تعداد نشریات | 44 |
تعداد شمارهها | 1,303 |
تعداد مقالات | 16,020 |
تعداد مشاهده مقاله | 52,486,221 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 15,213,393 |
بررسی رابطه تغییرات پوشش زمین و جزیره حراراتی با استفاده از الگوریتم تک پنجره و روش مفهومی درخت تصمیم (نمونه موردی:شهر اهواز) | ||
جغرافیا و برنامهریزی | ||
دوره 25، شماره 78، بهمن 1400، صفحه 21-41 اصل مقاله (873.7 K) | ||
نوع مقاله: مقاله علمی پژوهشی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22034/gp.2021.44604.2784 | ||
نویسندگان | ||
نجما اسماعیل پور* 1؛ فاطمه اسمعیل پور2؛ مجتبی یامی3؛ حسین امیرعضدی3 | ||
1استادیار گروه شهرسازی، دانشکده هنر و معماری دانشگاه یزد | ||
2دکترای برنامهزیری شهری، مدرس دانشگاه آزاد اسلامی اراک | ||
3دانشجوی کارشناسی ارشد شهرسازی دانشگاه یزد | ||
چکیده | ||
مسئله گرمایش زمین عمدهترین دغدغه جهانی در دهه های اخیر بوده است.شناخت روابط بین پدیده-های تاثیرگذار بر آن میتواند راهگشای کنترل و کاهش پدیده زمینگرمایی باشد.هدف پژوهش تعیین رابطه تغییرات کاربری اراضی ناشی از توسعه شهر و تغییرات دمای سطحی آن و نیز عوامل موثر بر نحوه پراکنش جزایر گرمایی در این شهر است. در این بررسی از تصاویر سنجنده ماهواره لندست، و برای برآورد شاخص پوشش گیاهی از باندمادون قرمز و برای تهیه نقشه تغییرات کاربری از روش مفهومی درخت تصمیم استفاده شد. بنابر یافتههای پژوهش، اهواز در دوره 32 ساله 1998تا2020، همراه با گسترش کالبدی زیاد، تغییرات کاربریها بویژه در رابطه با تغییر پوشش گیاهی در مناطق شرقی شهر را تجربه کرده است. حداکثر دما در این دوره افزایش یافته و جزیره گرمایی از مرکز به سمت حاشیه و اطراف شهر تغییر کرده است. تغییرکاربری اراضی سبز به سایر کاربریها در شهر اهواز با شکلگیری جزیره حرارتی همراه بوده و دمای سطح زمین در شهر، افزایش4 درجهای را در ایت دوره نشان میدهد.از نظر فضایی بیشترین افزایش حرارت، مربوط به بخشهای شرق و جنوبغرب و غرب است که علت آن در بخش شرقی تبدیل زمین های کشاورزی و دارای پوشش گیاهی به کاربری صنعتی و در قسمت جنوبغربی به دلیل ایجاد کاربری اراضی ساخته شده طریق طرح های آماده سازی است. بدین ترتیب رابطه افزایش دما با تغییر کاربری پوشش گیاهی به اراضی ساخته شده تایید میشود. رابطه همبستگی شاخص NDBI و NDWIبا دما نیز همین رابطه را تایید کرد. کمترین افزایش دمای حرارتی مربوط به نواحی اطراف رودخانه کارون است که به عنوان یک عنصر تعدیلکننده دما در شهر عمل میکند. به دلیل پربارانی سالهای اخیر کشور و پر آب شدن رودخانه کارون جزیره حرارتی از مرکز شهر به اطراف هدایت شده است. نقشه حرارتی در سال 2020 دمای اطراف رودخانه را کمترین مقدار دمایی نشان میدهد. | ||
کلیدواژهها | ||
دمای سطح زمین؛ جزیره حرارتی؛ تغییرپوشش زمین؛ الگوریتم تک پنجره؛ درخت تصمیم؛ شهر اهواز | ||
مراجع | ||
احمدی، محمود، داداشی رودباری، عباسعلی؛ اسفندیاری، ندا، (1398). پایش جزایر حرارتی شهری با رویکرد تکاملی فرکتال ویژه (FNEA) مطالعه موردی: کلان شهر تهران، سنجش از دور و GIS ایران، سال 11، شماره اول، صص114-95
احمدی، محمود؛ عاشورلو، داود؛ نارنگی فرد، مهدی (1391). تغییرات زمانی-مکانی الگوهای حرارتی و کاربری شهر شیراز با استفاده از دادههای سنجنده TM&ETM+، سنجش از دور و GIS ایران، سال چهارم، شماره چهارم،صص 68-55.
