دانشگاه تبریز
فهرست نشریات دارای اعتبار وزارت علوم، تحقیقات و فناوری
پایگاه استنادی علوم جهان اسلام (ISC)

 آمار

تعداد نشریات43
تعداد شماره‌ها1,222
تعداد مقالات15,014
تعداد مشاهده مقاله50,471,201
تعداد دریافت فایل اصل مقاله13,559,570
حسین اف, وصال, جباری, محمدرضا. (1400). بررسی نقش رویکرد حدیث محوری در گسترش تیغ زنی و قمه زنی در دوران صفویه. سامانه مدیریت نشریات علمی, 12(28), 243-263. doi: 10.22034/jiiph.2021.14176
وصال حسین اف; محمدرضا جباری. "بررسی نقش رویکرد حدیث محوری در گسترش تیغ زنی و قمه زنی در دوران صفویه". سامانه مدیریت نشریات علمی, 12, 28, 1400, 243-263. doi: 10.22034/jiiph.2021.14176
حسین اف, وصال, جباری, محمدرضا. (1400). 'بررسی نقش رویکرد حدیث محوری در گسترش تیغ زنی و قمه زنی در دوران صفویه', سامانه مدیریت نشریات علمی, 12(28), pp. 243-263. doi: 10.22034/jiiph.2021.14176
حسین اف, وصال, جباری, محمدرضا. بررسی نقش رویکرد حدیث محوری در گسترش تیغ زنی و قمه زنی در دوران صفویه. سامانه مدیریت نشریات علمی, 1400; 12(28): 243-263. doi: 10.22034/jiiph.2021.14176

بررسی نقش رویکرد حدیث محوری در گسترش تیغ زنی و قمه زنی در دوران صفویه

فصلنامه تاریخ نامه ایران بعد از اسلام
مقاله 11، دوره 12، شماره 28، مهر 1400، صفحه 243-263    اصل مقاله (448.73 K)
نوع مقاله: مقاله پژوهشی
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22034/jiiph.2021.14176
نویسندگان
وصال حسین اف* 1؛ محمدرضا جباری2
1دانشجوی دکتری تاریخ تشیع جامعه المصطفی العالمیه قم
2دانشیار مؤسسه آموزشی و پرورشی امام خمینی قم
چکیده
رویکردهای مختلف علمی در مطالعات اسلامی مؤثر است؛ یکی از این رویکردها حدیث‎محوری است. حدیث‎محوری هنگام تعارض ادله، محوریت و اولویت را به حدیث می‎دهد. علمای اخباری به‎صورت آگاهانه این رویکرد را داشتند، اما برخی علمای دیگر نیز در مواردی تحت‎تأثیر برخی روایات قرار گرفته و به‎صورت ناآگاهانه آن‎ها را بر ادله قرآنی و عقلی مقدم کرده‎اند. این تحقیق حول محور این پرسش بود که رویکرد حدیث‎محوری در گسترش تیغ‎زنی و قمه‎زنی در دوران صفویه (907-1135ق) چه نقشی را ایفا کرده است؟ به نظر می‎رسید رویکرد حدیث‎محوری برخی علمای شیعه از مهم‎ترین عوامل و زمینه‎های گسترش تیغ‎زنی و قمه‎زنی در عزاداری عاشورا در دوران صفویه بوده است. این تحقیق در پی آن بود که پشتوانه مذهبی گسترش تیغ‎زنی و قمه‎زنی در دوران صفویه را که عبارت از رویکرد حدیث‎محوری است، به دست آورده، توجه جوامع علمی را به آن جلب کند و ریشه فکری گسترش بدعت‎های عزاداری را ارائه نماید. این کار، پژوهش بنیادی، توصیفی‎تحلیلى بود و با توجه به میان‎رشته‎ای (تاریخی‎حدیثی) بودن آن، در برخی موارد از روش‎های نقلی، تحلیل رجالی و تحلیل متن نیز استفاده شد. درنتیجه تحقیق به دست آمد که برخی علمای عصر صفوی تحت‎تأثیر برخی روایات قرار گرفته، در مقابل تیغ‎زنی و قمه‎زنی در عزاداری عاشورا سکوت اختیار کردند، برخی نیز آن را تأیید نمودند و درنتیجه، هر دو گروه موجب گسترش آن در میان شیعیان شدند. با توجه به وجود ادله عقلی و قرآنی درباره حرمت این کار، موضع علمای یادشده چیزی جز حدیث‎محوری نیست.
کلیدواژه‌ها
تیغ‎زنی؛ قمه‎زنی؛ حدیث‎محوری؛ دوران صفویه؛ علمای شیعه
مراجع
 

