دانشگاه تبریز
فهرست نشریات دارای اعتبار وزارت علوم، تحقیقات و فناوری
پایگاه استنادی علوم جهان اسلام (ISC)

 آمار

تعداد نشریات45
تعداد شماره‌ها1,360
تعداد مقالات16,663
تعداد مشاهده مقاله53,905,802
تعداد دریافت فایل اصل مقاله16,526,991
سروش, جمال, ترکاشوند, احسان. (1401). بررسی بعد ادراکی عقل عملی در حکمت متعالیه. سامانه مدیریت نشریات علمی, 16(38), 341-361. doi: 10.22034/jpiut.2021.44319.2758
جمال سروش; احسان ترکاشوند. "بررسی بعد ادراکی عقل عملی در حکمت متعالیه". سامانه مدیریت نشریات علمی, 16, 38, 1401, 341-361. doi: 10.22034/jpiut.2021.44319.2758
سروش, جمال, ترکاشوند, احسان. (1401). 'بررسی بعد ادراکی عقل عملی در حکمت متعالیه', سامانه مدیریت نشریات علمی, 16(38), pp. 341-361. doi: 10.22034/jpiut.2021.44319.2758
سروش, جمال, ترکاشوند, احسان. بررسی بعد ادراکی عقل عملی در حکمت متعالیه. سامانه مدیریت نشریات علمی, 1401; 16(38): 341-361. doi: 10.22034/jpiut.2021.44319.2758