امانپور، سعید؛ کاملیفر، محمدجواد (1396). تحلیلی بر تغییرات کاربری اراضی در کلانشهرها با استفاده از آنالیز تصاویر ماهوارهای در محیط ENVI مطالعه موردی:کلانشهر اهواز»، اطلاعات جغرافیایی(سپهر)، دوره 26، شماره 102، صص 150-139.
امیریان سهراب، صفایی پور مسعود، حسینی امینی حسن، عبادی حسین (1399). پهنهبندی حریم ایمنی و آسیب پذیری در شهر اهواز از منظر پدافند غیرعامل، نشریه تحقیقات کاربردی علوم جغرافیایی، ۲۰ (۵۶)، صص309-299
پوراحمد، احمد؛ حبیبیان، بهار؛ احمدنیا، محمدرضا (1395)، تحلیلی بر فضای کالبدی شهر اهواز، باغ نظر، شماره 39، سال سیزدهم، ، صص38-25.
پوردیهیمی شهرام، تحصیلدوست محمد، عامری پوریا(1398). تأثیر پوشش گیاهی بر کاهش شدت جزایر حرارتی شهری: نمونه موردی کلانشهر تهران، فصلنامه پژوهش های سیاست گذاری وبرنامه ریزی انرژی،۵ (۳) ،صص12-97
پیری، عیسی ؛ حسین زاده، اکبر، مرادی مفرد، سمیرا (1397)، .مکانیابی بهینه و ساماندهی فضایی – مکانی بیمارستانها با استفاده از سامانه اطلاعات جغرافیایی (GIS) (مورد مطالعه: شهر اهواز)، جغرافیا و برنامه ریزی، دوره 22، شماره 66، صص57-35
ترکی، فرشاد (1398)، بررسی روند توسعه فیزیکی کلانشهر اهواز و الگوی گسترش آن در افق 1400، جغرافیا و مطالعات محیطی، سال هشتم، شماره 30، صص104-91.
حسینی سیده سمیه, نادرخانی زلیخا, یزدان بخش بنت الهدی (1395). ارزیابی پایداری زیستمحیطی شهر اهواز با تأکید بر آلودگی هوا (با استفاده از روش FPPSI)، محیط زیست طبیعی (منابع طبیعی ایران)، دوره 70 , شماره 2 ، صص317-309
خاکپور، براتعلی، ولایتی، سعدالله، کیانژاد، قاسم (1386). الگوی تغییر کاربری اراضی شهر بابل طی سالهای 1367-1378، مجله جغرافیا و توسعه ناحیه ای، شماره نهم، صص 45-64
رفیعی، یوسف؛ علوی پناه، سید کاظم؛ ملک محمدی، بهرام؛ رمضانی، مهربان؛ نصیری، حسین (1398). تهیه نقشههای پوشش اراضی به کمک سنجش از دور با استفاده از خوارزمیک درخت تصمیمگیری (مطالعه موردی: پارک ملی و پناهگاه حیات وحش بختگان)؛ مجله جغرافیا و برنامهریزی محیطی، سال 23، شماره 3، صص 93-110
سلطانی، علی (1395)، برنامه ریزی کاربری زمین شهری، انتشارات دانشگاه شیراز، چاپ اول.
