‌های ناسازگار و سازگار از یکدیگر است. در اﻳﻦ ﭘﮋوﻫﺶ، اثر مستقیم و غیرمستقیم زندان اوین به عنوان یکی از کاربری‌های ناسازگار در توسعه فضایی محله اوین بررسی شده است. داده و اطلاعات این پژوهش به دو روش کتابخانه‌ای (اسنادی) و پیمایشی جمع‌آوری گردید. در روش مطالعات اسنادی، از اسناد طرح جامع و تفصیلی شهر تهران و برنامه راهبردی توسعه محله اوین، و در مطالعات میدانی از روش پرسشگری از خانوارهای ساکن در محله اوین استفاده شده است. برای نمونه‌گیری این جامعه آماری، از روش نمونه‌گیری منظم (سیستماتیک) استفاده شده است. داده و اطلاعات تحقیق حاضر با استفاده از آزمون T-Test، ضریب همبستگی، ﻧﺮم‌اﻓﺰار spss و آمار توصیفی پردازش شد. بر اساس نتایج این پژوهش، زندان اوین به‌واسطه وضع ضوابط و مقررات طرح‌های جامع و تفصیلی و ایجاد محدودیت در نوع کاربری و میزان تراکم ساختمانی (به‌صورت مستقیم) و کارکرد انتظامی و اثرات اجتماعی و روانی ناشی از آن (به‌صورت غیرمستقیم)، موجب کاهش تقاضای سکونت، قیمت زمین و مسکن و سرمایه‌گذاری ساختمانی در محله اوین شده است.
اصغری زمانی، اکبر؛ حسین کریم‌زاده و عذرا فضائلی کلوانق (1400). بررسی مغایرت کارکردی کاربری‌های شهری در ارتباط با ارزش زمین (مطالعه موردی: منطقه 1 شهر تبریز). مجله جغرافیا و برنامه‌ریزی، 25(75): 16-1.
توکلی‌نیا، جمیله و منصور استادی سیسی (1388). تحلیل پایداری محله‌های کلانشهر تهران با تأکید بر عملکرد شورایاری‌ها-نمونه موردی: محله‌های اوین، درکه و ولنجک. فصلنامه پژوهش‌های جغرافیای انسانی، 70: 43-29.
جهانشاهی، مریم (1394). نقش برنامه‌های تربیتی زندان در اصلاح افکار مجرمین-مطالعه موردی: زندان اوین. پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی، دانشکده حقوق و علوم سیاسی، استاد راهنما: مجید کاشانی.
روزنامه رسمی (1388). آئیننامه اجرایی سازمان زندان‌ها و اقدامات تأمینی و تربیتی کشور. شماره۱۲۴۴۰/۸۴/۱ مصوب 20/09/1384، تاریخ انتشار روزنامه رسمی: 19/08/1388، شماره روزنامه رسمی: 18821.
سلطان‌زاده، اکبر (1392). ارزیابی اثر بخشی عملکرد سرای محله به منظور ارائه الگوی متناسب با ویژگی‌های مناطق و محلات-مطالعه موردی: سرای محله‌های اوین، تجریش و نیاوران منطقه یک شهرداری تهران. پایان‌نامه کارشناسی ارشد، استاد راهنما: زهره فنی، گروه جغرافیا، دانشکده علوم زمین، دانشگاه شهید بهشتی.
شعیبی، پیرایه (1394). چارچوب طراحی شهری اوین با تأکید بر شبکه‌های اکولوژیک محله. پایان‌نامه کارشناسی ارشد، استاد راهنما: کورش گلکار و علی غفاری، گروه برنامه‌ریزی و طراحی مجتمع زیستی، دانشکده معماری و شهرسازی، دانشگاه شهید بهشتی.
شماعی، علی و بابک لطفی مقدم (1395). بررسی شاخص سازگاری در برنامه‌زیر ی کاربری زمین شهری به‌منظور ی پاداری اقتصادی شهر، مطالعه موردی: منطقه یک شهرداری تهران. مجله جغرافیا و برنامه‌ریزی، 20(57): 198-175.
شورای عالی شهرسازی و معماری ایران (1386). طرح راهبردی ـ ساختاری (جامع) توسعه و عمران شهر تهران (سند اصلی). مصوب آذرماه 1386.
شورای عالی شهرسازی و معماری ایران (1389). تعریف و مفاهیم کاربری‌های شهری و تعیین سرانه آن‌ها. مصوب 10/03/1389.
