آمار
| تعداد نشریات | 44 |
| تعداد شماره‌ها | 1,323 |
| تعداد مقالات | 16,270 |
| تعداد مشاهده مقاله | 52,954,071 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 15,624,734 |
بررسی بسامد و انواع کارکردهای شعر فارسی و عربی در متون تاریخی فارسی قرن هفتم | ||
| فصلنامه تاریخ نامه ایران بعد از اسلام | ||
| مقاله 3، دوره 12، شماره 28، مهر 1400، صفحه 31-58 اصل مقاله (421.89 K) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22034/jiiph.2021.14167 | ||
| نویسندگان | ||
| حسن اسدزاده خانقاه* 1؛ محمد ابراهیم پور نمین2؛ خسرو جلیلی کهنه شهری3 | ||
| 1دانشجوی دکترای زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه آزاد اسلامی آستارا. | ||
| 2استادیار دانشگاه آزاد اسلامی واحد آستارا. | ||
| 3استادیار دانشگاه آزاد اسلامی واحد آستارا. | ||
| چکیده | ||
| متونِ کهنِ تاریخیِ فارسی به‌ویژه از قرن ششم هجری به بعد، از سویی به سبب موضوع خود، و از سوی دیگر به دلیل کاربرد عناصر و شیوه‌های ادبی‌سازی در این متون، در ملتقا و پیوندگاه دو گونۀ «تاریخ‌نگاری» و «ادبیات» قرار می‌گیرند. در این میان، شعر اعم از فارسی و عربی، با دو نوع کارکردِ عمدۀ «خبری» و «آرایه‌ای» حضوری چشمگیر در این متون، و نزدیکی دو گونۀ مزبور به هم دارد؛ در پژوهش حاضر با استناد به طبقه‌بندی‌های ریزتر و دقیق‌تر از انواع کاربردهای شعر، بسامد این انواع و دلایل آن، در هفت اثر تاریخی قرن هفتم، شاملِ تاریخ طبرستان، بدایع‌الازمان فى وقایع کرمان (تاریخ افضل)، عقدالعلى للموقف الاعلى، تاریخ جهانگشا، مختصر سلجوقنامه (تاریخ ابنبیبی)، طبقات ناصرى، و نظام‌التواریخ که متعلق به سه گونه تاریخ‌نگاریِ «عمومی»، «محلی» و «دودمانی»اند به روش توصیفی‌تحلیلی، و اسنادی‌کتابخانه‌ای بررسی شده است. نتایج پژوهش نشان می‌دهد که کارکرد شعر در مجموع این آثار، بیشتر جنبۀ ادبی و آرایه‌ای دارد تا کارکرد روایی و خبری. یعنی نویسندگان بیشتر کوشیده‌اند از قدرت تأثیر شعر در تأکید بر مفهوم «عبرت» بهره ببرند تا این‌که گزارشی منظوم از «خبر و روایت تاریخی» ارائه کنند. تعلق نویسندگان این آثار به طبقۀ دیوانیان و کوشش هرچه بیشتر آنان در تبدیل آثار خود به اثری هنری و منطبق با معیارهای زیباشناختی عصر را می‌توان از دلایل این امر تلقی کرد. از میان انواع سه‌گانۀ تاریخ‌نگاری نیز، حجم و بسامد به‌کارگیری شعر، فارغ از انواع کارکردهای آن، در دو نوع «محلی» و «دودمانی» در مقایسه با تواریخ عمومی بسیار چشمگیرتر است. در پایان مقاله نیز جدولی تنظیم و ارائه شده است که خواننده می‌تواند معرفی و نوع تاریخ‌نگاری هر اثر، بسامد موارد استشهاد، تعداد ابیات به‌کاررفته، تفکیک تعداد ابیات فارسی و عربی و نهایتاً انواع کارکردهای شعر را در متون تاریخی مذکور در موجزترین شکل ممکن ملاحظه کند. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| متون تاریخی؛ تاریخ‌نگاری؛ مورخ؛ قرن هفتم؛ حوادث تاریخی؛ اشعار فارسی و عربی | ||
| مراجع | ||
|
کتاب‌ها
مقاله‌ها
| ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 306 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 248 |
||