بررسی بعد ادراکی عقل عملی در حکمت متعالیه

مجله پژوهش های فلسفی
دوره 16، شماره 38، اردیبهشت 1401، صفحه 341-361    اصل مقاله (1.25 M)
نوع مقاله: مقاله علمی- پژوهشی
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22034/jpiut.2021.44319.2758
نویسندگان
جمال سروش* 1؛ احسان ترکاشوند2
1استادیار گروه فلسفه و کلام اسلامی دانشگاه ملایر، ملایر، ایران
2استادیار گروه معارف دانشگاه ملایر، ملایر، ایران.
چکیده
عقل که یکی از منابع معرفت است به نظری و عملی تقسیم می شود در وجود عقل نظری و نقشش در ادراک کلیات اختلافی نیست، اما در اینکه عقل عملی وجودی مستقل از عقل نظری دارد و مدرک است اختلاف است؛ برخی فلاسفه منکر وجود عقل عملی مستقل از عقل نظری و برخی قائل به آن هستند. با توجه به ظاهر عبارات ملاصدرا ابتدا به نظر می رسد که وی به دو ملاک (انفکاک و افعال وجودی متناقض) وجود عقل عملی را مستقل از عقل نظری می داند و به دلیل اسناد مفاهیمی مانند (استنباط، فکر، تروی، حدس و الهام، اعتقاد و حکم) که ملازم ادراک هستند، ادراک جزئی را به آن نسبت می دهد. اما در این نوشتار به روش توصیفی - تحلیلی بعد از خدشه صغروی (نه کبروی) در دو ملاک مذکور و با توجه به این که همه انواع ادراکات جزئی قوای مناسب به خود (مانند حاسه، متخیله و متوهمه) را دارند به این نتیجه منتهی شدیم که نه عقل عملی وجودی مستقل از عقل نظری دارد و نه ادراکی جزئی به آن قابل استناد است و از این روی ملاصدرا را باید قائل به همین دیدگاه بدانیم.
کلیدواژه‌ها
عقل؛ عقل نظری؛ عقل عملی؛ بعد ادراکی عقل عملی
مراجع
  • ابن سینا، ابوعلی حسین ابن عبدالله (1379) النّجاه من الغرق فی بحر الضّلالات، تصحیح: محمدتقی دانش پژوه،‌ تهران: دانشگاه تهران.
  • ابن سینا، بوعلی حسین­بن­عبدالله (1363) المبدأ و المعاد، تهران: موسسه مطالعات اسلامی.
  • ارسطو (1385) اخلاق نیکوماخوس (NE)، ترجمه محمدحسن لطفی تبریزی، تهران: طرح نو.
  • اصفهانی، محمدحسین (1429ق) نهایه الدرایه فی شرح الکفایه، ج2، بیروت: مؤسسه آل‌البیت(ع) لاحیاءالتراث.
  • بحرانی، کمال الدین بن میثم بن علی (1349) شرح مأه کلمه لأمیرالمؤمنین، تصحیح میرجلال‌الدین الحسینی الارموی، قم: جامعه المدرسین.
  • البغدادی، ابوالبرکات (1373) المعتبر فی الحکمه، چ 2، اصفهان: دانشگاه اصفهان.
  • بهمنیار بن مرزبان، ابوالحسن (1375) التحصیل، چ2، تهران: دانشگاه تهران.
  • حائری یزدی، مهدی (1360) کاوش های عقل نظری، تهران: شرکت سهامی انتشار.
  • حائری یزدی، مهدی (1361) کاوش های عقل عملی: فلسفه اخلاق، تهران: انجمن اسلامی فلسفه و حکمت اسلامی.
  • الرازی، قطب الدین (1375) المحاکمات بین شرحی الاشارات، قم: نشر البلاغه.
  • سبزواری، حاج ملاهادی (1369-79)، شرح منظومه، ج5، تهران: نشر ناب.
  • سبزواری، حاج ­ملا­هادی­ (1383) اسرار الحکم، قم: مطبوعات دینی.
  • سروش، جمال (1393) عقل عملی و کارکرد آن در حکمت عملی از دیدگاه صدرالمتألهین، قم: مؤسسه امام خمینی.
  • سهروردی، شهاب الدین یحیی (1372) مجموعه مصنفات شیخ اشراق، به تصحیح و مقدمه هنری کربین و حسین نصر، تهران: موسسه مطالعات و تحقیقات فرهنگی (پژوهشگاه).
  • شیرازى، صدرالدین محمدبن ابراهیم (1363) مفاتیح الغیب، تهران: انجمن اسلامى حکمت و فلسفه ایران، موسسه مطالعات و تحقیقات فرهنگى‏.
  • شیرازى‏، صدرالدین محمدبن ابراهیم (1422) شرح الهدایه الأثیریه، بیروت: مؤسسه التاریخ العربی‏.
  • شیرازى، صدرالدین محمدبن ابراهیم (1360) الشواهد الربوبیه، تهران: مرکز نشر دانشگاهی.
  • شیرازى، صدرالدین محمدبن ابراهیم (1366) شرح اصول الکافی، تصحیح و ترجمه محمد خواجوی، تهران: وزارت فرهنگ و آموزش عالی، موسسه مطالعات و تحقیقات فرهنگی.
  • شیرازى، صدرالدین محمدبن ابراهیم (1981) الحکمه المتعالیه فی الاسفار العقلیه الاربعه، بیروت: دارإحیاء التراث العربی‏.
  • الغزالی، ابوحامد محمدبن محمد (1961) مقاصد الفلاسفه، تحقیق سلیمان دنیا، قاهره: دارالمعارف.
  • فارابی، محمدبن­محمد ابونصر (1995) آراء اهل المدینه‌الفاضله و مضاداتها، بیروت: مکتبه الهلال.
  • مصباح یزدی، محمدتقی (1386) فلسفه اخلاق، تهران: چاپ و نشر بین الملل.
  • مصباح، محمدتقی (1375) شرح جلد هشتم الاسفار الاربعه، جزء اوّل، تحقیق: محمد سعیدی مهر، انتشارات مؤسسه امام خمینی.
  • مظفر، محمدرضا (1374) أصول‏الفقه، ، ج2، قم: اسماعیلیان.
نراقی، ملامهدی (1383) جامع السعادات، نجف: منشورات جامعه النجف الدینیه.

آمار
تعداد مشاهده مقاله: 2,742
تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 402


سامانه مدیریت نشریات علمی. قدرت گرفته از سیناوب