شهرداری تهران (1391). ضوابط و مقررات طرح تفضیلی جدید شهر تهران. معاونت شهرسازی و معماری: اداره کل شهرسازی و طرح‌های شهری، نسخه نهایی.
شهرداری مشهد (1397). توسعه درونی شهر. معاونت برنامه‌ریزی و توسعه سرمایه انسانی شهرداری (امور شهری). https://planning.mashhad.ir/articles/10562
شهرداری منطقه یک شهر تهران (1385). سند راهبردی محلات 26 گانه منطقه یک: محله اوین.
عابدین درکوش، سعید (1382). درآمدی به اقتصاد شهری. چاپ پنجم، تهران: مرکز نشر دانشگاهی.
غلامی، محمد و عقیل حیاتی (1392). بررسی تأثیر هویت کالبدی بر انسجام اجتماعی مطالعه موردی؛ محله اوین شهر تهران. فصلنامه تحقیقات کاربردی علوم جغرافیایی، 30: 150-131.
کریمی، سرگل و جمیله توکلی‌نیا (1388). جایگاه توسعه در مقیاس خرد و محله‌ای در توسعه پایدار شهری-نمونه موردی: محله اوین. فصلنامه پژوهشی جغرافیای انسانی، سال اول، 3: 92-82.
گروه علمی مؤسسه آموزش عالی آزاد چتر دانش (1397). مجموعه قوانین و مقررات زندان ها و امور زندانیان. چاپ اول، تهران: انتشارات چتر دانش.
مشکینی، ابوالفضل و کرامت‌الله زیاری (1394). ارزیابی هویت اجتماعی در محله‌های شهری-مطالعه موردی: محله اوین شهر تهران، فصلنامه پژوهش‌های جغرافیای انسانی، 4: 607-589.
مهدی‌زاده، جواد؛ محمدحسین پیرزاده نهوجی؛ مهین‌دوخت امیری؛ محمدحسین جهانشاهی؛ محمدتقی تقی‌زاده مطلق و هایده صراف‌زاده (1385). ﺑﺮﻧﺎﻣﻪرﯾﺰی راﻫﺒﺮدی ﺗﻮﺳﻌﻪ ﺷﻬﺮی (ﺗﺠﺮﺑﯿﺎت اﺧﯿﺮ ﺟﻬﺎﻧﯽ و ﺟﺎﯾﮕﺎه آن در اﯾﺮان). چاپ اول، تهران: اﻧﺘﺸﺎرات وزارت ﻣﺴﮑﻦ و ﺷﻬﺮﺳﺎزی.
مهندسین مشاور آتک (1370الف). طرح حفظ و ساماندهی شهر تهران. گزارش مرحله اول، جلد پنجم.
مهندسین مشاور آتک (1370ب). طرح حفظ و ساماندهی شهر تهران. طرح پیشنهادی (گزارش)
مهندسین مشاور آتک (1371). طرح جامع شهر تهران. ضوابط و مقررات اجرایی (گزارش).
مهندسین مشاور بافت شهر (1384). الگوی توسعه منطقه یک شهر تهران. ویرایش نهایی.
مهندسین مشاور بافت شهر (1386). طرح تفصیلی منطقه یک شهر تهران (خلاصه گزارش). ویرایش نهایی.
Cheniki, K., Baziz, A., & Boudiaf, B. (2019). Evaluating Relationship between Mixed-land Use and Land-use Compatibility in Algiers Bay. International Journal of Environmental and Science Education-IJESE, 14(7): 389-404.
Jankowski, P. (1995(. Integrating Geographical Information Systems and Multiple Criteria Decision-Making Methods. Geographical Information Systems, 9(3): 251-273·
Fasihi, H. & Parizadi, T. (2020).Analysis of spatial equity and access to urban parks in Ilam, Iran. Journal of environmental management, DOI: 10.1016/j.jenvman.2020.110122.
Ioja, C. I., & Tudor, C. A. (2012). Temporal analysis of incompatible land-use and land-cover: the proximity between residential areas and gas stations in Bucharest Suburban Area. Procedia Environmental Sciences, 14: 49-58.
Taleshi, M., & Ghobadi, A. (2012). Urban land-use sustainability assessment through evaluation of compatibility matrix case study: Karaj City. International Journal of Sustainable Development, 3(1): 57-64.
Vaezi, S., Mesgari, M. S., & Kaviary, F. (2015). Evaluation of Affecting Parameters on Optimum Arrangement of Urban Land Uses and Assessment of Their Compatibility Using Adjacency Matrix. The International Archives of Photogrammetry, Remote Sensing and Spatial Information Sciences, 40(1): 725-726.