شعبانی، مرتضی؛درویشی، شادمان؛سلیمانی، کریم (1398). جغرافیا و برنامهزیری محیطی، شماره 73، صص54-37
شکری کوچک، سعید، بهنیا، عبدالکریم (1390). تاثیر پدیده جزیره گرمایی بر تغییر اقلیم محلی، علوم مهندسی آبیاری(مجله علمی کشاورزی)، دوره 34، شماره 1، صص 43-35.
عبدالهی، جلال، رحیمیان، محمدحسن، دشتکیان، کاظم، شادان، مهدی (1385). بررسی اثرات زیست محیطی تغییر کاربری اراضی روی پوشش گیاهی مناطق شهری با بکارگیری تکنیک سنج از دور، فصلنامه علوم و تکنولوژی محیط زیست، شماره 29، صص 6-1
عزیمند، کیوان؛ عقیقی، حسین؛ متکان، علیاکبر (1399) .طبقهبندی و پیشبینی تغییرات مکانی-زمانی سطوح نفوذ ناپذیر شهری و اثرات آن بر شدت جزیره حرارتی، پژوهشهای اقلیم شناسی، سال 11، شماره 41، صص 34-15
عظیمی، فریده (1387). پهنهبندی دمای سطح شهر اهواز با استفاده از تصاویر حرارتی سنجنده ETM، فصلنامه جغرافیایی سرزمی، سال پنجم، شماره 17، صص 110-97
علوی پناه، سیدکاظم, رضایی، عبدالعلی،آزادی قطار ،سعید، جدی ازغندی، حمیدرضا(1395). بررسی سطوح غیرقابل نفوذ و شاخص تفاضل پوشش گیاهی نرمال شده به عنوان پارامترهای نمایشگر جزایر حرارتی شهری با استفاده از تصاویر ماهواره ای، جغرافیا و برنامه ریزی، دوره 20، شماره 55، صص 207-183
کاظمی، محمد؛نفرزادگان، علیرضا؛محمدی، فریبرز(1398). بررسی تاثیر تغییرات کاربریهای اراضی بر جزایر حرارتی شهرمیناب با استفاده از رویکردهای طبقهبندی جنگل تصادفی و واکاوی خود همبستگی فضایی، سنجش از دور و سامانه اطلاعات جغرافیایی در منابع طبیعی، شماره 37، صص55-38
الماسی، فائقه؛ طاوسی، تقی، حسینآبادی، نسرین(1395). واکاوی رفتار و تغییرات بسامد رخداد امواج گرمایی شهر اهواز، آمایش جغرافیایی فضا، سال ششم، شماره 19، صص150-137
محمودزاده ، حسن ،پویان جم، آذر، امان زاده، فاطمه (1399). محاسبه دمای سطح زمین و استخراج جزایر حرارتی با استفاده از تصاویر ماهوارهای لندست8 و الگوریتم پنجره مجزا در شهر ارومیه، نشریه علمی جغرافیا و برنامه ریزی، سال 24، شماره 73، صص 325-348
مزیدی، احمد، حسینی، فاطمه السادات (1394). تاثیر تغییر کاربری و پوشش زمین بر جزیره گرمایی در منطقه شهری یزد با استفاده از دادههای سنجش از دور، جغرافیا و توسعه، شماره 38، صص12-1.
معاونت آمار و برنامهریزی استان خوزستان (1396). سالنامهاماری استان خوزستان. https://www.mpo-kz.ir
معروف نژاد، عباس، (1390)؛ تاثیر کاربریهای شهری در ایجاد جزایر حرارتی تاثیر کاربریهای شهری در ایجاد جزایر حرارتی؛ فصلنامه جغرافیایی آمایش محیط، شمار ه 14، صص90-65
موزرمی، سارا؛ سرور، رحیم؛ شریعتپناهی، مجید ولی(1399). ارزیابی توسعه پایدار شهری با تاکید بر شاخصهای توسعه میان افزای شهری- مطالعه موردی: مناطق هشتگانه شهر اهواز)، پژوهشهای جغرافیای انسانی، دوره 52، شماره 4، صص1337-1319.