کتاب‌ها

  • آقابزرگ تهرانی، محمدمحسن (1403ق)، الذریعه، بیروت، دارالأضوا، چاپ دوم.
  • ابن‎حزم، علی بن احمد (بی‎تا)، المحلی بالآثار، بیروت، دارالفکر.
  • ابن‎شعبه حرانی، حسن بن علی (1363)، تحف‎العقول، قم، نشر اسلامی.
  • ابن‎قتیبه دینوری، عبدالله بن مسلم (1960م)، الاخبارالطوال، تحقیق عبدالمنعم عامر، قاهره، دار احیاء الکتب العربی.
  • استرآبادی، محمدامین (1424ق)، الفوئد المدنیه، تحقیق رحمه‎الله رحمتی، قم، نشر اسلامی.
  • اسفرایینی، ابراهیم (بی‎تا)، نورالعین فی مشهدالحسین، تونس، المنار.
  • اشعری، علی بن اسماعیل (1400ق)، مقالات‎الاسلامیین، آلمان، فرانس شتاینر.
  • الئاریوس، آدام (۱۳۸۵)، سفرنامه، ترجمه احمد بهپور، تهران، ابتکار نو.
  • امین، سید محسن (1347ق)، التنزیه لاعمال‎الشبیه، صیدا، مطبعه العرفان.
  • اولیا چلبی، محمد ظلی (1314ق)، سیاحتنامه، استانبول، اقدام.
  • بحرانی، یوسف (بی‎تا)، الحدائق الناضره، تحقیق محمدتقی ایروانی، قم، نشر اسلامی.
  • بحرانی اصفهانی، عبدالله (1415ق)، عوالم‎العلوم و المعارف، قم، امام مهدی.
  • برقی، احمد بن محمد (1330)، المحاسن، تهران، دار الکتب الاسلامیه.
  • بهائی، محمد بن حسین (1422ق)، الاربعون حدیثاً، قم، نشر اسلامی، چاپ دوم.
  • جعفریان، رسول (1379)، صفویه در عرصه دین، فرهنگ و سیاست، قم، پژوهشکده حوزه و دانشگاه.
  • حاکم نیشابوری، محمد بن عبدالله (1397ق)، معرفه علوم‎الحدیث، تحقیق سید معظم حسین، بیروت، دارالکتب العلمیه.
  • حر عاملی، محمد بن حسن (1372)، وسائل‎الشیعه، قم، آل البیت.
  • حسن، طلال (بی‎تا)، من محوریه اسلام‎الحدیث الی محوریه اسلام‎القرآن (ملخص المشروع الاصلاحی للسید کمال الحیدری)، بصره، مؤسسه الابداع الفکری للدراسات التخصصیه.
  • حسینی بهسودی، محمدسرور (1417ق)، مصباح‎الاصول (تقریر درس‎های سید ابوالقاسم خویی)، قم، مکتبه الداوری، چاپ پنجم.
  • حق‎شناس، علی‎محمد؛ سامعی، حسین؛ انتخابی، نرگس (1398)، فرهنگ معاصر هزاره انگلیسی-فارسی، تهران، فرهنگ معاصر، چاپ دهم.
  • حکیم، محسن (1389ق)، مستمسک‎العروه، نجف، الآداب.
  • حیدری، ابراهیم (1386)، تراجیدیا کربلاء: سوسیولوجیا الخطاب الشیعی، قم. دارالکتاب الاسلامی، چاپ دوم.
  • خطیب بغدادی، احمد بن علی (1405ق)، الکفایه فی علم‎الدرایه، تحقیق احمد عمر هاشم، بیروت، دارالکتاب العربی.
  • خوانساری، حسین (بی‎تا)، مشارق‎الشموس، بی‎جا، آل البیت.
  • خوانساری، محمدباقر (بی‎تا)، روضات‎الجنات، تحقیق اسدالله اسماعیلیان، قم، دهاقانی (اسماعیلیان).
  • سید بن طاوس، علی بن موسی (1406ق)، فلاح‎السائل، قم، نشر اسلامی.
  • ــــــــــــــــــــــــــــ (1417ق)، اللهوف، قم، انوار الهدی.
  • شرلی، آنتونی (1387)، سفرنامه برادران شرلی، ترجمه هوانس ماسی‎یان، تهران، نگاه.
  • شهید اول، محمد بن مکی (1419ق)، ذکری‎الشیعه، قم، آل البیت.
  • شهید ثانی، زین‎الدین بن علی (1408ق)، الرعایه فی علم‎الدرایه، تحقیق عبدالحسین محمدعلی بقال، قم، کتابخانه آیت‎الله مرعشی.
  • طبری، محمد بن جریر (بی‎تا)، تاریخ الطبری، بیروت، اعلمی.
  • طرابیشی، جورج (2010م)، من اسلام‎القرآن الی اسلام‎الحدیث، بیروت، دار الساقی.
  • طریحی، فخرالدین (1424ق)، المنتخب فی جمع‎المراثی و الخطب، بیروت، اعلمی.
  • عاملی، سید محمد (1410ق)، مدارک‎الاحکام، قم، آل البیت.
  • علی‎نیا خطیر، نادعلی (1394)، شعائر حسینی، قم، معارف.
  • فیگوئروا، دن گارسیا د سیلوا (1363)، سفرنامه، ترجمه غلامرضا سمیعی، تهران، نشر نو.
  • قرطبی، محمد بن احمد (1384ق)، تفسیر القرطبی، تحقیق احمد بردونی، ابراهیم اطفیش، قاهره، دارالکتب المصریه.
  • کلینی، محمد بن یعقوب (1367)، الکافی، تهران، دارالکتب الاسلامیه.
  • کمپفر، انگلبرت (1363)، سفرنامه کمپفر، ترجمه کیکاووس جهانداری، تهران، خوارزمی.
  • مجلسی، محمدباقر (1403ق)، بحارالانوار، بیروت، الوفا.
  • مسائلی، مهدی (1387)، قمه‎زنی؛ سنت یا بدعت، اصفهان، گلبن، چاپ هفتم.
  • مطهری، مرتضی (1378)، مجموعه آثار، تهران، صدرا.
  • مفید، محمد بن محمد (1414ق)، الارشاد، بیروت، دار المفید، چاپ دوم.
  • ــــــــــــــــــــ (1371)، تصحیح‎الاعتقاد، تحقیق حسین درگاهی، قم، المؤتمر العالمی لالفیه الشیخ المفید.
  • منصوریان، یزدان (1393)، روش تحقیق در علم اطلاعات و دانش‎شناسی، تهران، سمت.
  • مهریزی، مهدی (1382)، «رابطه قرآن و حدیث»، علوم حدیث، 29، پاییز، صص 2-22.
  • نوری، حسین (1381)، لؤلؤ و مرجان، قم، پیام مهدی.
مقاله‌ها