میرکتولی، جعفر، حسینی، علی،رضایی نیا، حسن، نشاط، عبدالحمید (1390). آشکار سازی تغییرات پوششی و کاربری اراضی با رویکرد به مجموعههای فازی؛ پژوهش های جغرافیای انسانی، شماره 79،صص 33-54.
Almeida, Cláudia & Monteiro, Antonio & Câmara, Gilberto & Cerqueira, Gustavo & Pennachin, Cássio & Batty, Michael. (2005). GIS and remote sensing as tools for the simulation of urban land‐use change. International Journal of Remote Sensing - INT J REMOTE SENS. 26. 759-774. Bek, M.A., Azmy, N. and Elkafrawy, S. (2018), the effect of unplanned growth of urban areas on heat island phenomena, Ain Shams Enginnering Journal, No 9, 3169-3177. Bowler DE, Buyung-Ali L, Knight TM, Pullin AS (2010) Urban greening to cool towns and cities: a systematic review of the empirical evidence. Landsc Urban Plan 97:147–155 Briassoulis, H. (2019). Analysis of land use change: theoretical and modeling approach, Regional Research Institute, West Virginia University. Cai, G., Ren, H., Yang, L., Zhang, N., Du, M., & Wu, C. (2019). Detailed urban land use land cover classification at the metropolitan scale using a three-layer classification scheme. Sensors, 19(14), 3120. Ellis, Christopher & Coppins, Brian. (2010). integrating multiple landscape-scale drivers in the lichen epiphyte response: Climatic setting, pollution regime and woodland spatial-temporal structure. Diversity and Distributions. 16. 43 - 52. Comber, A. J., Wadsworth, R. A., & Fisher, P. F. (2008). Using semantics to clarify the conceptual confusion between land cover and land use: the example of ‘forest’. Journal of Land Use Science, 3(2-3), 185-198 Dhar, R. B., Chakraborty, S., Chattopadhyay, R., & Sikdar, P. K. (2019). Impact of land-use/land-cover change on land surface temperature using satellite data: A case study of Rajarhat Block, North 24-Parganas District, West Bengal. Journal of the Indian Society of Remote Sensing, 47(2), 331-348. El-Hattab, M., Amany, S. M., & Lamia, G. E. (2018). Monitoring and assessment of urban heat islands over the Southern region of Cairo Governorate, Egypt. The Egyptian Journal of Remote Sensing and Space Science, 21(3), 311-323.Ellis, Christopher & Coppins, Brian. (2010). integrating multiple landscape-scale drivers in the lichen epiphyte response: Climatic setting, pollution regime and woodland spatial-temporal structure. Diversity and Distributions. 16. 43 - 52. Gavrilidis, A. A., Niță, M. R., Onose, D. A., Badiu, D. L., & Năstase, I. I. (2019). Methodological framework for urban sprawl control through sustainable planning of urban green infrastructure. Ecological Indicators, 96, 67-78. https://www.ogimet.com/gsynres.phtml.en Isaya Ndossi, M., & Avdan, U. (2016). Application of open source coding technologies in the production of land surface temperature (LST) maps from Landsat: a PyQGIS plugin. Remote sensing, 8(5), 413. Jedlovec G, Crane D, Quattrochi D (2017) urban heat wave hazard and risk assessment. ResultsPhys 7:4294_4295. Karakuş, C. B. (2019). The Impact of Land Use/Land Cover (LULC) Changes on land surface temperature in Sivas city center and its surroundings and assessment of urban heat island. Asia-Pacific Journal of Atmospheric Sciences, 55(4), 669-684. Khamchiangta, D., & Dhakal, S. (2020). Time series analysis of land use and land cover changes related to urban heat island intensity: Case of Bangkok Metropolitan Area in Thailand. Journal of Urban Management, 9(4), 383-395. Kumar D, Shekhar S (2015). Statistical analysis of land surface temperature–vegetation indexes relationship through thermal remote sensing. Ecotoxicol Environ Saf, 121: 39–44. Li, Jiayang, Zheng, Xinqi ; Zhang Chunxiao and Chen Youmin, (2018), Impact of Land-Use and Land-Cover Change Meteorology in the Beijing–Tianjin–Hebei Region from 1990 to 2010, Sustainability 2018, 10, 176 Liu, l., zhang, y. (2011). urban heat island analysis using the landsat TM data and ASTER data: a case study in hong kong., remote sensing, 3 Mehrota, s., bardhan, r., ramamrithan, k. (2018), Urban Informal Housing and Surface Urban Heat Island Intensity: Exploring Spatial Association in the City of Mumbai, Environment and Urbanization Asia, 9(2), 158-177 Mehrotra, S., Bardhan, R., & Ramamritham, K. (2018). Urban informal housing and surface urban heat island intensity: exploring spatial association in the City of Mumbai. Environment and Urbanization ASIA, 9(2), 158-177. Muster, Sina & Langer, M. & Abnizova, A. & Young, K.L. & Boike, J. (2015). Spatio-temporal sensitivity of MODIS land surface temperature anomalies indicates high potential for large-scale land cover change detection in Arctic permafrost landscapes. Remote Sensing of Environment. 168-179 Muzaky, H., & Jaelani, L. M. (2019). Analysis of the impact of land cover on Surface Temperature Distribution: urban heat island studies i} n Medan and Makassar. In IOP Conference Series: Earth and Environmental Science (Vol. 389, No. 1, p. 012047). IOP Publishing. Nasrollahi, N., Hatami, Z., & Taleghani, M. (2017). Development of outdoor thermal comfort model for tourists in urban historical areas; a case study in Isfahan. Building and Environment, 125, 356-372. Ndossi, M. I., & Avdan, U. (2016). Inversion of land surface temperature (LST) using Terra ASTER data: a comparison of three algorithms. Remote Sensing, 8(12), 993. Ning, J., Gao, Z., Meng, R., Xu, F., & Gao, M. (2018). Analysis of relationships between land surface temperature and land use changes in the Yellow River Delta. Frontiers of earth science, 12(2), 444-456. Pascal M, Laaidi K, Ledrans M, Baffert E, Caserio-Schönemann C, Le Tertre A, Manach J, Medina S, Rudant J, Empereur-Bissonnet P (2005) France’s heat health watch warning system. Int J Biometeorol 50(3):144–153 Rishi, Parul & Khuntia, Gayatri. (2012). Urban Environmental Stress and Behavioral Adaptation in Bhopal City of India. Urban Studies Research, Vol, 2012. Robine J-M, Cheung SLK, Le Roy S, Van Oyen H, Griffiths C, Michel J-P, Herrmann FR (2008), Death toll exceeded 70,000 in Europe during the summer of 2003. C R Biol 331:171–178. Sun, S., Xu, X., Lao, Z., Liu, W., Li, Z., García, E. H., & Zhu, J. (2017). Evaluating the impact of urban green space and landscape design parameters on thermal comfort in hot summer by numerical simulation. Building and Environment, 123, 277-288. Tepanosyan, G., Muradyan, V., Hovsepyan, A., Pinigin, G., Medvedev, A., & Asmaryan, S. (2021). Studying spatial-temporal changes and relationship of land cover and surface Urban Heat Island derived through remote sensing in Yerevan, Armenia. Building and Environment, 187, 107390. Wang, S., Ma Q., Ding H. Liang H. (2018), Detection of urban espansion and land surface temperature chang using multi-temporal lnadsat images, Resources, Conseration and Recycling, vol 128, 526-534. | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 1,034 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 501 |