  • آقانوری، علی؛ خوش‎صورت موفق، اعظم، «بررسی و نقد دیدگاه‎های عالمان شیعی در باب لطم و قمه‎زنی»، شیعه‎پژوهی، زمستان 1394، ش 5، صص 27-51.
  • اکبرنژاد، محمدتقی، «قمه‎زنی و اعمال نامتعارف در عزاداری»، فقه اهل بیت، زمستان 1385، ش 48، صص 196-230.
  • باقری، حمید، «بررسی متنی و سندی روایات من بلغ»، حدیث اندیشه، بهار و تابستان 1382، ش 5 و 6، صص 37-92.
  • ذکاوتی قراگزلو، علی‎رضا، «پیشینه‎شناسی شعائر عزاداری سنتی شیعیان»، آینه پژوهش، مرداد و شهریور 1379، ش 63، صص 39-42.
  • رحمان ستایش، محمدکاظم؛ طباطبایی حکیم، سید حیدر، «تسامح فضائل‎نگاران در روایات فضائل اهل بیت (ع)»، پژوهش‎نامه علوم حدیث تطبیقی، پاییز و زمستان 1393، ش 1، صص 11-32.
  • روحانی قوچانی، علی؛ فرجی، کریم، «نقش علما در ترویج عزاداری عصر صفوی و جلوگیری از بدعت‎های آن»، تاریخ نو، بهار 1395، ش 14، صص 21-42.
  • روحانی، علی؛ ساسان‎پور، شهرزاد، «علل رشد و گسترش بدعت‎ها در عزاداری عصر صفوی»، پژوهشنامه تاریخ، تابستان 1394، ش 39، صص 77-94.
  • فرقان گوهر، محمد؛ صفری فروشانی، نعمت‎الله، «نخستین جریان انتقادی حدیث شیعه»، تاریخ و تمدن اسلامی، بهار و تابستان 1397، ش 27، صص 23-48.
  • قانع، احمدعلی؛ فتح‎الله بیاتی، محمدرضا، «قمه‎زنی؛ عزاداری یا خرافه؟»، مطالعات فرهنگ-ارتباطات، بهار 1394، ش 61، صص 187-215.
  • موحدیان عطار، علی، «معرفی کتاب رهنمای الوهی در تشیع نخستین؛ ثمره کاربست روش پدیدارشناسی در پژوهشی در باب امامیه نخستین»، هفت آسمان، بهار و تابستان 1380، ش 9 و 10، صص 329-345.
  • نصیری، علی، «رابطه متقابل کتاب و سنت»، علوم حدیث، بهار 1379، ش 15، صص 34-77.
 

منابع انگلیسی

  • Котов Ф. А. (1958). Хождение купца Федота Котова в Персию. Москва, Восточной литературы.
  • rohani.ir
  • shirazi.ir
آمار
تعداد مشاهده مقاله: 238
تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 202


سامانه مدیریت نشریات علمی. قدرت گرفته از سیناوب